Đoàn xe tải chở các xe quân sự của Mỹ trên quốc lộ Iran (Ảnh: Đông Phương).
Theo trang tin Hồng Kông Đông Phương ngày 4/9, sau khi quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan, gần đây, người ta thấy một số lượng lớn vũ khí do Mỹ sản xuất đã xuất hiện ở Iran, có tin chúng được Taliban bán với chỉ 25% giá ban đầu.
Hãng tin Nga Sputnik đưa tin rằng Iran đã mua được các xe bọc thép, máy bay không người lái và máy bay trực thăng do Mỹ sản xuất vốn thuộc quân đội Afghanistan từ lực lượng Taliban. Ngoài việc sử dụng, Iran có thể đưa chúng đến các nhà máy rồi nghiên cứu để sao chép công nghệ và phỏng chế.
Các xe bọc thép Hummer của Mỹ xuất hiện tại Iran (Ảnh: 163).
Trang tin Middle East Eye hôm thứ Sáu (3/9) đưa tin phóng viên đài BBC Kian Sharifi đã cho đăng tải nhiều bức ảnh lên mạng xã hội Twitter, cho thấy nhiều chiếc Hummer của Mỹ và các xe quân sự khác đã xuất hiện trên đường cao tốc nối Gamsar, một thành phố ở miền trung Iran, với Semnan, một thành phố ở phía bắc nước này giáp với Afghanistan.
Kian Sharif nói rằng các bức ảnh này xuất hiện trên kênh Iran của ứng dụng nhắn tin Telegram. Hiện có hai nguồn cung cấp vũ khí do Mỹ sản xuất cho Iran. Một là, Taliban bán rẻ cho Iran và nguồn còn lại là do Iran thu giữ các thiết bị quân sự của lính chính phủ Afghanistan mang theo khi chạy sang tị nạn trước đó.
Các xe tải Iran "cõng" các xe quân sự Mỹ (Ảnh: 163).
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ Rob Lodewick từ chối bình luận về những thông tin này, nhưng thừa nhận rằng một số lượng lớn trang thiết bị có hàm lượng công nghệ thấp được Mỹ cung cấp cho quân đội Afghanistan để sử dụng trong các hoạt động chống nổi dậy có thể đã lọt vào tay Taliban.
Ông chỉ ra rằng các trang thiết bị nói trên không có công dụng chiến lược lớn, đồng thời nhấn mạnh rằng nó sẽ không gây nên mối đe dọa nghiêm trọng đối với quân đội Mỹ và các nước láng giềng của Afghanistan.
Từ năm 2002 đến năm 2017, Mỹ đã cung cấp khoảng 28 tỷ USD vũ khí cho quân đội Afghanistan, bao gồm xe quân sự, súng, pháo, kính nhìn đêm, máy bay không người lái cỡ nhỏ để thu thập thông tin tình báo và 208 máy bay cánh cố định và trực thăng.
Các cơ quan tình báo Mỹ ước tính rằng Taliban hiện có hơn 2.000 xe bọc thép, bao gồm cả loại Hummer Jeep; có 40 máy bay, có thể bao gồm trực thăng Black Hawk, trực thăng trinh sát tấn công và máy bay không người lái.
Máy bay không người lái trinh sát Mỹ còn nguyên hộp (Ảnh: Đông Phương).
Hiện nay, ngoài các nhân viên tình báo, các nước phương Tây không còn sự hiện diện về quân sự hay ngoại giao nào ở Afghanistan nữa. Trước khi rời Kabul, quân đội Mỹ đã xử lý “phi quân sự hóa” một số lượng lớn thiết bị tại sân bay Kabul để đảm bảo rằng chúng không thể sử dụng cho mục đích quân sự được nữa.
Tuy nhiên, Taliban cũng đã thu giữ một lượng lớn vũ khí và đạn dược từ lực lượng chính phủ Afghanistan, ngoài mục đích để lại sử dụng trong nước, số vũ khí do Mỹ sản xuất này đang được chuyển sang các nước khác.
Kênh tiếng Ba Tư của Hãng thông tấn Nga Sputnik dẫn một nguồn tin giấu tên cho biết, số lượng lớn thiết bị của Mỹ xuất hiện ở Iran không chỉ do các lực lượng chính phủ Afghanistan trước đây chạy sang Iran mang theo, mà chủ yếu là do Iran mua rẻ từ Taliban.
ẳn
Máy bay trực thăng loại nhỏ MD-630 Mỹ trang bị cho quân đội chính phủ bị Taliban thu giữ (Ảnh: 163).
Cũng có thông tin cho rằng bản thân Iran xưa nay vốn có quan hệ thân thiết với một số chi nhánh của Taliban, đây cũng là lý do khiến có thông tin nói rằng Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran đã đến Afghanistan để giúp Taliban chiến đấu và hỗ trợ điều trị y tế cho các phần tử Taliban bị thương.
Xét trên nhiều yếu tố, đặc biệt việc Iran là nguồn cung cấp điện chính cho Afghanistan, và Afghanistan hiện đang nợ Iran một khoản tiền điện khổng lồ nên cũng không loại trừ khả năng Taliban đã cung cấp các thiết bị này để thanh toán tiền điện còn nợ Iran.
Trực thăng UH-60 Black Hawk Taliban thu được từ quân chính phủ (Ảnh: 163)
Một số lượng lớn các bức ảnh và video đã xác nhận rằng những chiếc xe tải lớn đang vận chuyển các thiết bị do Mỹ sản xuất trên các con đường ở Iran. Các trang thiết bị này chủ yếu là những chiếc Hummer bọc thép.
Từ lâu nay, Iran rất quan tâm đến các trang thiết bị do Mỹ sản xuất và đã phỏng chế (làm nhái) chúng. Số lượng lớn thiết bị do Mỹ sản xuất mà Taliban thu được sau khi nắm quyền kiểm soát Afghanistan đã tạo điều kiện cho Iran tiếp tục tiếp cận và làm nhái.
Trước đây, mặc dù Iran đã tiếp cận được một số trang thiết bị do Mỹ sản xuất qua người Iraq, nhưng rất khó để có được chúng với số lượng lớn như hiện nay.
Tất cả các bên đều đang chú ý đến các thiết bị do Mỹ sản xuất đã rơi vào tay Taliban. Ngoài xe bọc thép ra, máy bay không người lái, máy bay, kính nhìn đêm và máy thông tin vô tuyến cá nhân đều khiến các quốc gia liên quan hứng thú dù khi được Mỹ bàn giao cho chính phủ Afghanistan, nhiều loại trong số đó không phải là trang bị hạng nhất của quân đội Mỹ.
Xe chống mìn MRAP của Mỹ bị Taliban thu giữ (Ảnh: 163).
Lầu Năm Góc tỏ ra không quá lo lắng về việc những thiết bị Mỹ này đã rơi vào tay Taliban: Thứ nhất, một phần đáng kể của trang thiết bị, đặc biệt là những thiết bị công nghệ đã bị phá hoại, lại thiếu bảo trì có hệ thống và phụ tùng thay thế, dù Taliban có được chúng, họ cũng không thể sử dụng với số lượng lớn.
Thứ hai, khi Lầu Năm Góc cung cấp viện trợ quân sự cho quân đội chính phủ Afghanistan, họ đã không đưa những trang thiết bị nhạy cảm vào danh sách. Trang thiết bị của quân đội chính phủ Afghanistan chủ yếu tập trung vào việc chống chiến tranh du kích, chỉ có thể phát huy tác dụng nhỏ trong chiến tranh chính quy.