Đoàn viện quân của người Kurd Iraq đã cứu Kobani khỏi sụp đổ?
Ngày 28/10/2014, đợt tấn công thứ 5 của nhóm khủng bố IS đã thất bại trong việc kiểm soát cửa khẩu Kobane nối Syria với Thổ Nhĩ Kỳ tại khu phố al-Jomrok. Những người phòng thủ (nhóm chiến binh người Kurd và Quân đội Syria tự do -FSA) đã gần cạn kiệt lương thực và đạn dược.
Ngày 29/10, "phép màu" đã xuất hiện khi phần lớn thành phố đã bị IS kiểm soát.
50 viện binh FSA đầu tiên vượt qua cửa khẩu với vai trò tiền trạm và sau đó 2 ngày, 150 binh sĩ Peshmerga (lực lượng vũ trang của chính quyền bán tự trị Kurdistan Iraq - KRG) với hơn 20 xe cơ giới chở đạn dược và vũ khí đã tới.
Các chiến binh người Peshmerga là lực lượng nước ngoài đầu tiên được Thổ Nhĩ Kỳ cho phép vượt qua cửa khẩu để hỗ trợ người Kurd Syria, tiếp theo đó là đợt viện binh thứ 3 với gần 200 chiến binh FSA và kết thúc bằng đợt phản công vào ngày 1/11.
Đoàn xe của Peshmerga xuất phát từ KRG tới hỗ trợ cho Kobane.
Với gần 3.000 người (bao gồm cả chiến binh khủng bố) thiệt mạng và hàng nghìn người khác bị thương, Kobane được cho là một chiến dịch quân sự đẫm máu nhất từng diễn ra tại Syria.
Ngoài không kích của Không đoàn ném bom số 9 cũng như các chuyến hàng viện trợ đường không của Mỹ, việc xuất hiện của Peshmerga được cho là yếu tố quan trọng giúp vực dậy tinh thần của các chiến binh người Kurd Syria dẫn tới chiến thắng tại Kobani.
Vậy các chiến binh Peshmerga với quân số khoảng 200.000 người đang ở đâu, tại sao họ không giúp đỡ những người anh em Kurd Syria trước chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ?
Phóng sự của Euronews về việc Lực lượng Peshmerga của KRG vượt cửa khẩu hỗ trợ lực lượng phòng thủ Kobani năm 2014.
Người Kurd đang vật lộn với "quyết định sai lầm" của chính mình ở Iraq
Vào năm 2017 người Kurd ở Iraq đã lựa chọn "có" trong cuộc trưng cầu dân ý mang tính bước ngoặt về việc ly khai khỏi Iraq mặc dù điều đó trái với mong muốn của chính quyền trung ương, các nước láng giềng và hầu hết cộng đồng quốc tế.
Thay vì độc lập, cuộc trưng cầu dân ý dẫn đến việc KRG để mất phần lớn các khu vực giầu tài nguyên chiếm tới 40% lãnh thổ sau khi Baghdad quyết định phản ứng cứng rắn bằng một chiến dịch quân sự.
Mất kiểm soát tài nguyên dẫn tới suy thoái kinh tế là một đòn knock-out nhằm vào chủ nghĩa dân tộc của người Kurd Iraq. Với những người Kurd tràn đầy ước mơ hai năm trước, hiện tại trước mắt họ là nhu cầu cấp thiết hơn độc lập - đó là kiếm đủ thức ăn cho gia đình.
Lực lượng an ninh Iraq cùng với một lá cờ của Kurdistan tại Kirkur năm 2017.
Nền kinh tế của KRG hiện tại đang đình trệ vì các khu vực biên giới tạm thời bị đóng cửa, các doanh nghiệp phải vật lộn trong việc nhập khẩu và xuất khẩu hàng hóa, các dự án bị hủy bỏ còn thanh niên Kurd thì thất nghiệp.
Các lá cờ của Kurdistan vào năm 2017 có mặt khắp nơi, còn nay chỉ xuất hiện ở các cơ quan công quyền.
Theo Sanger, một thanh niên thất nghiệp ở tuổi 25: "Lá cờ của người Kurd từng là một thứ rất quan trọng. Chúng tôi thậm chí còn có một ngày dành riêng cho cờ của người Kurd".
"Ngày nay cờ vẫn quan trọng, nhưng không như trước đây. Điều này diễn ra trên khắp Kurdistan. Các đảng phái của người Kurd khiến chúng tôi không tin vào cờ nữa".
Luật sư và cựu nghị sĩ KRG Talar Latif Mohamed, người đã phản đối cuộc trưng cầu dân ý năm 2017 vì nó không có giá trị về mặt pháp lý, cho biết họ (người Kurd Iraq) đã bị các đối tác quốc tế xa lánh.
"Trước đây, chúng tôi có rất nhiều đồng minh, bao gồm cả người Mỹ, người Anh, nhưng kể từ cuộc trưng cầu dân ý đó - thứ mà họ không tán thành - họ đã trở nên lạnh nhạt với chúng tôi.
Hiện tại, chúng tôi tập trung vào việc cố gắng sửa chữa sai lầm bằng cách nối lại quan hệ với Baghdad, và sau đó là các láng giềng của chúng tôi".
Trong bối cảnh nền kinh tế của chính KRG khó khăn như trên, rõ ràng việc các chiến binh Peshmerga tham gia hỗ trợ những "người anh em" Syria là điều bất khả thi.
Như ông Mohamed đã nói, họ cần láng giềng như Thổ Nhĩ Kỳ trong việc tái hồi phục nền kinh tế hơn là tham gia một cuộc phiêu lưu mà họ cầm chắc việc "đóng nốt cánh cửa cuối cùng".
Peshmerga và lực lượng an ninh Iraq giao tranh tại Kirkur vào năm 2017.
Câu chuyện về những cựu chiến binh Kurd ở Iraq
Helo Remshti, 36 tuổi và vợ Zohre Rostami, 28 tuổi, là những người Kurd tình nguyện đến từ Iran. Họ đã phục vụ Peshmerga 16 năm.
Sau 5 năm với hai cuộc chiến, đầu tiên là chống lại IS và sau đó là lực lượng chính phủ Iraq, bị thương 5 lần và mất một cánh tay, Remshti, một chuyên gia gỡ mìn đã rất ngạc nhiên khi KRG không giúp đỡ anh ta.
Helo Remshti và Zohre Rostami là hai người Kurd Iran tình nguyện gia nhập lực lượng Peshmerga của KRG trên chiến tuyến chống lại IS năm 2015.
Vì không có quốc tịch và không thể trở về Iran, với mức lương hàng ngày từ 5 đến 10.000 dinar Iraq (từ 4,20 đến 8,40 USD) Remshti đang đối mặt một số phận chung của nhiều người Kurd đến từ các nước trong khu vực chiến đấu cho độc lập của KRG.
Remshti, hiện đang sống ở Erbil thuộc KRG, tuyệt vọng tìn cách rời khỏi đây để kiếm sống ở phương Tây. Nhưng ngay cả trong hoàn cảnh hiện tại, anh vẫn không từ bỏ giấc mơ độc lập của người Kurd.
"Tôi vẫn tin vào sự nghiệp của người Kurd ngay cả khi tôi là người cuối cùng tin vào điều đó. Trong tương lai tôi sẽ đồng ý cho con và cháu mình chiến đấu vì một nhà nước Kurdistan độc lập".
Helo Remshti và Zohre Rostami tại Erbil, KRG tháng 9/2019.