Ở Australia, bệnh sởi gần như được xóa bỏ do chương trình tiêm phòng trẻ em. Tuy nhiên, vài năm gần đây, cả nước cũng trải qua vài dịch sởi , và mỗi lần số ca ghi nhận thường dưới 30 người, phần lớn là ở trẻ em nước ngoài di cư đến Australia.
Tỉ lệ phát sinh (incidence) dao động trong khoảng 0.5 đến 6 ca trên 1 triệu người. Tuy chỉ là vài ca, hay cao lắm là 25 ca, thì cả hệ thống y tế công cộng vào cuộc. Australia có sẵn một tài liệu hướng dẫn ứng phó với dịch. Nguyên lí là không để dịch sởi lan tràn, và khống chế dịch ngay từ cơ sở. Theo đó, họ làm 4 bước như sau:
Bước 1: Ra thông báo “alert”, tức cảnh báo công chúng rằng bệnh sởi đang xảy ra;
Bước 2: Ở mỗi bang, lập ra một nhóm đặc nhiệm, bao gồm chuyên gia y tế cộng đồng bác sĩ, y tá, đại diện tổ chức cộng đồng. Nhiệm vụ của đội đặc nhiệm là quản lí và hướng dẫn phòng ngừa sởi;
Bước 3: Đội đặc nhiệm đi xuống tận cơ sở (như trường học, cộng đồng xa) để tiêm phòng, cung cấp thông tin và hướng dẫn phòng ngừa và tự điều trị cho các gia đình;
Bước 4: Thu thập dữ liệu về sởi và theo dõi chặt chẽ tiến triển của dịch.
Ở Australia, trong vài chục năm nay không có ai chết vì sởi.
Nhìn qua những bước phòng ngừa bệnh như trên và đối chiếu lại với cách VN làm, chúng ta dễ thấy vài khác biệt. Ở VN, bệnh nhân tràn về các bệnh viện lớn ở Hà Nội, và điều kinh ngạc nhất là nhiều trẻ em nằm chung giường với cha mẹ! Bệnh sởi là bệnh lây lan, mà để bệnh nhân trong tình huống như thế thì khả năng lây chéo là điều khó tránh khỏi. Ở Australia, chỉ cần 1 ca bệnh nhiễm là bệnh viện lập tức cách ly ngay, thân nhân không được vào (chỉ nhìn quá cửa kiếng). Tuy nhiên, tôi đoán với hàng trăm ca nhập viện cùng một lúc thì việc cách ly như Australia rất khó thực hiện. Tôi vẫn không hiểu tại sao không chuyển bệnh nhân sang các bệnh viện khác?
Phần lớn những phương cách ứng phó của ngành y tế VN vẫn là… tuyên truyền. Theo tôi thấy, tuyên truyền là một cách làm thụ động và không giúp ích gì trong thực tế, vì chắc gì người dân nghe. Ở Australia, người ta không chỉ ngồi một chỗ viết “tuyên truyền” mà họ TRỰC TIẾP đi xuống từng trường học để làm (tiêm phòng, hướng dẫn ngừa dịch).
GS. Nguyễn Văn Tuấn (gửi từ Sydney, Australia)
* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.
Một phần tài liệu phát cho gia đình ở Australia mỗi khi xảy ra dịch sởi:
(a) Cho trẻ uống nhiều nước;
(b) Nghỉ ngơi ở phòng tối (tránh cho mắt tiếp xúc với ánh sáng);
(c) Cho uống paracetamol để giảm sốt; không cho aspirin trẻ em dưới 16 tuổi vì có thể gây biến chứng;
(d) Tránh gãi da;
(e) Cắt móng tay ngắn lại;
(f) Nếu trẻ bị ngứa, có thể dùng sản phẩm chống ngứa;
(g) Nếu mắt dính và bầy nhầy, dùng nước muối và bông gòn rửa.
Tôi không thấy một tài liệu nào của VN như tôi trích trên đây.
