Hãng tin AP hôm qua (8/8) đưa tin, trong bức thư gửi tới các nhà lãnh đạo Quốc hội, Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng Philippines đã nói, việc cho phép quân Mỹ “tăng cường sự hiện hiện trên cơ sở luân phiên” sẽ giúp quốc gia Đông Nam Á duy trì năng lực “phòng vệ đáng tin cậy ở mức tối thiểu” để bảo vệ lãnh thổ của mình trong thời điểm mà nước này đang phải chật vật tìm cách tăng cường hiện đại hóa quân đội – một trong những lực lượng yếu nhất Châu Á.
Một sự hiện diện lớn hơn của quân đội Mỹ cũng đồng nghĩa với việc sẽ có thêm nhiều nguồn lực và nhiều hoạt động huấn luyện, đào tạo cho năng lực phản ứng với thảm họa ở một quốc gia thường xuyên phải chịu bão lũ và động đất như Philippines, Bộ trưởng Quốc phòng Voltaire Gazmin và Ngoại trưởng Albert del Rosario đã viết như vậy trong bức thư.
Theo lời hai quan chức quốc phòng và ngoại giao hàng đầu của Philippines, nước này “sẽ sớm khởi động các cuộc đàm phán, tham vấn với phía Mỹ để tìm kiếm một thỏa thuận khung cho việc thực hiện chính sách mà hai bên đã đồng ý về việc tăng cường sự hiện diện quân sự của quân đội Mỹ ở Philippines trên cơ sở luân phiên”.
Hiện tại, các quan chức Mỹ chưa đưa ra lời bình luận gì về nội dung bức thư trên.
Sự hiện diện của quân đội nước ngoài vốn là một vấn đề rất nhạy cảm ở Philippines – một nước thuộc địa cũ của Mỹ. Thượng viện Mỹ năm 1991 đã bỏ phiếu nhất trí đóng cửa các căn cứ lớn của nước này ở Subic và Clark, gần thủ đô Manila.
Hiến pháp Philippines cấm quân đội nước ngoài đóng cố định trên lãnh thổ nước này. Tuy nhiên, năm 1999, Thượng viện Philippines đã phê chuẩn một thỏa thuận với Mỹ trong đó cho phép các lực lượng Mỹ được thực hiện các chuyến thăm đến Philippines.
Bộ trưởng Gazmin và Ngoại trưởng del Rosario đã bảo đảm với các nghị sĩ Philippines rằng, bất kỳ thỏa thuận nào giữa Manila với Washington đều sẽ “thống nhất với Hiến pháp của chúng ta”.
Việc Manila mở cửa đưa quân Mỹ vào nước này, áp sát Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh các nước trong khu vực đang rất lo ngại trước những bước đi, động thái ngày một quyết liệt của Trung Quốc trong tranh chấp ở Biển Đông.
Mong muốn củng cố an ninh và khả năng phòng vệ từ bên ngoài của Philippinees trùng với kế hoạch của Washington trong việc tháo bỏ gánh nặng dính líu về mặt quân sự của Mỹ ở Trung Đông và chuyển hướng trọng tâm vào Châu Á. Hiện, Mỹ đang thúc đẩy thực hiện chính sách này thông qua việc thiết lập các mối quan hệ liên minh về kinh tế và quân sự chặt chẽ hơn với các nước trong khu vực như Philippines. Một phần của kế hoạch này là nhằm tạo thế đối trọng với sự nổi lên của Trung Quốc.
Chính sách tái sắp xếp lực lượng Mỹ theo hướng trọng tâm dịch chuyển về Châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ còn bao gồm việc triển khai tới 2.500 lính thủy đánh bộ Mỹ ở bắc Australia và “dàn trận” tàu chiến ở Singapore.
Theo Bộ trưởng Quốc phòng Gazmin, quân Mỹ sẽ chỉ được phép tiếp cận các căn cứ quân sự hiện nay của Philippines theo những điều kiện mà hai nước đã nhất trí. Hai bên sẽ đàm phán về thời gian mà quân lính, máy bay, tàu và các phương tiện, vũ khí của Mỹ được phép triển khai trên lãnh thổ Philippines.
Bộ trưởng Gazmin và Ngoại trưởng del Rosario nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ liên minh quân sự lâu đời giữa Philippines với Mỹ, nói rằng “mối quan hệ đó rất hữu ích không chỉ trong chính sách ngoại giao của chúng ta mà còn giúp tăng cường năng lực của chúng ta trong nhiệm vụ sống còn là bảo vệ lãnh thổ”.
Manila đã tìm tới Mỹ để xin sự giúp đỡ nhằm hiện đại hóa hạm đội tàu chiến, phi đội máy bay chiến đấu già cỗi của nước này cũng như trong công tác huấn luyện binh lính trong bối cảnh Philippines đang có cuộc đối đầu quyết liệt và căng thẳng với Trung Quốc vì tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông.
