Hiệu suất chiến đấu giữa AK-47 và M16 là chủ đề gây tranh cãi trong nhiều năm qua và sẽ còn tiếp diễn trong thời gian tới.
Xét tính hiệu quả và uy lực trên chiến trường thì AK-47 hoàn toàn "ăn đứt" M16. Tuy nhiên, vấn đề cần được làm sáng tỏ là độ chính xác và tầm bắn giữa hai loại súng này.
M16 có tầm bắn xa hơn AK-47?
Theo thông tin từ nhà sản xuất, tầm bắn của M16 xa hơn so với AK-47. Thực tế nòng súng M16 có chiều dài 508 mm còn AK-47 là 415 mm.
Nòng súng dài hơn nên tầm bắn xa hơn là điều hiển nhiên nhưng bên cạnh đó vẫn còn phụ thuộc vào cấu tạo nòng súng và cách chế tạo loại đạn.
Tầm bắn của M16 được giới thiệu dao động từ 500 - 800 mét, trong khi đó tầm bắn của AK-47 khoảng 300 mét ở chế độ tự động, 400 mét ở chế độ bán tự động.
Tuy nhiên, đã có những nhầm lẫn trong cách định nghĩa giữa “tầm bắn hiệu quả”, “tầm bắn chính xác” và “tầm bắn sát thương”.
Tầm bắn hiệu quả được sử dụng để xác định tầm bắn trúng mục tiêu cố định của súng khi nằm trong tay người lính vừa trải qua huấn luyện cơ bản. Tầm bắn hiệu quả của AK-47 nguyên thủy vào khoảng 250 mét.
Trong khi đó, tầm bắn chính xác là tầm mà viên đạn còn giữ được độ chuẩn so với đường ngắm tối đa, điều này đòi hỏi xạ thủ phải có kỹ thuật cao và trải qua huấn luyện chuyên nghiệp. Nó khác tầm bắn hiệu quả ở chỗ không thể bắn nhanh và không áp dụng cho kiểu huấn luyện đại trà.
Bức ảnh này cho thấy độ chụm trên bia của AK-47 tốt hơn M16, điều đó cho thấy kỹ thuật của xạ thủ là rất quan trọng
Người Mỹ không sử dụng khái niệm tầm bắn hiệu quả nên đã gây ra ngộ nhận, thực tế tầm bắn của AK-47 không hề thua kém thậm chí còn vượt trội M16 nhờ loại đạn thiết kế đặc biệt.
Với biến thể hiện đại như AK-74 cùng sự trợ giúp của kính ngắm quang học có thể tiêu diệt mục tiêu ở cự ly lên tới 800 mét.
Đạn của M16 có sơ tốc đầu nòng lớn nhưng nhanh mất động năng
AK-47 và M16 đều sử dụng loại đạn có độ xoáy cao để giảm độ tản mát khi bắn. Tuy nhiên, thiết kế đầu đạn của M16 không tối ưu bằng AK-47.
Do thiết kế đầu đạn không tối ưu cùng động năng thấp nên đạn của M16 bị ảnh hưởng rất lớn bởi tốc độ gió và khả năng sát thương kém hơn nhiều so với AK-47.
Các thử nghiệm cho thấy đạn của M16 giảm đến 50% khả năng bắn trúng bia số 4 (bia hình người bán thân) ở cự ly 400 mét.
Độ tản mát của M16 luôn được người Mỹ giấu kín nhưng theo trang mạng Diffen.com thì chỉ số MOA “phút - góc” của M16 dao động từ 0,5 - 8 MOA (tức độ chụm của đạn trên bia từ 1,45 - 23,2 cm ở cự ly 100 mét).
Trong khi đó chỉ số MOA của AK-47 dao động từ 2 - 6 MOA (tức độ chụm của đạn trên bia từ 5,8 - 17,4 cm ở cự ly 100 mét).
Con số trên cho thấy độ tản mát của M16 lớn hơn nhiều so với AK-47 và khác hẳn với những điều lâu nay quân đội Mỹ vẫn thường quảng cáo.
AK-47 có độ giật khi bắn lớn hơn
Một vấn đề khác ảnh hưởng đến độ chính xác của AK-47 là độ giật khi bắn của nó lớn hơn M16 do sử dụng cỡ đạn mạnh hơn.
Bộ phận trích khí và piston của AK-47 nằm gần phía trước nên khi bắn nòng súng có xu hưởng nảy lên, điều này đòi hỏi người bắn phải giữ súng thật chắc.
Trong khi đó M16 sử dụng ống dẫn khí về khối khóa nòng phía sau, không sử dụng piston phía trước nên độ nảy của nòng súng ít hơn.
Như vậy, nói AK-47 kém chính xác hơn M16 chủ yếu là do kỹ thuật của người bắn chứ không phải do thiết kế của súng kém hơn. Độ chính xác của một khẩu súng ngoài đặc tính thiết kế còn phụ thuộc rất lớn vào yếu lĩnh động tác, kinh nghiệm của xạ thủ.
Về tốc độ bắn, M16 có tốc độ bắn lý thuyết 950 viên/phút, AK-47 có tốc độ 600 viên/phút. Tuy nhiên, tốc độ bắn thiết kế và thực tế có sự khác biệt khá lớn. Để đánh giá tính năng của một khẩu súng, các nhà kỹ thuật quân sự còn tính tốc độ thực tế qua các bài bắn tính năng.
Những thử nghiệm trên thao trường cho thấy tốc độ bắn thực tế của AK-47 khoảng 100 viên/phút, M16A1 khoảng 90 viên/phút do dùng hộp tiếp đạn ít hơn. Mặt khác, M16 phải giữ cho nòng súng không quá nóng nếu không sẽ xảy ra tình trạng quá nhiệt.
Đến biến thể M16A2 dùng hộp tiếp đạn 30 viên, nòng súng dày hơn để chống tình trạng uốn cong khi bắn nên cho tốc độ bắn tốt hơn. Xét về tốc độ bắn thực tế, M16 và AK-47 gần như tương đương nhau.
AK-47 và M16 được xem là chuẩn mực, đại diện cho hai trường phái quân sự lớn nhất thế giới
Đã hơn 40 năm đưa vào sử dụng nhưng hiệu quả của M16 luôn là chủ đề gây rất nhiều tranh cãi trong giới chức quân đội Mỹ. Những cải tiến về sau của M16 đã giúp súng tốt hơn nhưng vẫn chưa cải thiện được hình ảnh của nó so với huyền thoại AK-47.
Tóm lại, AK-47 hay M16 đều có những điểm mạnh và yếu riêng, mỗi khẩu súng phát huy tốt vai trò của nó theo quan điểm và đường lối quốc phòng của từng nước. Hai mẫu súng này được xem là chuẩn mực, đại diện cho hai trường phái quân sự lớn nhất thế giới.
