SOHA NEWS
Khoảng lặng trước cơn bão
Idlib, tỉnh Tây Bắc của Syria đã trải qua một thời gian tương đối ổn định trong mấy tháng vừa qua. Tuy nhiên, sự bình yên này được ví như “khoảng lặng trước cơn bão” bởi Idlib đang đứng bên bờ vực của một cuộc tấn công lớn do Chính phủ Syria phát động, có thể sẽ diễn ra chỉ trong vài tuần tới đây.
Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu đã luôn muốn lật đổ chế độ của Tổng thống Bashar al-Assad và từng tiến hành nhiều cuộc tiến công vào miền Bắc Syria. Tháng Hai năm nay, cái chết của 34 binh sĩ đã khiến Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành một loạt vụ đánh bom trả đũa vào các vị trí của Quân đội Syria bằng chiến dịch mang tên “Lá Chắn Mùa Xuân”.
Ngay sau đó, Ankara và các lực lượng do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đã đánh bật những nỗ lực của Syria dưới sự hỗ trợ từ Nga hòng tái chiếm vùng lãnh thổ này và chỉ dừng lại khi một lệnh ngừng bắn được dàn xếp giữa Moscow và Ankara vào tháng 3/2020.
Lệnh ngừng bắn được duy trì từ tháng 3 đến tháng 5, chủ yếu do Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều nghiêm túc thực hiện các cuộc tuần tra chung ở phía Nam đường cao tốc M4.
Tuy nhiên, đến đầu tháng 6, thỏa thuận hòa bình có dấu hiệu tan vỡ. Nga đã bắt đầu nối lại các cuộc không kích ở vùng giảm leo thang căng thẳng còn các nhóm vũ trang do Iran hậu thuẫn cũng đã tăng cường lực lượng ở gần các trạm quan sát quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ.
Bên cạnh đó, đã xuất hiện những tín hiệu cho thấy Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công mới vào Idlib trong những tuần tới đây. Các nhóm phiến quân nổi dậy mà Ankara hậu thuẫn đã được lệnh chuẩn bị tham gia chiến dịch và chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu rải truyền đơn xuống Idlib kêu gọi dân thường ủng hộ các mục tiêu quân sự của họ.
Phiến quân đối lập do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn phóng rocket tấn công các lực lượng Chính phủ Syria ở làng Talhiyeh thuộc địa phận tỉnh Idlib. Ảnh: AFP
Những toan tính lợi ích của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ tại Idlib
Cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều có những toan tính lợi ích trong việc thiết lập quyền kiểm soát địa bàn Idlib.
Ankara muốn đặt khu vực này dưới quyền quản mình nhằm đối phó với bất kỳ cuộc nổi dậy nào của người Kurd. Thổ Nhĩ Kỳ đã gia tăng đáng kể các khả năng quân sự tại đây khi triển khai tới 10.000 binh lính và trên 7.000 phương tiện quân sự tới khu vực chỉ trong vài tháng gần đây.
Trong khi đó, Nga cũng tích cực trang bị cho chính phủ của Tổng thống Assad các máy bay chiến đấu và trang thiết bị quân sự hiện đại. Moscow luôn tỏ thái độ cương quyết tất cả các khu vực do Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát ở phía Bắc Syria đều phải được trao trả lại cho chính quyền Assad.
Mặc dù thỏa thuận ngừng bắn ở Idlib có vẻ như là một tín hiệu hòa giải nhưng cả hai nước rõ ràng đang là những đối thủ kình địch ở Syria. Chỉ mới tuần trước, các cuộc hội đàm giữa Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu và người đồng cấp Nga Sergey Lavrov đã bị hủy bỏ. Điều đó cho thấy vẫn đang tồn tại sự bất đồng giữa hai bên về một quy chế cho khu vực.
Máy bay chiến đấu Su-25 của Nga hoạt động ở Syria. Ảnh: Sputnik
Sự chống đối của các phần tử cực đoan
Sự tiếp tục hiện diện của các nhóm Hồi giáo cực đoan ở Idlib là một lý do nữa khiến Chính phủ Syria quyết tâm tấn công địa bàn này. Hayat Tahrir al-Sham (HTS), một chi nhánh của tổ chức khủng bố al-Qaeda vẫn đang hiện hữu ở đây.
HTS chống trả quyết liệt kế hoạch lấy lại Idlib của quân chính phủ và giữ một vai trò quan trọng trong các cuộc đột kích tái chiếm nhiều vị trí ở Idlib trong các chiến dịch tấn công trước đây của Quân đội Syria.
Trong các cuộc đàm phán với Nga, Thổ Nhĩ Kỳ cam kết sẽ loại bỏ HTS và những nhóm vũ trang cực đoan khác khỏi khu vực nhưng trên thực tế đã không làm được điều này.
Vì vậy, đây chính là cái cớ hợp pháp để liên quân Nga - Syria biện hộ cho các cuộc tấn công của họ dưới danh nghĩa giải phóng khu vực khỏi sự kiểm soát của khủng bố.
Tuy nhiên, cho dù Tổng thống Assad đã lấy lại được phần lớn diện tích lãnh thổ từng bị chiếm giữ bởi các nhóm cực đoan như IS nhưng việc tái khởi động tấn công vào Idlib chắc chắn sẽ là một thách thức không nhỏ.
Các chiến dịch trước đây của ông Assad đã vấp phải sự chống đối quyết liệt từ các phe phái nổi dậy như HTS, Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF) và Jaish al-Izzah.
Dù đã được yểm trợ tích cực từ không quân Nga nhưng ngay cả những đơn vị tinh nhuệ nhất của Quân đội Syria cũng gặp rất nhiều khó khăn trong việc chiếm giữ lãnh thổ ở Idlib. Vì vậy, tái chiếm Idlib sẽ là một nhiệm vụ đặc biệt gian nan đối với Chính quyền Tổng thống Assad.
Ngay cả khi có thiết lập được quyền kiểm soát phần lớn diện tích khu vực thì nhiều nhóm vũ trang cực đoan do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn cũng vẫn luôn là những lực lượng thù địch với ông Assad. Syria nhiều khả năng sẽ vẫn phải gồng mình đối phó với các chiến dịch nổi dậy tại đây. Idlib khó lòng ổn định.