Ung thư vú hiện là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến nhất ở phụ nữ. Điều đáng lo ngại là bệnh đang có xu hướng trẻ hóa. Theo Tổ chức Ung thư toàn cầu (GLOBOCAN), năm 2022 thế giới ghi nhận hơn 2,2 triệu phụ nữ mắc mới ung thư vú, và 666.000 ca tử vong.
Thống kê cũng cho thấy mỗi năm, tại Việt Nam ghi nhận 24.563 ca mắc mới ung thư vú, chiếm gần 29% tổng số ca ung thư ở nữ giới. Điều này khiến ung thư vú trở thành căn bệnh ung thư thường gặp nhất, có số ca mắc mới vượt cả ung thư gan (24.502 ca mắc mới) và ung thư phổi (24.426 ca mắc mới).
Mỗi năm, hơn 10.000 phụ nữ Việt Nam tử vong vì ung thư vú – tương đương 8,3% tổng số ca tử vong do ung thư. Đáng lo ngại hơn, độ tuổi mắc bệnh ngày càng trẻ, nhiều bệnh nhân chỉ mới ngoài 30.
PGS.TS. Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học Hạt nhân & Ung bướu (Bệnh viện Bạch Mai), những con số thống kê mới nhất từ GLOBOCAN cho thấy mức độ đáng báo động của ung thư vú đối với sức khoẻ. Tại Việt Nam, đây là loại ung thư có tỷ lệ mắc mới cao nhất ở nữ giới và thậm chí đứng đầu khi tính chung cả hai giới.
Tuy nhiên, ung thư vú là một trong số ít bệnh ung thư có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm. Nếu được phát hiện ở giai đoạn 0 hoặc 1, tỷ lệ sống thêm sau 5 năm đạt 98–100%. Ngược lại, khi bệnh ở giai đoạn di căn, tỷ lệ này chỉ còn 25–30%.
Việc phát hiện sớm không chỉ giúp cứu sống người bệnh, mà còn giảm chi phí điều trị, bảo tồn được tuyến vú và rút ngắn thời gian phục hồi. Chính vì vậy, sàng lọc định kỳ được xem là “lá chắn vàng” trong cuộc chiến chống ung thư vú.
Ảnh minh họa.
Chụp X-quang tuyến vú (Mammography) là “tiêu chuẩn vàng” trong sàng lọc, giúp phát hiện các tổn thương nhỏ khi chưa thể sờ thấy. Ngoài ra, siêu âm vú cũng thường được chỉ định thực hiện kết hợp trong sàng lọc ung thư vú. Siêu âm vú đặc biệt hiệu quả với phụ nữ trẻ có mô vú dày. Với những người có nguy cơ cao, bác sĩ có thể chỉ định chụp cộng hưởng từ (MRI) để tầm soát chuyên sâu.
PGS Cẩm Phương cho biết, nhóm có nguy cơ cao bao gồm:
- Yếu tố di truyền: có người thân (mẹ, chị em gái) mắc ung thư vú, hoặc mang đột biến gen BRCA1/BRCA2.
- Tiền sử cá nhân: từng có tổn thương tiền ung thư hoặc đã điều trị ung thư vú một bên.
- Yếu tố nội tiết: dậy thì sớm, mãn kinh muộn, sinh con đầu lòng sau 30 tuổi, không cho con bú.
- Lối sống không lành mạnh: thừa cân, lười vận động, uống rượu bia thường xuyên.
PGS. Phương khuyến cáo phụ nữ từ 40 tuổi nên chụp X-quang tuyến vú định kỳ hàng năm. Riêng nhóm có yếu tố nguy cơ cao nên bắt đầu tầm soát sớm hơn, từ 30–35 tuổi.
Dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua
Theo PGS Cẩm Phương, ung thư vú giai đoạn đầu thường không gây đau hoặc khó chịu, dễ khiến nhiều người chủ quan. Tuy nhiên, chị em phụ nữ nên đi khám ngay nếu thấy:
- Xuất hiện khối u, cục cứng hoặc vùng mô dày bất thường ở vú hoặc nách;
- Thay đổi hình dạng, kích thước của vú;
- Da vú bị lõm, co kéo, dày hoặc sần sùi như “da cam”;
- Núm vú tụt vào trong, chảy dịch bất thường (đặc biệt là dịch máu);
- Đau hoặc cảm giác nặng ở vùng vú, không liên quan chu kỳ kinh nguyệt.
Ngoài ra, phụ nữ cũng nên tự khám vú mỗi tháng, tốt nhất sau kỳ kinh 5–7 ngày, để nhận biết sớm các thay đổi bất thường.
PGS. Phương nhấn mạnh: “Chúng ta hoàn toàn có thể chủ động phòng bệnh bằng lối sống lành mạnh và sàng lọc định kỳ”.
Các chuyên gia khuyến cáo, ung thư vú không còn là bản án nếu được phát hiện sớm. Hãy lắng nghe cơ thể, duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và khám sàng lọc định kỳ để bảo vệ bản thân khỏi căn bệnh này.