Bằng cách tìm kiếm trong cơ sở dữ liệu về trình tự RNA dựa trên các mô hình tổn thương đường ruột, nhóm nghiên cứu do Viện Karolinska (Thụy Điển) dẫn đầu đã xác định được một phân tử có chức năng kép là chữa lành mô ruột và ức chế khối u trong bệnh ung thư ruột.
Đó là một protein được gọi là "thụ thể gan X", viết tắt là LXR, một phân tử tồn tại ngay trong cơ thể người, đóng vai trò chính như một chất điều hòa quá trình cân bằng cholesterol.
Protein mới hứa hẹn tạo ra phương pháp giúp ức chế hiệu quả các khối u trong bệnh ung thư ruột - Minh họa AI: Thu Anh
Bệnh viêm ruột (IBD) là một tình trạng dai dẳng hành hạ nhiều người trên thế giới, trong khi ung thư ruột - hay còn gọi là ung thư đại trực tràng - phổ biến hàng thứ 3 và gây tử vong hàng thứ 2 trong số các loại ung thư.
Hai vấn đề sức khỏe này cũng liên quan đến nhau.
Điều trị IBD bằng cách thúc đẩy sự phát triển của mô cũng có thể thúc đẩy sự phát triển của khối u tế bào ung thư, trong khi điều trị ung thư ruột và trực tràng bằng hóa trị và xạ trị thường làm tổn thương các mô lót ruột.
Thụ thể gan X có thể giải quyết mối liên hệ rắc rối này. Nó được phát hiện tình cờ trong quá trình tìm kiếm các phương pháp điều trị IBD mới.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy một số gien cụ thể được kích hoạt trong quá trình sửa chữa ruột ở chuột và thúc đẩy tái tạo tế bào. Các gien này được kiểm soát bởi thụ thể gan X.
Thông qua các kỹ thuật phân tích di truyền, họ lập bản đồ quy định biểu hiện gien trong các tế bào biểu mô ruột, cũng như thử nghiệm trên mô hình người thu nhỏ để tìm hiểu giá trị của thụ thể này bên trong cơ thể người.
Phân tích cho thấy thụ thể gan X hoạt động như một công tắc sinh học, kích hoạt sản xuất một phân tử gọi là amphiregulin giúp phát triển các tế bào ruột mới.
Tuy nhiên, khi đối mặt với ung thư, nó hỗ trợ hệ miễn dịch trong việc ức chế sự phát triển của khối u.
"Việc phát hiện ra cả hai chức năng này thật đáng kinh ngạc" - nhà miễn dịch học Eduardo J. Villablanca của Viện Karolinska bình luận.
Trong bài công bố trên tạp chí Nature nhà nghiên cứu bày tỏ hy vọng rằng các nghiên cứu sâu hơn về thụ thể gan X có thể cải thiện mục tiêu điều trị, mặc dù việc phát triển thuốc thực sự còn là một chặng đường dài.