Ung thư vòm họng được xếp hàng đầu trong số các loại ung thư thường gặp vùng đầu - cổ và cũng là một trong 10 loại ung thư phổ biến nhất ở nước ta. Đáng nói hơn, trong số những người mắc có đến 70% trường hợp phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn cuối, khiến cơ hội giành lại sự sống của họ bị rút ngắn rất nhiều.
Cho đến nay, nguyên nhân thật sự của ung thư vòm mũi họng vẫn không được biết một cách chính xác. Tuy nhiên, những yếu tố nguy cơ gây ung thư vòm họng do ảnh hưởng từ cuộc sống hiện đại, đặc biệt là ảnh hưởng đến giới trẻ bao gồm: Hút thuốc lá và uống nhiều rượu (khoảng 20% trong số ca ung thư vòm mũi họng). Môi trường ô nhiễm. Sử dụng tràn lan thuốc kích thích tăng trưởng với thực vật và vật nuôi. Ăn thực phẩm chế biến không an toàn vì có nhiều chất độc hại... Những thói quen trên kết hợp với các chất độc hại trong môi trường thúc đẩy các tế bào trên đường hô hấp biến đổi và đột biến gây ung thư.
Ung thư vòm họng có xu hướng tập trung vào một số ngành nghề đặc thù. Các ngành nghề thường gặp ở bệnh nhân ung thư vòm họng như nghề MC, ca sĩ, diễn viên, giáo viên, công nhân trong môi trường khói bụi độc hại... Đây là những ngành nghề có xu hướng gia tăng nhanh trong xã hội hiện đại và một số nghiên cứu trên thế giới cũng chỉ ra mối quan hệ giữa ngành nghề nhất định với tỷ lệ ung thư vòm họng gia tăng.
Triệu chứng thông thường dễ gây nhầm lẫn
Ban đầu, lúc mới hình thành, ung thư vòm họng hoặc gần như không biểu hiện triệu chứng, hoặc sẽ giống triệu chứng của một số bệnh thông thường liên quan đến đường hô hấp như cảm cúm, viêm họng hạt, viêm xoang hay bệnh nội khoa về thần kinh, mạch máu khiến người bệnh thường lơ là, chủ quan và bỏ qua. Những triệu chứng giai đoạn đầu dễ gây nhầm lẫn có thể là ngứa rát cổ họng, nghẹt mũi, đôi khi chảy máu cam, ù tai, mắt mờ, đau nửa đầu, nổi hạch cổ. Cho dù thi thoảng đột nhiên chảy máu cam, nhiều trường hợp vẫn chỉ xem đó là biểu hiện bình thường do nóng trong người hoặc làm việc quá sức...
Ung thư vòm họng dễ nhầm lẫn với một số bệnh lý về tai - mũi - họng.
Cách phân biệt
Tuy rằng các triệu chứng này dễ nhầm lẫn với những bệnh lý về tai - mũi - họng khác, song người bệnh vẫn có thể nhìn ra sự khác biệt vì điểm chung của ung thư vòm họng là các dấu hiệu bệnh thường phát sinh ở cùng một bên (ví dụ như đau nửa đầu, nghẹt một bên mũi), nặng dần theo thời gian (đơn cử như ban đầu chỉ bị nghẹt mũi, khó nuốt, về sau có thể chảy máu cam, nổi hạch cổ) và điều trị bằng thuốc không khỏi. Thuốc có thể nhất thời làm dịu triệu chứng bệnh nhưng sau 3-4 tuần điều trị vẫn không thể khỏi hẳn, hoặc khỏi một thời gian rồi bệnh lại tái phát.
Khi bệnh tới giai đoạn di căn (giai đoạn cuối), các triệu chứng sẽ phát tác nhanh và trở nên rõ ràng hơn: hạch to và lan sang các vị trí khác, mất cảm giác ở họng, chảy mủ mũi đi kèm máu, đau đầu dữ dội, thính lực giảm hẳn, rối loạn thị giác... Đây cũng là lúc báo hiệu khả năng khỏi bệnh hoặc kéo dài sự sống thêm 5 năm sau điều trị của bệnh nhân ngày càng ít đi, trong khi nếu được phát hiện ngay từ giai đoạn đầu, tỷ lệ sống thêm 5 năm có thể đạt trên 90%.
Cách phòng tránh ung thư vòm họng
Cùng với sự tiến bộ của y học, các phương pháp xét nghiệm và tầm soát ung thư hiện đại như xét nghiệm máu, nội soi, sinh thiết... giúp việc phát hiện ung thư trở nên dễ dàng hơn, sớm hơn. Vì vậy, khi phát hiện thấy dấu hiệu bất thường, bạn nên đi khám bệnh kết hợp tầm soát ung thư định kỳ để sớm phát hiện bệnh và chữa trị kịp thời. Do đó, việc tầm soát ung thư vòm họng định kỳ 6 tháng một lần là biện pháp được các bác sĩ khuyến khích thực hiện, nhất là với nhóm đối tượng có nguy cơ mắc cao, bao gồm nam giới tuổi đời từ 30-55; người hay hút thuốc lá hoặc uống rượu bia nhiều; người sống và làm việc ở môi trường ô nhiễm, khói bụi; người hay ăn mặn, hay dùng thực phẩm lên men, đồ ăn chế biến sẵn; các cặp đôi thích quan hệ tình dục qua đường miệng (oral sex)...
Ngoài ra, việc áp dụng một lối sống khoa học không hút thuốc lá, uống rượu bia, tập thể dục thường xuyên, ăn uống hợp lý và quan hệ tình dục lành mạnh cũng giúp bạn và gia đình tránh được nguy cơ mắc ung thư vòm họng cùng nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.