Phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga (MoD) Igor Konashenkov tuyên bố, tên lửa siêu vượt âm Kinzhal được Không quân Nga sử dụng thực hiện một cuộc tấn công kết hợp bằng vũ khí dẫn đường chính xác tầm xa trên không và trên biển nhằm vào các mục tiêu quân sự Ukraine, trong đó có hệ thống Patriot.
"Do tốc độ quá nhanh của Kinzhal, hệ thống Patriot và kíp trắc thủ đã không kịp trở tay khi bị tấn công. Kíp chiến đấu của SAM đã bất lực trong việc bảo vệ hệ thống phòng không họ đang vận hành", phát ngôn viên của MoD cho biết.
Cũng theo vị phát ngôn viên này, Kinzhal có khả năng tiếp cận mục tiêu chỉ trong vài phút kể từ khi được phóng đi, đó là lý do tại sao kíp trắc thủ của Patriot không đủ thời gian để thay đổi vị trí hoặc nạp lại các bệ phóng của SAM khi đã phóng hết đạn.
Nỗ lực bất thành
Kíp vận hành Patriot của Ukraine đã rất quyết tâm đánh chặn Kinzhal khi đã phóng tất cả cơ số đạn của một tổ hợp Patriot gồm 32 quả nhưng vẫn vô ích.
"Kết quả là, tên lửa siêu vượt âm Kinzhal đã phá hủy trái tim của Patriot là đài radar và một trung tâm điều khiển, đã biến SAM thành một phần cứng quân sự vô dụng. Tổng cộng 32 tên lửa được phóng đi là một cái giá rất lớn.
Sự thật là việc Patriot bắn tất cả các tên lửa đánh chặn vào Kinzhal nhưng không trúng cho thấy hệ thống này hoàn toàn không hiệu trong nỗ lực đánh chặn tên lửa siêu vượt âm Nga", hãng RIA dẫn lời chuyên gia quân sự Nga Alexey Leonkov nói.
Ông Alexey Leonkov nói thêm rằng, với 32 tên lửa đánh chặn được phóng bởi kíp vận hành Patriot là một sự tuyệt vọng hơn là hành động đánh chặn thực thụ của kíp chiến đấu chuyên nghiệp bởi họ biết sự vô ích của quyết định phóng và cái giá quá lớn cho hành động của mình - một tên lửa của Patriot trị giá tới 3 triệu USD.
Kiev đã bác bỏ thông tin cho rằng tên lửa siêu thanh của Nga đã bắn trúng MIM-104, trong khi người phát ngôn lực lượng không quân Ukraine Yury Ignat tuyên bố: "Đừng lo lắng về số phận của Patriot. Tên lửa Kinzhal không thể phá hủy hết Patriot tại Ukraine".
Đánh giá vụ Kinzhal tấn công Patriot
Theo nguồn tin quân sự Mỹ, hiện Lầu Năm Góc vẫn đang đánh giá thiệt hại của không chỉ Patriot sau khi bị Kinzhal đánh trúng. Sau khi trúng đòn tấn công từ Kinzhal, một số thành phần của Patriot đã bị hư hại nhẹ.
Trước khi cuộc tấn công của Kinzhal diễn ra, lực lượng phòng không Ukraine đang vận hành 2 tổ hợp Patriot. Một do Mỹ cung cấp và một hệ thống do Đức cùng Hà Lan cùng chuyển giao.
"Không rõ hệ thống nào trong tổ hợp Patriot bị hư hại, nhưng với việc ngừng sử dụng một hệ thống này ngay cả trong một thời gian ngắn - có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng bảo vệ thủ đô của Ukraine trong bối cảnh Nga tăng cường tấn công tên lửa", nguồn tin tiết lộ.
Hiện Washington và Kiev đã thảo luận về cách tốt nhất để sửa chữa Patriot bị tấn công và tại thời điểm này, có vẻ như hệ thống này đã bị gỡ bỏ khỏi Ukraine. Thông tin về vụ Kinzhal đánh trúng Patriot sẽ được rõ hơn trong những ngày tới và thông tin có thể thay đổi theo thời gian.
Trúng đạn
Liên quan đến hậu quả từ cuộc tấn công bằng tên lửa siêu thanh của Nga, nhà phân tích an ninh và quan hệ quốc tế tại Moscow, Mark Sleboda nói rằng có thể có nhiều hơn một cuộc tấn công kiểu như Kinzhal nhằm vào trận địa Patriot của Kiev.
"Bạn đã thấy tổ hợp Patriot xả đạn. Nhưng sau đó vài giây, ngay tại nơi những quả tên lửa đó được phóng đi, bạn đã thấy tiếng nổ, một tia sáng lớn lấp đầy bầu trời đêm Kiev.
Và có vẻ như đó là một phần của MIM-104 đã bị hư hại hoặc bị phá hủy. Chúng tôi không biết chính xác, nhưng có vẻ khá rõ ràng rằng đó là một vụ trúng đạn", Sleboda nói về đoạn video cuộc tấn công Kinzhal.
Không khó để vô hiệu
Hồi tháng 12 năm 2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bình luận về kế hoạch của Lầu Năm Góc cung cấp hệ thống Patriot cho Ukraine - những hệ thống mà Kiev đã nhận được vào mùa xuân năm 2023.
"Mỹ nói rằng họ có cung cấp Patriot cho Ukraine. Được rồi, hãy để họ làm điều đó. Chúng tôi cũng sẽ bẻ gãy tên lửa Patriot như một hạt dẻ", ông Putin nói với các phóng viên sau cuộc họp của Hội đồng Nhà nước Nga vào thời điểm đó.
Thông tấn Nga cho rằng, vụ Kinzhal tấn công trúng Patriot là minh chứng rõ nhất cho tuyên bố của ông Putin ngay từ khi hệ thống SAM do Mỹ sản xuất còn chưa được chuyển đến Ukraine.
Tyler Rogoway, chuyên gia từ chuyên trang quân sự War Zone của Mỹ, cho rằng Patriot là một trong những hệ thống vũ khí hiện đại nhất từng được phương Tây chuyển giao cho Ukraine và có thể giúp nước này đối phó hiệu quả hơn với những cuộc tập kích đường không, nhưng nó không hoàn hảo và vẫn tồn tại điểm yếu nhất định.
Hệ thống Patriot của Ukraine phóng loạt đạn đánh chặn tên lửa Kinzhal Nga
"Nga bắt đầu bằng những nỗ lực đơn giản, sử dụng số lượng tối thiểu tên lửa hiện đại để đánh vào trận địa, với mục tiêu chủ đạo là radar.
Nếu không thành công, họ sẽ mở nhiều mũi tấn công bằng UAV, tên lửa hành trình, tên lửa đạn đạo và Kinzhal, tất cả đều hiệp đồng chặt chẽ nhằm gây quá tải lưới phòng không Ukraine, đặc biệt là hệ thống Patriot", Rogoway nhận xét.
Theo vị chuyên gia này, một trong những điểm yếu lớn nhất của Patriot hiện nay là tín hiệu radar mảng pha của nó. Tín hiệu radar này có thể giúp hệ thống Patriot phát hiện mục tiêu từ khoảng cách xa, nhưng cường độ lớn khiến nó trở nên nổi bật giữa nền nhiễu.
Biết được điều đó, lực lượng tác chiến điện tử của Nga hoàn toàn có thể thu được tín hiệu radar này, từ đó truy ngược vị trí của tổ hợp. Tín hiệu radar của Patriot cũng có thể được thu thập bằng vệ tinh hoặc máy bay trinh sát không người lái của Nga.
"Nguy cơ với Patriot là rất lớn, nó có thể bị đánh trúng bất cứ lúc nào", Tyler Rogoway nói.
Ông cho hay trong vụ tập kích ngày 4/5, tình báo tín hiệu Nga đã tìm cách lần theo dấu vết radar và phát hiện vị trí tổ hợp Patriot ở ngoại ô Kiev và đã phóng một tên lửa để thăm dò và quả đạn đã bị Patriot đánh chặn.
Lực lượng Nga dường như đã phát hiện được tín hiệu đặc trưng từ radar của Patriot và tung ra đòn tập kích ồ ạt ngày 16/5 để khiến tổ hợp Ukraine không còn khả năng chống đỡ.
Vấn đề càng khó khăn hơn với Ukraine khi họ hiện chỉ được biên chế hai tổ hợp Patriot cùng nguồn cung đạn tên lửa hạn chế, khiến họ rất khó đối phó nếu Nga tung ra đòn tập kích ồ ạt làm quá tải hệ thống phòng không.