Hình minh họa
Phản ứng của FSB sau vụ vi phạm ngừng bắn ở Karabakh
Hôm 14/12, trong buổi họp với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, Ngoại trưởng Sergei Lavrov, Bộ trưởng Các tình trạng khẩn cấp Yevgeny Zinichev ông Alexander Bortnikov, người đứng đầu Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) báo cáo như sau:
"Tất cả các biện pháp cần thiết đã được thực hiện và được sự đồng thuận của lực lượng biên phòng Armenia. Chúng tôi đã liên hệ với các lực lượng biên phòng Azerbaijan thông qua hội nghị trực tuyến về tình hình trong khu vực xung đột Karabakh".
Theo ông Bortnikov, Cơ quan Biên phòng thuộc FSB (PS FSB Rossiya) đã thiết lập thêm 2 tiền đồn ở khu vực biên giới với Iran và 3 tiền đồn khác ở biên giới với Azerbaijan.
Vị trí của 5 tiền đồn mới của FSB trên lãnh thổ Armenia (Nguồn: Nagorno-Karabakh Observer).
Đáng chú ý nhất là một tiền đồn tại Tegh thuộc tỉnh Syunik của Armenia nằm gần "Hành lang Lachin" - tuyến đường bộ duy nhất kết nối Armenia và Nagorno-Karabakh sau thỏa thuận ngừng bắn hôm 10/11.
Cần nhấn mạnh rằng thông tin nói trên được công bố chỉ trong vòng 48 giờ sau khi quân Azerbaijan giao tranh với lính Armenia tại các làng Khtsaberd và Hin Tagher thuộc vùng Hadrut, đồng thời tiến vào các làng Khin Shen, Mets Shen và Yekhtsokh của vùng Shusha.
Tất cả các khu dân cư nói trên đều nằm ở đông nam "Hành lang Lachin" và được Baku tuyên bố là khu vực mà quân đội của họ tiến hành "hoạt động chống khủng bố".
Đây được coi là vụ công khai vi phạm ngừng bắn đầu tiên kể từ khi thỏa thuận được thực thi ở Karabakh hơn 1 tháng trước.
Theo nhà bình luận chính trị người Armenia, ông Arman Vaneskeghyan đây mới chỉ là mở đầu của các hành động "khiêu khích" nhằm "gây khó chịu cho sứ mệnh gìn giữ hòa bình của Nga".
Lính biên phòng Nga tham gia lễ kỷ niệm 70 năm chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xã tại ở Yerevan vào năm 2015.
Chuyến công du của "ông trùm" FSB tới Armenia và Azerbaijan
Theo Cơ quan An ninh Quốc gia Armenia (NSS), căn cứ vào yêu cầu của Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan, Giám đốc FSB ông Alexander Bortnikov đã đến Yerevan vào ngày 18/12 để thảo luận với các quan chức NSS về các vấn đề phân định và cắm mốc biên giới với Azerbaijan.
RIA Novosti cho biết ngay sau chuyến đi tới Yerevan, ông Bortnikov đã đến thủ đô Baku của Azerbaijan.
Hãng thông tấn nhà nước Azerbaijan (Azertag) đưa tin Tổng thống nước này ông Ilham Aliyev đã tiếp ông Bortnikov.
Các ông Aliyev và Bortnikov đã thảo luận về tình hình hiện tại trong khu vực, lên phương án giải quyết xung đột Nagorno-Karabakh và việc thực hiện các điều khoản của thỏa thuận ngừng bắn. Các vấn đề hợp tác an ninh giữa Azerbaijan và Nga cũng đã được thảo luận.
Giám đốc FSB ông Alexander Bortnikov và Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev hôm 18/12 (Nguồn: Azertag).
Quân đội Armenia bàn giao biên giới với Azerbaijan cho FSB
Hôm 19/12, Quân đội Armenia đưa ra một thông cáo báo chí ngắn gọn về việc triển khai của biên phòng FSB trên lãnh thổ Armenia và Cộng hòa Artsakh tự xưng (RA - các khu vực do phía Armenia kiểm soát ở Nagorno-Karabakh) như sau:
"1. Theo các thỏa thuận, tuyến đường từ Goris đến Davit Bek được lực lượng biên phòng Nga giám sát.
2․ Đoạn đường cao tốc dài 21 km từ Goris đến Kapan đi qua khu vực tranh chấp lãnh thổ sẽ được đảm bảo an toàn bởi bộ đội biên phòng Nga.
3․ Trên các hướng của giới tuyến, biên phòng RA (Cộng hòa Artsakh tự xưng) sẽ được triển khai ở phía Armenia và biên phòng Azerbaijan sẽ được triển khai ở phía Azerbaijan.
Các biện pháp cần thiết sẽ được thực hiện để đảm bảo an toàn cho đoạn đường đã nêu. Việc làm rõ chi tiết sẽ được bổ sung trong những ngày tới".
Có thể thấy Quân đội Armenia đã chủ động bàn giao cho FSB một khu vực quan trọng ở biên giới với Azerbaijan - mới được quân đội nước này "giải phóng" trong xung đột 6 tuần vừa qua.
Hiện vẫn chưa rõ ý đồ của Yerevan và Moscow trong quyết định này, tuy nhiên nhiều khả năng mục tiêu là để tránh leo thang căng thẳng giữa Armenia và Azerbaijan ở những khu vực biên giới chưa được phân định rõ ràng.
Các khu vực hoạt động của biên phòng FSB dọc biên giới Azerbaijan hôm 19/12 (Nguồn: Nagorno-Karabakh Observer).
Có bao nhiêu đặc nhiệm FSB trong và ngoài Karabakh?
Theo thỏa thuận ngừng bắn được Armenia, Azerbaijan và Nga ký hôm 10/11, khoảng 2.000 lính gìn giữ hòa bình Nga sẽ được triển khai trên "Hành lang Lachin" và giới tuyến giữa các lực lượng Armenia và Azerbaijan trong và xung quanh Karabakh.
Tuy nhiên, số quân nhân này không bao gồm nhân viên của FSB đã và sẽ hiện diện trong khu vực (biên phòng Nga đảm nhiệm việc tuần tra biên giới Armenia với Thổ Nhĩ Kỳ, Iran kể từ năm 1991).
Nói cách khác, đặc nhiệm FSB hoạt động độc lập với các lực lượng Quân đội Nga ở Karabakh và Căn cứ quân sự số 102 ở Gyumri, Armenia.
Lính biên phòng Nga bắt giữ một kẻ xâm nhập biên giới Armenia từ Thổ Nhĩ Kỳ vào năm 2018 (Nguồn: Armenia Press).
Hôm 20/11, nhật báo Rossiyskaya Gazeta dẫn nguồn người đứng đầu FSB ông Bortnikov đưa tin một nhóm đặc nhiệm bao gồm 188 nhân sự cùng trang thiết bị đi kèm đã được bổ sung cho lực lượng hiện có tại khu vực biên giới Armenia - Azerbaijan.
Được biết các máy bay của FSB và Bộ Quốc phòng Nga đã chuyển lực lượng bổ sung này tới Armenia trong thời gian từ 18 đến 20/11.
Từ tin tức nói trên, có thể suy đoán số đặc nhiệm và lính biên phòng thuộc FSB hiện diện trong khu vực nay đã là hàng trăm, nếu không muốn nói là hàng nghìn người.
Hôm 20/12, hãng tin RIA Novosti dẫn nguồn tuyên bố của Tổng thống Nga Vladimir Putin yêu cầu các lực lượng đặc biệt thuộc FSB phải tiếp tục kiên quyết chống khủng bố, đặc biệt chú trọng tới các phần tử cực đoan để bảo vệ biên giới nước Nga.
Trước đó 2 ngày, phát biểu thông qua cầu truyền hình tại cuộc họp của các nguyên thủ Cộng đồng các Quốc gia Độc lập (SNG/CIS), ông Putin cho rằng xung đột ở Nagorno-Karabakh làm tăng nguy cơ lây lan chủ nghĩa khủng bố trong khu vực.
Hình minh họa.