Dù phải tập trung phòng thủ ở miền Nam, Nga vẫn mở mũi tấn công vào Kupiansk nhằm kiểm soát đầu mối đường sắt trọng yếu ở Kharkiv và kìm đà phản công của Ukraine.
Điều này khiến chính quyền quân sự của Ukraine ở Kupiansk phải ra lệnh sơ tán 37 làng nằm giữa thành phố này và phòng tuyến của Nga. Đây là động thái chưa từng được tiến hành kể từ tháng 10/2022, thời điểm quân đội Ukraine mở chiến dịch phản công chớp nhoáng và giành lại nhiều lãnh thổ ở Kharkiv, bao gồm cả thành phố Kupiansk.
Ở thời điểm hiện tại, Lực lượng Nga hiện chỉ còn cách Kupiansk vài km. Tình huống này đẩy Ukraine vào thế tiến thoái lưỡng nan trước bài toán sẽ phải bố trí quân tiếp viện ở đâu dọc theo mặt trận trải dài hàng trăm km.
Lính Nga ở hướng Kupiansk. Ảnh: Sputnik
Nga tăng cường độ tấn công ở Đông Bắc
Nga kiểm soát Kupiansk ngay sau khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022. Moscow đã sử dụng thành phố này như một trung tâm hậu cần cho đến khi Ukraine tái chiếm vào tháng 9/2022.
Kupiansk cách thành phố Kharkiv (thuộc Vùng Khakiv, Đông Bắc Ukraine) khoảng 116 km và được chia đôi bởi sông Oskil. Thành phố này có một nhà ga đường sắt quan trọng để tiếp tế cho lực lượng được triển khai về phía Nam thành phố. Theo các chuyên gia quân sự, nếu giành quyền kiểm soát Kupiansk, Moscow có thể ngăn chặn lực lượng Kiev tấn công vào Lugansk.
Việc Nga tấn công vào Kupiansk được cho là nhằm kìm chân những đơn vị Ukraine trong khu vực, không cho yểm trợ các hướng phản công khác. Mặt khác, động thái này cũng có thể khiến Ukraine phải rút bớt lực lượng đang tham gia cuộc phản công chính ở phía Nam và Đông Nam để tăng cường lực lượng phòng thủ tại đây.
Trong cuộc họp báo ngày 28/8 Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov thừa nhận, “Nga dường như đang đạt được một số bước tiến” xung quanh thành phố Kupiansk.
Việc để mất thành phố này một lần nữa sẽ là một đòn mạnh đối với Ukraine. Tuần trước, Tướng Oleksandr Syrsky, chỉ huy hàng đầu của Ukraine ở miền Đông đã kêu gọi tăng viện để ngăn chặn các cuộc tấn công của Nga gần Kupiansk.
Cách tiếp cận này đã vấp phải sự chỉ trích từ các quan chức phương Tây, bởi họ cho rằng Ukraine nên tập trung quân ở mặt trận phía Nam để đạt được mục tiêu chính của cuộc phản công: cắt đứt đường tiếp tế của Nga ở phía Nam và cắt đứt cầu nối trên bộ giữa lực lượng Nga trong khu vực với Bán đảo Crimea.
Dù vậy, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bác bỏ quan điểm này, nhấn mạnh lực lượng Kiev sẽ không rời khỏi những nơi đang phòng thủ như Kupiansk.
Trong một bản đánh giá ngày 25/8, Bộ Quốc phòng Anh cho rằng “có khả năng thực tế là Nga sẽ gia tăng cường độ tấn công” ở Đông Bắc Ukraine, trên mặt trận gần Kupiansk và Lyman trong 2 tháng tới.
Nhưng vẫn chưa rõ liệu lực lượng Nga có muốn chiếm toàn bộ Kupiansk hay không, bởi như vậy Moscow sẽ phải cố gắng giữ một thành phố nằm bên 2 bờ một con sông lớn với nguồn cung cấp hạn chế. Tình huống đó sẽ tương tự như những gì lực lượng Nga phải đối mặt hồi năm 2022 ở thành phố Kherson.
Mặt khác, quân đội Nga có thể cố gắng tiến tới con sông Oskil, chạy theo hướng Bắc - Nam, và sử dụng nó như một rào cản tự nhiên chống lại các cuộc tấn công tiếp theo của Ukraine.
Ukraine tập trung vào phía Nam, buộc Nga phải tăng cường phòng thủ
Trong khi đó, các chỉ huy Ukraine hy vọng những bước tiến mà họ đạt được trong cuộc phản công ở phía Nam và Đông Nam, dù chậm, sẽ buộc Nga phải tái triển khai lực lượng từ Kupiansk tới các mặt trận đó.
Ukraine bắt đầu tiến hành phản công từ đầu tháng 6, cố gắng tiến về phía Nam vào lãnh thổ hiện do Nga kiểm soát, cắt đứt các đường tiếp tế của Moscow. Một mũi tấn công của Ukraine nhằm vào thành phố Melitopol và một mũi khác vào thành phố Berdiansk, cả hai đều thuộc vùng Zaporizhzhia, nhưng mỗi mũi chỉ tiến được vài km do Kiev gặp nhiều khó khăn khi tìm cách xuyên thủng hệ thống phòng thủ phức tạp của Nga.
Xe tăng Ukraine tại một căn cứ quân sự ở Zaporizhzhia, ngày 16/3/2023. Ảnh: AP
Quân đội Ukraine ngày 28/8 cho biết lực lượng nước này đã chiếm lại làng Robotyne, vượt qua các tuyến phòng thủ ban đầu của Nga - một bước tiến chiến thuật có thể giúp quân đội Ukraine mở đường cho một cuộc đột phá lớn hơn ở mặt trận phía Nam.
Nếu Ukraine duy trì được đà tiến ở phía Nam, Nga buộc phải tăng cường lực lượng phòng thủ nhằm ngăn Ukraine đạt được đột phá ở mặt trận này.
Tuy nhiên, các báo cáo gần đây từ các nhà phân tích quân sự cho rằng quân đội Nga có thể đang di chuyển lực lượng từ phía Đông xuống phía Nam để tăng cường khả năng phòng thủ ở đó, thay vì phải tái bố trí lực lượng từ Kupiansk ở Đông Bắc.
Theo Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ, Nga dường như đã triển khai lực lượng tiếp viện tinh nhuệ từ Sư đoàn cận vệ dù số 76 tới khu vực tiền tuyến Zaporizhzhia nhằm ngăn chặn đà tấn công của Ukraine ở khu vực. sư đoàn dù số 76 là lực lượng tinh nhuệ hàng đầu của Nga vào thời điểm hiện tại. Gần đây nhất, sư đoàn này hồi đầu năm đã được triển khai xung quanh mặt trận Kreminna, Lugansk ở miền Đông.