Mỹ cáo buộc Nga khiêu khích
Trong cuộc chiến ở Syria, Mỹ và Nga đã thỏa thuận duy trì các máy bay của mỗi bên ở cách bờ sông Euphrates 72 km để tránh xảy ra va chạm trên không khi cả hai đều tiến hành các chiến dịch không kích chống khủng bố thuộc tổ chức Nhà nước Hồi Giáo tự xưng (IS) tại đây.
Theo thỏa thuận này thì các máy bay Nga sẽ hoạt động ở không phận phía Tây sông Euphrates, còn Mỹ sẽ ở không phận phía Đông.
Tuy nhiên, trong bài báo được tờ New York Times đăng tải ngày 8/12, Không quân Mỹ đã cáo buộc các máy bay chiến đấu của Nga liên tục áp sát các phi cơ Mỹ ở khoảng cách "cực kỳ nguy hiểm" và "rất không an toàn" trên bầu trời chiến trường Syria trong tháng 11/2017.
Phía Mỹ đưa ra một ví dụ điển hình như vụ 2 chiếc A-10 của Mỹ một chút nữa thì đụng đầu với một chiếc Su-24 của Nga chỉ bay cách đó 90 m, một khoảng cách quá nguy hiểm khi tất cả các máy bay đều di chuyển ở vận tốc trên 563 km/h. Hai chiếc A-10 sau đó đã buộc phải chuyển hướng để tránh đụng độ với các máy bay Nga.
Hay vào ngày 17/11, hai máy bay F-22 Raptor của Mỹ đã chạm trán với một chiếc Su-24 vũ trang của Nga mà phía Mỹ cho là đã vượt sang không phận bờ Đông sông Euphrates, rồi sau đó lại thực hiện các đường bay cắt mặt lực lượng bộ binh liên quân ở phía dưới trong khoảng hơn 20 phút.
F-22 của Không quân Mỹ. Ảnh: Business Insider
Phía Mỹ cho biết, trong thời gian đó, các phi công F-22 đã 5 lần cố gắng liên lạc với Su-24 bằng vô tuyến nhưng đều không nhận được câu trả lời hay phản ứng hồi đáp.
Các sỹ quan Mỹ tại Căn cứ Không quân Qatar nói rằng, phi công của Mỹ đã rất kiềm chế nhưng nếu những hành động nguy hiểm như vậy của Su-24 liên tục tái diễn, đe dọa tới các máy bay Mỹ thì "họ hoàn toàn có quyền khai hỏa phòng vệ".
Qua các sự vụ được nêu trên, nhiều chỉ huy không quân Mỹ lên tiếng cáo buộc máy bay Nga vi phạm thỏa thuận đã thống nhất giữa hai nước. Họ cho rằng Nga đã cố gắng thử thách ý chí của Mỹ và tạo cớ để phi công Mỹ phản ứng vội vàng nhằm đạt được mục tiêu riêng của mình.
"Cuối tháng 11/2017, chúng tôi đã chứng kiến từ 6 đến 8 vụ đối đầu như vậy mỗi ngày khi các máy bay Nga hoặc Syria vượt sang không phận của chúng tôi vào phía bờ Đông sông Euphrates", Trung tá Damien Pickart phát biểu trên CNN hôm 9/11.
"Phi công của chúng tôi rất khó phân biệt liệu có phải các phi công Nga đang cố tình thử thách hoặc quấy nhiễu để chúng tôi phản ứng hay đó chỉ là hành động vô tình", Pickart cũng nói trên tời New York Times như vậy.
Nga đáp trả mạnh mẽ
Đáp trả những lời cáo buộc trên của Không quân Mỹ, thiếu tướng Igor Konashenkov - người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga cho biết:
"Hầu hết các vụ áp sát nhau trên không giữa các máy bay chiến đấu của Nga và của Mỹ ở khu vực gần sông Euphrates đều liên quan tới việc Mỹ cố tình xâm nhập vào đường bay của phi cơ Nga đang làm nhiệm vụ tấn công các mục tiêu khủng bố ở đây".
Tướng Konashenkov cũng cáo buộc Mỹ hoạt động bất hợp pháp ở Syria vì Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc chưa bao giờ thông qua một nghị quyết nào cho phép Mỹ sử dụng vũ lực tại Syria.
Một chiếc Sukhoi SU-35 của Nga bay trình diễn tại Triển lãm Hàng không Paris lần thứ 50 tại sân bay Le Bourget ngày 23/6/2013. Ảnh: Reuters
Để bảo vệ tuyên bố các phi cơ chiến đấu của Mỹ đã thực hiện những động tác bay rất không an toàn, ông Konashenkov đưa ra thông tin rằng, một chiếc F-22 Raptor đã xâm nhập không phận Nga ngày 23/11 với ý định ngăn chặn 2 chiếc Su-25 đang đánh bom trước khi nó bị một chiếc Su-35 xuất kích xua đuổi.
"F-22 đã phóng mồi bẫy (decoy flare), tăng/hãm đà trong khi liên tục lởn vởn gần các máy bay Nga đang không kích, mô phỏng một vụ không chiến trước khi nó bị xua đuổi", Konashenkov nhấn mạnh.
Tướng Konashenkov cũng cảnh báo: "Không quân Mỹ nên tập trung vào hoạt động chống khủng bố ở Iraq chứ đừng nên khiêu khích các máy bay Nga".
Tổng thống Syria Bashar Assad ngồi thử buồng lái Su-35 tại căn cứ Khmeymim