Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh hôm 2/7/2019 nói rằng ông không hiểu phản ứng của phía Mỹ sau khi vương quốc Campuchia từ chối đề nghị của Mỹ được giúp sửa chữa căn cứ hải quân Ream.
Campuchia giải thích với Mỹ rằng sự trợ giúp như vậy là không cần thiết vì Campuchia có kế hoạch chuyển căn cứ hải quân lớn của nước này tới một khu vực khác để mở rộng năng lực căn cứ.
Nhận xét của ông Banh được đưa ra sau khi Joseph Felter – Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách khu vực Nam Á và Đông Nam Á, yêu cầu Campuchia giải thích việc họ từ chối lời đề nghị giúp đỡ của Mỹ.
Điều này đã làm dấy lên các đồn đoán về tương lai địa điểm này, trong đó có khả năng Trung Quốc sẽ sử dụng để đặt các cơ sở quân sự.
Phía Mỹ nghi ngờ
Bộ trưởng Tea Banh (đồng thời là Phó Thủ tướng Campuchia) nói với tờ The Phnom Penh Post vào hôm 2/7 rằng dù bộ của ông đã thông báo quan điểm của mình cho phía Mỹ nhiều lần nhưng Mỹ vẫn không hài lòng. Phía Mỹ cho rằng chưa nhận được thông tin tỏ tường và họ tố Campuchia đang có kế hoạch để cho Trung Quốc xây dựng các cơ sở quân sự trên đất Campuchia.
Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia nói: “Chúng tôi có kế hoạch di chuyển sang một địa điểm mới để gia tăng năng lực của căn cứ hải quân của chúng tôi. Mỹ muốn giúp chúng tôi sửa chữa căn cứ hải quân Ream. Vì sao họ định làm vậy, chúng tôi vẫn chưa biết”.
Bộ trưởng Tea Banh nói tiếp: “Họ đã tố chúng tôi là bác bỏ lời đề nghị đó, nhưng thực tế chúng tôi hồi đáp rằng không cần thiết phải sửa sang vì chúng tôi sẽ chuyển sang nơi mới... Họ không muốn chấp nhận những gì tôi đã nêu rõ. Họ chỉ muốn lặp đi lặp lại điều họ đã nói trong nhiều năm, rằng Campuchia có ý định để cho Trung Quốc xây một căn cứ hải quân. Họ gửi một lá thư đồn đoán về điều đó”.
Hiến pháp Campuchia không cho phép
Tướng Tea Banh nói: “Chúng tôi đã có một loạt hồi âm với nội dung khẳng định hiến pháp chúng tôi không cho phép bất cứ nước ngoài nào được xây một căn cứ quân sự ở Campuchia, nhưng họ (tức Mỹ) không nghe chúng tôi và họ vẫn đinh ninh rằng chúng tôi có kế hoạch cho Trung Quốc xây một căn cứ như vậy. Họ nói rằng chúng tôi đang chuẩn bị cho quân đội Trung Quốc vào”.
Bộ trưởng Tea Banh cũng phủ nhận thông tin một căn cứ quân sự Trung Quốc đang được xây dựng ở tỉnh Koh Kong (Campuchia). Ông nhắc lại rằng hiến pháp Campuchia không cho phép các quốc gia bên ngoài xây căn cứ quân sự ở Campuchia.
Người đứng đầu Bộ Quốc phòng Campuchia nói cụ thể: “Họ cáo buộc rằng một căn cứ Trung Quốc được xây ở Koh Tong và một công ty xây sân bay và cảng biển để che giấu điều đó”.
Phát ngôn của phía Mỹ
Phát ngôn viên Đại sứ quán Mỹ tại Campuchia Emily Zeeberg hôm 2/7 nói rằng các diễn biến gần đây đã thổi bùng các đồn đoán về kế hoạch trong tương lai của Campuchia đối với căn cứ hải quân Ream, bao gồm khả năng cho phía Trung Quốc dùng căn cứ này.
Bà Emily Zeeberg cho rằng với mức độ ảnh hưởng cao của Trung Quốc ở Campuchia về mặt kinh tế và chính trị, đây là một mối quan ngại thực sự. Bà hối thúc ban lãnh đạo Campuchia duy trì cam kết được quy định trong hiến pháp Campuchia là theo đuổi chính sách đối ngoại độc lập và tích cực bảo vệ nền độc lập của Campuchia cho các thế hệ tương lai.
Phát ngôn viên Emily Zeeberg nói: “Bất cứ bước đi nào làm suy yếu nền độc lập của Campuchia hoặc mở cửa cho sự hiện diện của một lực lượng quân sự nước ngoài ở Campuchia sẽ là mối quan ngại sâu sắc đối với Mỹ và có thể đe dọa mức độ tín nhiệm và trung lập của ASEAN”.
Hãng thông tấn Reuters hôm 2/7 đưa tin nói rằng lá thư của Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Felter gửi cho ông Banh phản ánh mối quan ngại của Washington về sự hiện diện quân sự của Trung Quốc ở Đông Nam Á.
Thư của ông Felter yêu cầu có thêm thông tin về quyết định từ chối sự giúp đỡ trong việc sửa chữa một cơ sở huấn luyện và một kho thuyền tại căn cứ hải quân Ream./.