Nội dung chính
- Bệnh nhân 20 tuổi đã bị xơ gan có liên quan tới gan nhiễm mỡ.
- Dấu hiệu nhận biết gan nhiễm mỡ.
- Các biện pháp phòng ngừa gan nhiễm mỡ.
20 tuổi đã xơ gan
Bệnh nhân N.D.H (20 tuổi, Hà Đông, Hà Nội) đến Bệnh viện Quân y 103 khám vì chán ăn, mệt mỏi. Kết quả siêu âm của bệnh nhân khiến bác sĩ bất ngờ vì gan nhiễm mỡ nặng, xuất hiện điểm xơ gan. Bản thân bệnh nhân cũng không nghĩ rằng mình đang gặp vấn đề nghiêm trọng tới sức khỏe đến vậy. Bệnh nhân H sau đó được chuyển tới Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 kiểm tra lại lần nữa.
Theo PGS.BS Nguyễn Anh Tuấn, Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật ống tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, kết quả khám của bệnh nhân H cho thấy toàn bộ lá gan đều bị mỡ bao phủ kèm theo xơ gan do béo phì. Chức năng gan của bệnh nhân giảm, già nua như người cao tuổi.
Khai thác sâu tiền sử của bệnh nhân, bác sĩ phát hiện ngay từ nhỏ bệnh nhân đã có thể trạng bụ bẫm, thích uống nước ngọt, ăn đồ ăn nhanh. Nam thanh niên cho biết một ngày anh có thể uống hết chai nước ngọt 1,5 lít thay nước lọc. Chính thói quen uống nước ngọt, ăn đồ ăn nhanh khiến cho anh H không thể kiểm soát được cân nặng dẫn tới thừa cân, béo phì. Trên thực tế, nước ngọt và đồ ăn nhanh là món ăn yêu thích của rất nhiều người trẻ.
Bệnh nhân H đã được bác sĩ khuyến cáo giảm cân, thay đổi chế độ ăn và điều trị nội khoa. Trong trường hợp nếu bệnh nhân không đáp ứng nội khoa, bác sĩ định hướng giảm béo bằng phẫu thuật thu nhỏ dạ dày.
Ca phẫu thuật gan (ảnh BSCC).
Dấu hiệu gan nhiễm mỡ
Lá gan trong trạng thái khỏe mạnh khi tỷ lệ chất béo trong gan nằm ở ngưỡng an toàn từ 2-4%. Bệnh gan nhiễm mỡ thường không có biểu hiện rõ ràng, người bệnh thường phát hiện trong quá trình đi khám sức khỏe định kỳ.
Gan nhiễm mỡ ở giai đoạn sớm thường không có biểu hiện ra ngoài. Bệnh nhân có thể phát hiện qua siêu âm ổ bụng.
Ở giai đoạn 2, mỡ tích tụ trong gan chiếm 10-20% trọng lượng của lá gan. Lúc này, người bệnh có thể có dấu hiệu chán ăn, khó tiêu, đầy bụng, mệt mỏi, thỉnh thoảng buồn nôn.
Ở giai đoạn 3, khi lượng mỡ chiếm trọng lượng 1/3 gan, bệnh nhân sẽ có các triệu chứng rõ ràng hơn như: vàng mắt, vàng da, đau hạ sườn phải, sút cân, u mạch nổi trên da. Bệnh ở giai đoạn này chỉ điều trị giảm nhẹ và phòng tránh biến chứng dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan chứ không thể chữa khỏi được.
Với trường hợp của bệnh nhân H gồm tình trạng gan nhiễm mỡ và xơ nếu không điều trị tích cực có nguy cơ dẫn đến ung thư gan.
Thời gian ung thư hóa tùy thuộc vào mức độ tổn thương, tỷ lệ cân nặng, chế độ ăn uống, tình trạng sức khỏe toàn thân. Việc giảm cân giúp giảm lượng mỡ tích tụ trong gan nhưng không thể phục hồi xơ gan hoàn toàn.
Theo thống kê, có tới 10-25% bệnh nhân gan nhiễm mỡ có thể bị xơ gan và khoảng 4% sẽ bị ung thư gan. Các nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, khoảng 75% người béo phì và tiểu đường type 2 mắc bệnh lý gan nhiễm mỡ. Trước đây, bệnh thường gặp ở người lớn tuổi thì nay, độ tuổi mắc bệnh trẻ hơn nhiều, đặc biệt là nhiều trẻ em mới 10 tuổi đã bị gan nhiễm mỡ.
Theo PGS Tuấn, để phòng gan nhiễm mỡ, mọi người nên xây dựng chế độ ăn hợp lý, hạn chế các món chiên rán, uống nước ngọt. Ngoài ra, việc bổ sung thực phẩm chứa nhiều chất xơ như rau, củ, quả; giảm đạm từ thịt và thay thế bằng tôm, cua, cá; ăn uống điều độ, đúng giờ là vô cùng quan trọng.
Người bị gan nhiễm mỡ nên ưu tiên chọn các thực phẩm tốt cho gan như: nghệ, chanh, nước giấm táo, trà xanh, đu đủ. Ngoài ra, việc kiểm soát cân nặng cũng hạn chế được nguy cơ gan nhiễm mỡ. Người dân cũng cần kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện những bất thường sớm tại gan.