Nội dung chính
- Nghệ là gia vị được thế giới ưa chuộng, săn lùng.
- Tác dụng của nghệ.
- Lưu ý khi sử dụng nghệ.
Gia vị "hiếm có khó tìm" trên thế giới
Nghệ là loại củ dân dã, người Việt thường vứt ở xó bếp và dùng làm gia vị khi nấu ăn. Tuy nhiên, nghệ lại được thế giới ưa chuộng.
Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), trong 9 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu được 21.841 tấn gừng, nghệ và gia vị, tổng kim ngạch đạt gần 45 triệu USD.
Theo Tạp chí Doanh nghiệp Tiếp thị, nghệ rất phổ biến ở Việt Nam nhưng lại là loại gia vị "hiếm có khó tìm" trên thế giới, chỉ có tại một số quốc gia như Ấn Độ, Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Myanmar và Nilgeria.
Việt Nam là một trong những quốc gia có diện tích trồng nghệ lớn nhất thế giới, với hơn 50.000 ha (tính đến năm 2021). Nghệ được trồng có ở nhiều nơi, từ vùng đồng bằng, ven biển đến vùng núi cao trên 1500m. Thậm chí tại nhiều nơi, nghệ còn mọc hoang ở các đồng ruộng, nương rẫy. Nghệ Việt Nam có chất lượng tốt, có hàm lượng curcumin cao, từ 3-5%.
Nông dân trồng nghệ xuất khẩu. (Ảnh nguồn: Internet)
Tác dụng của nghệ
Bác sĩ Nguyễn Phối Hiền, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – Cơ sở 3 cho hay, củ nghệ có tên gọi khác là uất kim, khương hoàng. Nghệ là một dược liệu quan trọng trong Y học cổ truyền Việt Nam và được ứng dụng rộng rãi trong y học hiện đại. Nghệ là nguồn tài nguyên quý giá trong việc chăm sóc sức khỏe.
Theo nghiên cứu, nghệ có chứa thành phần hóa học là Curcumin (0,3%). Đây Là hợp chất polyphenol, không tan trong nước, nhưng tan trong rượu và dung môi hữu cơ. Curcumin tạo sắc vàng đặc trưng cho nghệ và có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm.
Trong nghệ có chứa tinh dầu là các hợp chất zingiberen, turmeron và một số chất sesquiterpen, mang đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm.
Tinh bột, canxi oxalat và chất béo có trong nghệ giúp bổ sung dinh dưỡng và có tác dụng dược lý, bác sĩ Hiền cho biết.
Các nghiên cứu hiện đại đã chứng minh nhiều tác dụng của nghệ. Curcumin trong nghệ giúp kích thích bài tiết mật, cải thiện chức năng gan và giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa. Hoạt chất curcumin còn làm giảm tác hại do các gốc tự do gây ra, ngăn ngừa viêm mạn tính, hỗ trợ điều trị viêm khớp, bệnh tim mạch và tiểu đường.
Theo bác sĩ Hiền, một số nghiên cứu cho thấy curcumin có khả năng ức chế sự phát triển và di căn của tế bào ung thư, giúp bảo vệ tế bào khỏe mạnh khỏi tác hại của xạ trị.
Trong Y học cổ truyền, nghệ có vị cay, đắng, tính ôn, quy kinh Can và Tỳ. Trong các tài liệu y học cổ, nghệ được biết đến với các tác dụng: Hỗ trợ điều trị các chứng đau bụng kinh, huyết ứ và bế kinh; Giúp vết thương nhanh lành, giảm thâm sẹo; Giảm đau và chống viêm trong viêm loét dạ dày, khó tiêu; Hỗ trợ điều trị vàng da, sỏi mật và các rối loạn gan mật khác; Hỗ trợ giảm đau bụng, điều hòa khí huyết.
Mọi người có thể sử dụng 1-6g nghệ dưới dạng bột hoặc thuốc sắc, chia làm 2-3 lần uống hàng ngày để nhận các tác dụng kể trên.
Bác sĩ Hiền cho hay, ngoài công dụng làm thuốc, nghệ còn được sử dụng để làm đẹp, tạo màu cho thực phẩm.
Lưu ý khi sử dụng nghệ
Bác sĩ Hiền lưu ý, nghệ là một dược liệu tốt nhưng cũng có chống chỉ định khi sử dụng. Bác sĩ cho biết phụ nữ mang thai không nên sử dụng nghệ vì có thể kích thích tử cung, ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi. Ngoài ra, người mắc bệnh sỏi mật hoặc tắc mật không nên dùng nghệ.
Bệnh nhân đang trong quá trình thực hiện hóa trị cũng không nên dùng nghệ vì có thể làm giảm hiệu quả của thuốc. Tuy nhiên, sau khi thực hiện hóa trị, mọi người có thể sử dụng nghệ để hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn.
Nghệ có thể làm giảm hiệu quả của các thuốc kháng axit hoặc thuốc trị trào ngược dạ dày. Nghệ cũng tương tác với thuốc điều trị đái tháo đường, gây hạ đường huyết quá mức. Nghệ có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết khi sử dụng cùng các thuốc đông máu. Do đó, những người đang sử dụng các loại thuốc trên không nên sử dụng nghệ.
Bác sĩ khuyến cáo mọi người không nên sử dụng nghệ với liều lượng quá cao trong thời gian dài vì có thể gây kích ứng dạ dày, tiêu chảy hoặc gây nóng trong người.
“Mọi người nên tham vấn ý kiến của bác sĩ trước khi dùng nghệ, đặc biệt khi đang điều trị bệnh hoặc sử dụng các loại thuốc khác”, bác sĩ Hiền tư vấn.
“Nghệ là một dược liệu quý trong Y học cổ truyền, có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, từ hỗ trợ điều trị bệnh tiêu hóa, kháng viêm đến làm đẹp và chăm sóc sức khỏe toàn diện. Tuy nhiên, việc sử dụng nghệ cần được thực hiện một cách cẩn trọng, đúng liều lượng và theo hướng dẫn của chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tối ưu”, bác sĩ Hiền cho biết.