Súng trường tấn công "hiện đại" QBZ-95 của Trung Quốc
Binh sĩ Quân giải phóng Trung Quốc (PLA) hiện tại được trang bị súng trường tấn công QBZ-95 với thiết kế bullpup (hộp tiếp đạn, cơ chế nạp đạn và bộ khóa nòng - kim hỏa đặt sau cò súng).
Thiết kế bullpup (cái tẩu) làm giảm chiều dài tổng thể và trọng lượng của súng nhưng vẫn giữ được độ dài nòng súng tương đương với các súng trường thông dụng.
Trước Trung Quốc, các nước như Áo, Bỉ, Pháp, Anh và Singapore cũng đã sản xuất và trang bị súng trường kiểu bullpup cho lực lượng vũ trang của mình và xuất khẩu.
Một khẩu QBZ-97 (biến thể xuất khẩu bắn đạn 5,56 mm của QBZ-95) được tháo rời.
Tuy nhiên, thiết kế bullpup cũng bộc lộ một số nhược điểm cố hữu như trọng tâm của súng chuyển về phía sau khiến xạ thủ thiếu kinh nghiệm khó khai hỏa, khó khăn khi thay thế hộp tiếp đạn và thao tác lựa chọn chế độ bắn, khả năng tích hợp phụ kiện hạn chế....
Vào đầu năm 2019, một số hình ảnh rò rỉ trên mạng xã hội cho thấy PLA đang thử nghiệm một loại súng trường tấn công mới với thiết kế thông thường. Súng có nhiều điểm tương đồng với nguyên mẫu CS/LR-17 đã xuất hiện trong triển lãm Chu Hải năm 2016.
Hai nguyên mẫu súng trường tấn công được thử nghiệm. Các nguyên mẫu được chế tạo bằng kim loại và vật liệu polimer nhẹ, cùng với việc bổ sung các ray picatinny để gắn phụ kiện.
Hai nguyên mẫu đang được thử nghiệm được phân biệt bằng một nguyên mẫu có nòng dài hơn và một nguyên mẫu có báng súng thẳng đứng hơn.
Cả hai khẩu súng trường nhiều khả năng vẫn sử dụng đạn 5,8x42 mm tiêu chuẩn của PLA với một số bộ phận được làm từ polymer cao phân tử.
Cho tới buổi duyệt binh diễn ra hôm 1/10, súng trường tấn công mới đã được nhận ra trên tay các binh sĩ Trung Quốc, cho thấy nó đã chính thức được đưa vào trang bị trong PLA.
Súng trường tấn công (được cho là QBZ-191) mới của Trung Quốc xuất hiện hôm 1/10 có nòng ngắn hơn so với các nguyên mẫu cho thấy đây có thể là phiên bản carbine.
"Soi" súng mới của Trung Quốc
Súng trường tấn công mới được trang bị hạn chế trong PLA nhiều khả năng sẽ trở thành một "họ súng" theo dạng modul bao gồm súng trường tấn công, súng carbine, súng bắn tỉa và súng máy đa năng (hai loại sau có thể sử dụng loại đạn đạn nặng hơn).
Nhà phân tích Anthony J cho rằng súng mới được đặt tên là QBZ-191 và là một thiết kế súng tương tự như FN SCAR, một thiết kế modul nổi tiếng của Lực lượng đặc biệt Hoa Kỳ.
Cũng như FN SCAR, QBZ-191 tích hợp các ray Picatinny xung quanh ốp lót tay trước và dọc theo phần trên súng. Nhờ các ray picatinny, các phụ kiện như tay cầm trước, đèn pin, kính ngắm quang học có thể được tích hợp dễ dàng.
Một bức ảnh chi tiết hơn về súng trường (được cho là QBZ-191) cho thấy nó được trang bị đường ray picatinny.
Súng cũng được tích hợp một báng súng có thể điều chỉnh chiều dài tùy ý xạ thủ. Một cải tiến đáng chú ý khác là ở một số phiên bản thước ngắm cơ khí có thể gập lại khi xạ thủ sử dụng kính ngắm,
Công tắc chọn chế độ bắn gồm 3 lựa chọn (tự động, bắn loạt 2-3 viên và bán tự động) được đặt phía trên cò súng, trong khi các cơ chế nhả hộp tiếp đạn được thiết kế tương tự súng trường tấn công AK, thuận tiện cho thao tác thay hộp tiếp đạn ngay cả khi vận động.
Chiều dài tổng thể của QBZ-191 tăng lên so với QBZ-95 do vậy súng có thể dễ dàng bổ sung các phụ kiện cỡ lớn như kính ngắm đêm, kính ngắm quang học, giá 3 chân, lưỡi lê và có thể là các phụ kiện "thông minh", như các cảm biến được kết nối mạng và súng phóng lựu "thông minh".
Xét một cách tổng thể, bố cục thiết kế thân súng của QBZ-191 tương tự như súng trường tấn công QBZ-03 (bản thân QBZ-03 lại là một phiên bản nâng cấp của QBZ-81, một thiết kế "lai" giữa các súng trường tấn công AK, SKS và súng bắn tỉa SVD Dragunov).
Điều này cho thấy QBZ-191 sẽ có các chi tiết tương đồng với QBZ-03 như phần vỏ thân súng chia thành 2 phần bằng nhôm (hoặc thép) được gắn cố định với tay cầm và cụm cò súng. Súng hoạt động theo nguyên tắc trích khí ngắn với bệ khóa nòng gắn khóa nòng xoay.
QBZ-191 vẫn giữ loa che lửa đầu nòng tương tự QBZ-95 và hộp tiếp đạn tương thích với tất cả các loại súng bắn đạn 5,8x42 mm trong kho vũ khí của PLA.
So sánh giữa thiết kế của nguyên mẫu với súng QBZ-03.
QBZ-95 sẽ "đi về đâu"?
Có thể khẳng định rằng trong tiến trình hiện đại hóa quân đội của Trung Quốc, việc đưa QBZ-191 thay thế hàng loạt QBZ-95 sẽ là điều không thể tránh khỏi. Vậy số lượng hàng trăm nghìn khẩu QBZ-95 sắp bị loại biên sẽ đi về đâu?
Mặc dù QBZ-95 đã được 7 quốc gia mua để trang bị cho quân đội (Myanmar, Lào, Campuchia, Pakistan, Philippine, Rwanda và Sudan) tuy nhiên tất cả đều là biến thể QBZ-97 sử dụng đạn 5,56x45 mm NATO.
Lực lượng phiến quân người Wa của Myanmar được vũ trang bằng súng QBZ-03 cũng như quân trang của Trung Quốc.
Có thể thấy rõ, trở ngại lớn nhất của các loại súng từng được trang bị cho PLA trong việc tái xuất khẩu đó là cỡ đạn 5,8x42 mm.
Lực lượng vũ trang sử dụng các loại vũ khí này phải có một nguồn cung không bị hạn chế từ Trung Quốc, và ngay cả các nước đồng minh cũng không thể có "mối quan hệ thân thiết" đến như vậy.
Tương lai QBZ-95 đã được định sẵn (ngoài việc tiếp tục được sử dụng trong lực lượng cảnh sát vũ trang hoặc dân quân) là sẽ được "tuồn" vào các chợ đen vũ khí gần biên giới hoặc được viện trợ cho các nhóm vũ trang thân Trung Quốc như đã từng xảy ra với QBZ-56, QBZ-81 và QBZ-03.
Điểm đến cuối cùng của những khẩu súng QBZ-95 có thể sẽ là các cuộc xung đột sắc tộc vẫn đang âm ỷ ở Đông Nam Á, với nguồn cung bất tận đạn dược cho một hoặc nhiều phía tham chiến từ Trung Quốc.
Binh sĩ thuộc các đơn vị kỹ thuật, đơn vị lực lượng đặc biệt được trang bị súng trường tấn công mới trong buổi duyệt binh hôm 1/10.