Không quân Trung Quốc. Ảnh SCMP
South China Morning Post (SCMP) dẫn tuyên bố cơ quan quốc phòng Đài Loan cho biết, quân đội Trung Quốc thực hiện 555 lần xuất kích trong 6 tháng đầu năm, với sự tham gia của 398 máy bay chiến đấu so với con số 187 máy bay chiến đấu cùng kỳ năm ngoái. Bao gồm máy bay tiêm kích đa năng, máy bay ném bom và trực thăng tấn công.
Trung Quốc luôn khẳng định Đài Loan là một phần lãnh thổ và chưa bao giờ từ bỏ khả năng sử dụng vũ lực để thống nhất, thường xuyên tiến hành các cuộc tuần tiễu trong vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của hòn đảo hàng ngày từ cuối năm 2020, gia tăng áp lực lên hòn đảo. Mọi động thái được cho là tạo áp lực buộc lãnh đạo Thái Anh Văn của Đảng Tiến bộ Dân chủ chấp nhận nguyên tắc một Trung Quốc.
Wang Kung-yi, Giám đốc Hiệp hội Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế Đài Loan nói: "Trước đây, hoạt động huấn luyện trên không của PLA và những nhiệm vụ khác trong khu vực chủ yếu sử dụng các máy bay hỗ trợ bay chậm, như máy bay trinh sát đường không và cảnh báo sớm".
"Nhưng trong những tháng gần đây của năm 2022, PLA tăng cường các cuộc diễn tập với máy bay chiến đấu trong không phận gần Đài Loan và xa hơn về phía nam tới Kênh Bashi, cửa ngõ quan trọng tiến vào phía tây Thái Bình Dương."
Ngày 23/1, phi đoàn 35 máy bay chiến đấu, bao gồm J-16 và 1 máy bay ném bom H-6 cùng cùng 4 máy bay hỗ trợ trinh sát và cảnh báo sớm, thực hiện nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu ở góc tây nam ADIZ của Đài Loan, một số bay gần quần đảo Pratas do Đài Loan kiểm soát ở miền Nam Biển Đông.
Cuối tháng 5, phi đoàn 22 máy bay chiến đấu cùng với 8 máy bay hỗ trợ trinh sát, cảnh báo sớm và chỉ huy trên không (AEW&C) tiến vào vùng ADIZ Đài Loan trong cùng khu vực.
Sử dụng các máy bay chiến đấu, máy bay ném bom mang tên lửa hành trình và các máy bay hỗ trợ chiến thuật (AEW&C), quân đội Trung Quốc thành lập một cụm không quân tấn công hiệu quả, sẵn sàng tác chiến đường không trên nhiều không gian chiến trường, yểm trợ các hoạt động hải quân PLA trên eo biển Đài Loan và Biển Đông, ông Wang phân tích.
Chieh Chung, nhà nghiên cứu cao cấp tại National Policy Foundation - tổ chức tư vấn có trụ sở tại Đài Bắc cho biết, Trung Quốc đang phát triển các máy bay tiếp nhiên liệu trên không, cho phép không quân Trung Quốc điều động nhiều máy bay chiến đấu hơn để huấn luyện và thực hiện các nhiệm vụ khác trong khu vực.
Ông Chieh nói: "Sự phát triển của các máy bay tiếp nhiên liệu trên không Y-20 cho phép các máy bay chiến đấu và các máy bay hỗ trợ khác mở rộng phạm vi hoạt động và hiện thực hóa khả năng tấn công tầm xa."
Ngày 21/6, lần đầu tiên trong năm 2020, 1 máy bay tiếp nhiên liệu trên không Y-20 đã bay cùng 17 máy bay chiến đấu trong các nhiệm vụ gần quần đảo Pratas. Sự phát triển của các máy bay tiếp nhiên liệu và các phương tiện trinh sát vệ tinh, hệ thống vệ tinh dẫn đường BeiDou cho phép PLA tự tin phát triển khả năng hoạt động xa bờ biển Trung Quốc.
Ông Chieh giải thích, mục đích chính của PLA là phát triển ưu thế trên không, có thể mở rộng vùng kiểm soát từ eo biển Đài Loan đến chuỗi đảo đầu tiên, bao gồm quần đảo Kuril, đảo Okinawa, phần phía bắc quần đảo Philippines, bán đảo Malai, Đài Loan và xa hơn nữa. Y-20 cho phép không quân Trung Quốc đạt được mục đích này do khả năng tiếp nhiên liệu trên không cho phép các máy bay chiến đấu PLA bay vượt ra ngoài chuỗi đảo đầu tiên.
Theo Chieh, Bắc Kinh có thể mất 2-3 năm để sản xuất đủ các máy bay tiếp nhiên liệu cần thiết, giúp mở rộng tầm hoạt động của các máy bay chiến đấu ra ngoài giới hạn của chuỗi đảo thứ nhất.
Các nhà quan sát Mỹ và Đài Loan cho rằng, phát triển năng lực tác chiến đường không mạnh mẽ và lâu dài ở chuỗi đảo đầu tiên giúp Bắc Kinh kiểm soát các tuyến vận tải biển chính ở châu Á, phát triển thành cường quốc hải quân toàn cầu và đẩy lùi ảnh hưởng của không quân Mỹ trên vùng nước Biển Đông.
Alexander Huang Chieh-cheng, giáo sư quan hệ quốc tế và nghiên cứu chiến lược tại Đại học Tamkang ở Tân Đài Bắc, cho biết số lượng các hoạt động diễn tập đường không quy mô lớn cho thấy, quân đội Trung Quốc tiếp tục chuẩn bị các giải pháp vũ trang với Đài Loan.
"Mặc dù các hoạt động này được PLA khẳng định là "huấn luyện thực tế chiến đấu" tăng cường hoặc là phản ứng đối với các cuộc diễn tập của Hải quân Mỹ và các lực lượng đồng minh trong khu vực, rõ ràng là Bắc Kinh đang dần dần chuyển từ huấn luyện phòng ngự sang chuẩn bị cho một cuộc xung đột chống lại Đài Loan và phủ nhận sự can thiệp của nước ngoài, "Huang nói.
Mỹ, Australia, Nhật Bản và Anh nhiều lần cảnh báo Bắc Kinh không tấn công Đài Loan, hòn đảo mà Washington coi là đồng minh quan trọng, dù không chính thức. Lưỡng đảng Quốc hội Mỹ cũng ủng hộ cho phép chính quyền ông Joe Bidan hỗ trợ Đài Loan trong xung đột xuyên eo biển.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, tướng Mark Milley trong cuộc phỏng vấn với BBC cho rằng, PLA rõ ràng đang phát triển khả năng tấn công Đài Loan vào một thời điểm nào đó, khi có đủ tiềm lực quân sự và cần phải giải quyết những vấn đề trong nội bộ đất nước.