Nhờ thành công của Chiến dịch Focus, Israel đã giành ưu thế trên không tuyệt đối và chiến thắng trong cuộc chiến 6 ngày hay cuộc chiến Ả rập-Israel lần thứ 3 năm 1967. Cuộc chiến đã giúp lãnh thổ Israel lập quốc thành công với lãnh thổ mở rộng gấp nhiều lần và được duy trì tới ngày nay.
Khi bị dồn tới chân tường
Căn nguyên của cuộc chiến xuất hiện khi Liên minh Ả rập lúc đó bao gồm Ai Cập, Jordan và Syria với sự hỗ trợ của Iraq, Saudi Arabia, Kuwait và Algerie nhận được thông tin tình báo từ phía Liên Xô cung cấp rằng Israel đang chuẩn bị cho hành động quân sự xâm lược Syria.
Thông tin này đã khiến liên minh quyết định trục xuất lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ tại Sinai và triển khai lực lượng quân sự lớn chuẩn bị cho khả năng chiến tranh toàn diện với Israel.
Không quân Israel tấn công. Ảnh minh họa.
Không khí chiến tranh càng trở nên rõ ràng hơn sau tuyên bố của Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser tại Liên đoàn Thương mại Ả Rập ngày 26-5-1967:
"Nếu Israel có các hoạt động thù địch chống lại Syria hay Ai Cập, thì cuộc chiến chống lại Israel sẽ là toàn diện, không chỉ giới hạn ở biên giới Syria hay Ai Cập và mục tiêu cơ bản của chúng ta là hủy diệt Israel".
Tuyên bố của lãnh đạo khối liên minh Ả rập sau đó được thể hiện rõ ràng bằng các động thái chuẩn bị quân sự. Ai Cập đã huy động hơn 100.000 quân với 950 xe tăng, 1.100 xe bọc thép và pháo binh. Syria và Lebanon cũng gấp rút chuẩn bị lực lượng cho kịch bản chiến tranh xảy ra.
Trước tình thế sống còn, Israel đã phải tổng động viên với lực lượng huy động khoảng 264.000 lính. Tuy nhiên, giới chức quân sự Israel nhận thức rõ, Tel aviv sẽ không có cửa thắng trong một cuộc chiến quy ước toàn diện với liên minh Ả rập.
Tuy nhiên, những thông tin tình báo thu được từ liên minh Ả rập đã giúp Israel có những quyết định táo bạo trong tình thế sống còn. Tình báo Mossad đã phát hiện ra rằng, lực lượng không quân liên minh, trong đó đứng đầu là Ai Cập dù hùng hậu, hiện đại nhưng việc canh phòng và chuẩn bị cho cuộc chiến rất lơ là.
Toàn bộ máy bay của Không quân Ai Cập đều phơi mình trên đường băng không được bảo vệ. Cùng với đó, do lo ngại các phần tử chống đối trong nước, Ai Cập đã ra lệnh tạm thời "đóng cửa không phận" để ngăn ngừa các hành động phá hoại. Hơn thế nữa, Cairo không bao giờ nghĩ tới việc Israel có thể dám chủ động tấn công phủ đầu.
Ngoài ra, việc liên minh cố gắng học theo học thuyết tác chiến của Liên Xô, nhưng hoàn toàn không phù hợp với văn hóa và tập quán của người Ả rập đã giúp Israel có thể dự đoán được những hành động quân sự tiếp theo của quân đội các quốc gia liên minh.
Đây chính là yếu tố thiên thời, địa lợi, nhân hòa để Israel mở chiến dịch Focus với tham vọng đánh gục lực lượng không quân đối phương và mở đầu cho cuộc chiến 6 ngày.
Tiêm kích F-4 của Không quân Israel.
Chiến dịch giúp Israel chiến thắng cả cuộc chiến
Sau khi các sân bay và địa chiến tập trung lực lượng chiến lược của Không quân Ai Cập được đánh dấu trên các bản đồ tác chiến của Israel, đúng 7 giờ 45 phút sáng 5-6-1967, chiến dịch Focus được mở màn.
Toàn bộ 200 máy bay của Không quân Israel, trừ một phi đội (12 máy bay) được giữ lại làm nhiệm vụ phòng ngự, được huy động tham gia cuộc chiến.
Hiểu rõ yếu điểm của các tổ hợp SAM-2 không có khả năng đối phó với các mục tiêu bay thấp, các phi đội không quân Israel đã bay bám địa hình theo kênh đào Suez, vòng qua Địa Trung Hải để tung đòn tấn công cấp tập vào các địa điểm đã được phân công.
Trong chiến dịch Focus, lực lượng phòng không và không quân Ai Cập hoàn toàn bị bất ngờ. Các tổ hợp tên lửa SA-2 (S-75) trở nên vô dụng trước các máy bay chiến đấu bay thấp của Israel.
Trong chiến đấu, các phi đội Israel áp dụng chiến thuật rất bài bản. Trước hết các máy bay cường kích ném bom xuyên phá hủy đường băng cất cánh, các đơn vị còn lại sử dụng mọi loại hỏa lực có trên máy bay bắn phá những máy bay chiến đấu của Ai Cập được xếp thẳng hàng trên đường băng.
Tổ hợp tên lửa SA-2 (S-75) của Ai Cập.
Nhiều máy bay chiến đấu của Ai Cập bị bắn gục trên đường băng khi cố gắng cất cánh tham chiến. Sự chủ quan của Ai Cập đã phải trả giá!
Chỉ sau vài đợt không kích, mục tiêu chính của chiến dịch Focus đã đạt được là tiêu diệt hoàn toàn 30 máy bay ném bom tầm trung Tu-16 của Ai Cập có khả năng tấn công Tel aviv.
"Cuộc tàn sát" tiếp tục kéo dài tới hết ngày 5-6. Theo các con số thống kê sau cuộc chiến, ít nhất có hơn 300 máy bay chiến đấu, trong đó có nhiều máy bay MiG-21 hiện đại bậc nhất vào thời điểm đó và 100 phi công Ai Cập thiệt mạng ngay trong những giờ đầu tiên của chiến dịch Focus. Lực lượng không quân hùng hậu của Ai Cập chính thức bị đánh gục.
Binh sĩ Israel đứng trên xác một chiếc máy bay chiến đấu đã bị vỡ vụn của Không quân Ai Cập.
Trong hai ngày 6 và 7-6-1967, Không quân Israel tiếp tục tấn công và làm thiệt hại nặng không quân Lebanon và Syria. Từ thời điểm này, Israel đã hoàn toàn làm chủ bầu trời và hỗ trợ hoạt động tác chiến trên bộ của lục quân.
Trong chiến dịch Focus, phía liên minh mất khoảng 416 máy bay, còn Israel chỉ mất 26 chiếc. Thiệt hại của không quân Israel trong chiến dịch chủ yếu do các vấn đề kỹ thuật và pháo phòng không của liên minh.
Chính vì yêu cầu bay thấp để tránh tên lửa, các máy bay Israel đã phơi mình trước hỏa lực pháo phòng không tầm thấp của Ai Cập, Syria và Lebanon. Trong chiến dịch đã ghi nhận trường hợp máy bay Israel bị bắn hạ và phi công dù đã kịp nhảy dù, nhưng đã bị người dân địa phương căm phẫn sát hại.
Nhờ ưu thế hoàn toàn trên không, trong các ngày tiếp theo, Quân đội Israel với sự hỗ trợ của lực lượng đường không đã đánh tan lực lượng liên minh giành quyền kiểm soát bán đảo Sinai, một phần cao nguyên Golan và vùng Bờ Tây sông Jordan (bao gồm cả Đông Jerusalem) với thiệt hại tối thiểu chỉ khoảng gần 1.000 binh sĩ.
Không ảnh cho thấy Ai Cập bị thiệt hại nặng nề.
Trong khi đó, phía liên minh ghi nhận có tới 21.000 binh sĩ thiệt mạng, 45.000 bị thương. Sau cuộc chiến 6 ngày, lãnh thổ Israel đã được mở rộng ra gấp 3 lần và được duy trì tới tận ngày nay.
Chiến thắng trong cuộc chiến 6 ngày với liên minh Ả rập, trong đó có chiến dịch Focus, đã chứng minh Israel có trong tay lực lượng quân sự tinh nhuệ, năng lực chiến đấu cao và có thể làm ra những chiến thắng không thể tin được.
Về mặt quân sự, tới tận thời điểm hiện tại, chưa một quốc gia nào có thể lập lại được kỳ tích của không quân Israel trong chiến dịch Focus. Chiến dịch này đã trở thành bài học lớn cho quân đội nhiều quốc gia trên thế giới.