Hầu như chẳng có luật pháp nước nào ép doanh nghiệp sử dụng muối iod trong chế biến thực phẩm

Thiếu hay thừa iod đều bất lợi

Việc thiếu iod dẫn đến những vấn đề sức khỏe của cộng đồng là điều không bàn cãi gì nữa. Iod là thành phần tạo ra hormon của tuyến giáp. Thiếu iod dẫn đến bướu cổ. Ngay cả các bà mẹ mang thai và đang cho con bú thiếu iod, cũng ảnh hưởng đến sự phát triển não của thai nhi và trẻ em.

Iod còn có nhiều trong các loại rong biển, hải sản tôm cua cá mực. Iod có ít hơn trong sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua. Sữa có iod là do thức ăn gia súc đã bổ sung vi lượng iod rồi, và một phần do sát khuẩn vú bò bằng iod trước khi vắt sữa.

Trong rau củ quả trái cây cũng có iod do hấp thu iod từ đất, nhưng rất ít. Ngay cả trong muối biển cũng có iod.

Ở Hoa Kỳ và các nước Châu Âu (1) (2) không có tình trạng thiếu iod nghiêm trọng, do người dân ăn uống đa dạng và đủ chất, dù họ không dùng tới muối iod. Chỉ một nhóm nhỏ, nhất là bà mẹ có thai và cho con bú có nhu cầu nhiều hơn về iod, nên mới được khuyên dùng bổ sung thêm muối iod.

(Ảnh minh họa)

Ở Nhật, người dân ăn cá biển và rong biển nhiều, nên không có chuyện thiếu iod, mà ngược lại một số trẻ em Nhật lại có vấn đề về tuyến giáp do tiêu thụ quá nhiều iod từ thực phẩm. Thiếu hay thừa iod đều bất lợi cho sức khỏe.

Có thực sự người Việt thiếu iod nghiêm trọng?

Tùy vào đất đai thổ nhưỡng từng vùng, mà một số vùng thiếu iod, vùng không. Vùng cao nguyên và vũng trũng, ngập lụt thường xuyên thì mới thiếu iod, còn vùng biển thì không. Vùng duyên hải Việt Nam dài hơn 3000 km có thực sự thiếu iod không?

Và liệu những khảo sát có đủ mức độ khái quát để đi đến kết luận rằng người Việt Nam, bất kể là dân vùng biển, vùng núi, vùng đồng bằng, đều thiếu iod. Và do đó cần phải áp dụng chính sách quốc gia, bắt buộc phải bổ sung iod vào muối ăn cho toàn dân?

Những khảo sát cho rằng người Việt thiếu iod, cho dù được tài trợ bởi tổ chức quốc tế nào đi nữa, liệu có đủ độ tin cậy và nên đánh giá lại?

Các doanh nghiệp chế biến thủy sản cho biết dùng muối có thêm i-ốt trong thành phần sẽ gây biến màu, biến mùi, mất khả năng chống ôxy hóa… ế biến hoặc theo tiêu chuẩn thành phẩm. Ảnh: PLO

Tuyên truyền tốt hơn mệnh lệnh

Đa số các nước trên thế giới đều có chương trình bổ sung iod qua muối, nhưng chỉ có tính cách khuyến khích nhà sản xuất, và tuyên truyền vận động trong cộng đồng vì lợi ích của muối iod, chứ hầu như chẳng có luật pháp nước nào ép doanh nghiệp phải sử dụng muối iod trong chế biến thực phẩm của họ cả.

Chế biến thực phẩm công nghiệp đa số các nước vẫn cho phép dùng muối thường (không iod) thoải mái. Nếu doanh nghiệp nào dùng muối iod để trong chế biến thì họ phải khai trên nhãn sản phẩm để người tiêu dùng lựa chọn.

Các siêu thị ở nhiều nước vẫn bầy bán muối iod, nhưng cũng có bán cả muối "pickling salt", là loại muối không có iod và chất chống vón (anticaking) để mấy bà nội trợ mua về muối dưa cải, dưa leo. Vì nếu dùng muối iod, thì rau quả muối sẽ bị biến thành màu xỉn, không đẹp mắt.

Đúng là dùng muối iod trong sản xuất làm ảnh hưởng đến ngoại quan của nhiều loại thực phẩm, nhất là về màu sắc.

Quy định của Bộ Y tế buộc các nhà sản xuất trong nước phải dùng muối iod trong chế biến thực phẩm công nghiệp là điều khiên cưỡng. Nước mắm làm từ cá biển và muối biển, mà buộc phải dùng muối iod thì thật khó hiểu!

Sản phẩm đem xuất khẩu, mà màu sắc không đạt, chẳng hạn tôm hấp dùng muối iod thì màu đỏ của tôm bị xuống màu xỉn, hàng sẽ bị ép giá. Khách hàng nước ngoài cần gì đến muối iod trong tôm?

Sản phẩm tiêu thụ nội địa, mà màu sắc không đạt, thì liệu cạnh tranh nổi với thực phẩm Thái Lan, Malaysia, Hàn Quốc…đang tràn ngập trong nước không? Hàng Việt Nam không khéo chết ngay trên sân nhà.

Quy định dùng muối iod trong chế biến thực phẩm công nghiệp thiếu cả lý lẫn thiếu cả tình, áp đặt lên nhà sản xuất trong nước, bất chấp khó khăn của họ về mặt thị trường. 

Chẳng lẽ trói tay hàng Việt để hàng nước ngoài múa tưng bừng trong siêu thị?

 Dùng muối iod trong công nghiệp thực phẩm chỉ nên khuyến khích. Doanh nghiệp nào dùng muối iod thì khai trên nhãn để người tiêu dùng lựa chọn.

Vấn đề quan trọng là vận động, tuyên truyền để người dân nhận thức được tầm quan trọng của việc bổ sung iod vào muối, và tự nguyện sử dụng. Và cũng nên biết, hướng dẫn ăn uống hợp lý cũng là cách bổ sung iod.

Mấy bà bầu, nếu biết con họ có thể bị đần độn, thiểu năng, chậm phát triển vì thiếu iod là biết sợ ngay. Nhưng bao nhiêu phần trăm phụ nữ biết điều này để chủ động dùng rong biển, hải sản và muối iod trong bếp núc ?