Ngày 25/6, trang tin Pепортер/Reporter/Phóng viên của Nga xuất bản bài viết: "Любимый генерал Путина" из сирийских "Сил Тигра" теряет доверие России ("Viên tướng Syria mà TT Putin yêu quý" đánh mất sự tin tưởng của Nga: Lung lay, bay chức?).
Nhằm giúp độc giả có cái nhìn đa chiều cũng như phản bác lại lập luận của bài viết nói trên, chúng tôi xin được trình bày phân tích sâu về các vấn đề mà tờ Reporter đã đề cập.
Tính "trung lập" của nguồn tin?
Bài viết trên tờ Reporter được dẫn nguồn từ Zaman al-Wasl, một trang tin được nhà báo Fathi Ibrahim Bayoud tuyên bố thành lập tại Homs vào năm 2005 (trước khi nội chiến Syria bắt đầu 6 năm).
Điều đáng chú ý là nhà báo này đã không sống ở Homs từ 8 năm nay, lưu vong tại Qatar và hoạt động báo chí ở vùng phiến quân kiểm soát ở Idlib. Nói cách khác, tờ Zaman al-Wasl là một tờ báo có định hướng rõ ràng và ủng hộ phe đối lập Syria.
Nhà báo Fathi Ibrahim Bayoud (Phải) và cựu thủ môn tuyển Syria, chỉ huy chiến trường của Jaysh al-Izza, Abdul Baset al-Sarout - đã bị tử thương sau giao tranh tại Tel Malah, Hama vào ngày 8/6/2019 (Trái). Cả hai là đồng hương ở thành phố Homs và bức ảnh được chụp tại Idlib.
Dựa vào mối quan hệ của Fathi Ibrahim Bayoud và nhóm phiến quân Jaysh al-Izza nói riêng, phe đối lập Syria nói chung, có thể thấy một phần nguồn tin của tờ Zaman al-Wasl được cung cấp bởi các chỉ huy chiến trường thuộc phiến quân tại thực địa.
Với các bài viết có xu hướng ủng hộ phe đối lập, tờ Zaman al-Wasl hoàn toàn hoạt động "ngoài vòng pháp luật" tại Syria và chắc chắn là nhà báo Fathi Ibrahim Bayoud không được tác nghiệp tại vùng chính phủ Syria kiểm soát.
Điều này khẳng định việc đưa ra bất kỳ lập luận nào về Quân đội Arab Syria (SAA) và Lực lượng Nga ở Syria của tờ Zaman al-Wasl (và sau đó được dẫn nguồn bởi Reporter) đều từ suy luận chủ quan của trang tin.
Trang tin Zaman al-Wasl đưa tin định hướng ủng hộ phiến quân và nêu bật thất bại của SAA
Lực lượng Tiger của tướng Suhel al-Hassan đang ở đâu khi "Tam giác thép" lọt vào tay phiến quân?
Bài viết của tờ Reporter đề cập tới việc Tướng Suheil al-Hassan có vai trò "quan trọng" trong chiến dịch Idlib-Hama như sau:
"Chính tướng al-Hassan là người chỉ huy các chiến dịch trên bộ của những đơn vị đặc nhiệm Syria, được triển khai dưới sự yểm trợ trực tiếp của các lực lượng không quân Nga tại Syria.
Nhưng "Lực lượng đặc hiệm Tiger", bất chấp sự trợ giúp của Không quân Nga, vẫn không thể hoàn thành các nhiệm vụ đặt ra ở tỉnh Hama. Bản thân các binh lính tham gia chiến dịch đã tốn rất nhiều công sức và thậm chí cả sinh mạng nhưng chỉ đạt được hiệu quả thấp".
Chiến dịch Idlib-Hama là rất quan trọng đối với cả Syria và Nga do vị trí then chốt về kinh tế nông nghiệp cũng như dân số của khu vực này. Kiểm soát khu vực này cũng là bàn đạp để SAA có thể tiến quân về phần còn lại của Idlib trong tương lai.
Một chỉ huy lực lượng đặc biệt người Nga tham gia trực tiếp trong chiến đấu tại Hama
Mặc dù phe đối lập cũng như phe ủng hộ chính phủ tuyên truyền rằng Lực lượng Tiger đóng vai trò chỉ huy của cả chiến dịch, nhưng thực tế họ chỉ là lực lượng xung kích trong các mũi tiến quân trọng điểm (chỉ huy chiến trường).
Cụ thể họ phụ trách tấn công hướng Tây Bắc Hama, dân quân Thiên chúa giáo địa phương phụ trách phòng thủ Chính Bắc Hama. Các đơn vị còn lại như Sư đoàn Thiết giáp số 4 phòng thủ Latakia và dân quân Liwa al-Quds phòng thủ Tây và Tây Nam Aleppo.
Lực lượng Tiger đóng vai trò chính trong các thắng lợi liên tục trong các trận đánh tại Tel Othman, al-Bani và al-Janabara (7/5) Chiếm lần đầu tiên Kafr Nabudah (8/5), Qalaat al-Madiq , Tel Huwash, Al-Tuwainah và Al-Karkat (9/5).
Cho tới trung tuần tháng 6, Lực lượng Tiger đã đẩy lui 2 đợt phản kích của phiến quân tại Kafr Nabudah (tái chiếm ngày 26/5) với thương vong ở mức trung bình. Cho tới thời điểm đó mặt trận của Lực lượng Tiger được cho là thành công về mặt chiến thuật.
Một bản đồ ngày 4/6 cho thấy lực lượng Tiger đang mở rộng tấn công ở ngoại vi Kafr Nabudah
Tuy nhiên lực lượng "cơ động" này đang phát triển tấn công ở khu vực thị trấn trọng điểm Kafr Nabudah và đề cao cảnh giác trước việc nhóm khủng bố Hayyat Tahrir al-Sham (HTS) liên tục tổ chức tấn công cả đêm lẫn ngày.
Ngày 6/6, liên minh HTS, nhóm khủng bố Wa Harid al-Mumimin (WHM), nhóm khủng bố Đảng Hồi giáo Đông Turkestan (TIP), phiến quân Jaysh al-Izza và Mặt trận giải phóng quốc gia (NLF) thân Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành chiến dịch phản công lần 3 "al-Fatah al-Tahrir".
Lần này thay vì tấn công vào hướng Lực lượng Tiger ở Kafr Nabudah, nhóm quân được chỉ huy bởi WHM này lựa chọn một vị trí "yếu" hơn, đó là mặt Chính Bắc do lực lượng dân quân Thiên chúa giáo phòng ngự, khu vực "Tam giác thép" Tal Malah - Jibeen.
Tướng Suheil al-Hassan chụp ảnh cùng các binh sĩ người Nga hôm 15/6.
Do yếu tố bất ngờ, các đơn vị phòng ngự của dân quân Thiên chúa giáo tan vỡ nhanh chóng với thiệt hại nặng.
Việc phiến quân kiểm soát Tal Malah - Jibeen, nằm trên tuyến tiếp vận đã khiến Bộ chỉ huy SAA phải ngưng hoàn toàn mũi tấn công của Lực lượng Tiger, một phần lực lượng này cùng dân quân Liwa al-Quds ở Aleppo, Sư đoàn 4 ở Latakia đã phải di chuyển tới mặt trận này để tái chiếm lại "Tam giác thép".
Có thể khẳng định, lực lượng Tiger không có mặt tại "Tam giác thép" ở thời điểm phiến quân phản công và chỉ đóng vai trò quan trọng ở giai đoạn sau này khi hai phía tiếp tục chuyển mặt trận chính từ Kafr Nabudah về "Tam giác thép" cho tới khi kiểm soát lại toàn bộ khu vực (1/8).
Lực lượng Tiger dưới sự hỗ trợ của Không quân Nga đã kiểm soát khu vực "Tam giác thép" từ ngày 29/7
Tướng Suheil al-Assad và Sư đoàn 4 Thiết giáp Vệ binh Cộng Hòa?
Bài viết của tờ Reporter kết luận: "Nhưng sau một loạt những chiến dịch thất bại, vị thế của viên tướng này đã bị lung lay rõ rệt và không loại trừ khả năng ông sẽ bị thay thế bởi một viên tướng khác.
Người ta đã nêu danh vị tướng này – Maher Assad, em trai của tổng thống Basar Assad, hiện đang chỉ huy Sư đoàn xe tăng số 4".
Tướng Suheil al-Hassan (Lực lượng Tiger) và Tướng Maher al-Assad (Sư đoàn 4 VBCH Syria)
Có thể khẳng định, kịch bản này không bao giờ có thể diễn ra, lý do đầu tiên là về chính trị - Sư đoàn 4 Thiết giáp Vệ binh Cộng Hòa được cho là có mối quan hệ thân thiết với Iran chứ không phải Nga.
Bằng chứng là việc quân trang vũ khí đạn dược của Sư đoàn là do Iran viện trợ, đặc biệt là hệ thống pháo phản lực (IRAM) Golan-1000 cũng như các xe tăng T-55, T-72 Adra được thừa hưởng các công nghệ nâng cấp do Iran viện trợ.
Người Nga khó có khả năng bàn giao việc chỉ huy một đơn vị do mình dày công huấn luyện cho những người thân Iran.
Thứ hai, và là quan trọng nhất - mặc dù Sư đoàn 4 tấn công ở Latakia, nhưng trong chiến dịch vừa qua, với hỏa lực vượt trội, sư đoàn chỉ đóng vai trò nghi binh, sử dụng pháo kích và đột kích (nhưng không hiệu quả) nhằm kìm chân một bộ phận quan trọng của sinh lực đối phương.
Cách sắp xếp này chứng minh tầm quan trọng của Lực lượng Tiger nếu so với Sư đoàn 4.
Cuối cùng, Tướng Suheil al-Hassan và Tướng Maher al-Assad đều là người Hồi giáo Alawite, thành viên đảng Baath và có mối quan hệ mật thiết trong thành phần lãnh đạo chính phủ và quân đội Syria.
Việc bỏ đi "tay phải" và thay thế bằng "tay trái" sẽ là điều điên rồ nhất mà Tổng thống Syria Bashar al-Assad không bao giờ làm, tuy nhiên với các lập luận của bài viết thân phe đối lập thì "không gì là không thể".
Hôm 3/8, Bộ Quốc phòng Nga đã phát hành video cho thấy máy bay ném bom Su-24M2 và Su-34 cất cánh từ Hmeimim tắn công các mục tiêu của nhóm khủng bố Hayyat Tahrir al-Sham (HTS) xung quanh Idlib, Syria.