"Gà nhà loạn đả", Thổ Nhĩ Kỳ mất kiểm soát ở tây bắc Syria: Bờ vực sụp đổ?

Khủng bố và phiến quân thân Thổ đụng độ gần biên giới

Theo các nguồn tin địa phương, giao tranh bằng vũ khí nhỏ đã diễn ra ở Sarmada giữa một bên là HTS và bên còn lại được cho là phiến quân thân Thổ Nhĩ Kỳ. Ít nhất 4 tay súng của cả hai phía đã thương vong sau giao tranh đêm 11/3.

Theo nguồn tin địa phương, HTS đã tổ chức tấn công đêm vào Sarmada để đáp trả một cuộc bạo loạn của người dân địa phương trong ngày theo sau một sự cố tại một trạm kiểm soát của HTS.

Các tay súng HTS bắt giữ một người dân Sarmada và sao đó một số tay súng không rõ danh tính (được cho là người thân của người bị bắt) đã đụng độ với các thành viên nhóm khủng bố.

Trong giai đoạn xung đột lớn đầu tiên của chiến tranh Syria tại tỉnh Idlib (từ tháng 6/2012 đến tháng 4/2013), cả Sarmada lẫn cửa khẩu Bab al-Hawa gần đó đã lọt vào tay phiến quân Quân đội Syria Tự do (FSA). Từ đó tới nay, nơi đây đã chứng kiến nhiều cuộc "đổi chủ".

Các tay súng HTS dẫm lên một lá cờ của Quân đội Syria tự do (FSA).

Vào tháng 9/2012, các tay súng của nhóm khủng bố Jabhat al-Nursa (tiền thân của HTS) đã giương cờ đen thánh chiến tại đồn biên phòng Bab al-Hawa và dẫn đến đụng độ với FSA (chủ yếu là thành viên của nhóm phiến quân Ahrar al-Sham được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn).

Ahrar al-Sham đã thiết lập một "chính quyền dân sự" trong khu vực cho tới khi phải rút chạy sang lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ sau một đợt tấn công của HTS vào tháng 7/2017.

Ngày 26/7/2017, HTS và Ahrar al-Sham đã đạt được thỏa thuận rằng hai nhóm sẽ bàn giao việc kiểm soát tuyến đường và cửa khẩu biên giới cho "chính quyền dân sự" để viện trợ nhân đạo vẫn tiếp tục được vận chuyển bình thường.

Tuy nhiên, HTS vẫn giữ quyền kiểm soát các thị trấn, làng mạc và các con đường xung quanh khu vực.

Thổ Nhĩ Kỳ mất kiểm soát với "gà nhà"?

Đụng độ tại Sarmada diễn ra cùng thời điểm Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) triển khai thêm binh lính và trang bị cơ giới trên tuyến tỉnh lộ nối Căn cứ Trung đoàn 46 (do Quân đội Arab Syria/SAA kiểm soát) tới Bab al-Hawa.

Động thái của HTS tại Sarmada thể hiện sự "căng thẳng" trong khu vực, đặc biệt là sau khi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tuyên bố "mục tiêu" của chiến dịch "Lá chắn Mùa xuân" tại tây bắc Syria đã thay đổi vào ngày 6/3 (sau khi ký Thỏa thuận Moscow).

Vị trí Sarmada và các địa điểm triển khai binh lính Thổ trong ngày 12/3.

Mặc dù các tay súng HTS đã nhận được sự hỗ trợ trực tiếp của Thổ Nhĩ Kỳ như hỏa lực pháo binh, trinh sát, xe bọc thép và đạn dược trong giai đoạn trước của chiến dịch, nhưng HTS không và chưa bao giờ là một "đồng minh" của TAF.

Cùng với tuyên bố của nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và giao tranh ở Sarmada, sự thống trị của HTS ở "Idlib lớn" sẽ sớm bị thách thức.

Trong một tương lai khi phải đứng trước sự lựa chọn, Ankara sẽ vẫn nghiêng về phía các đồng minh Syria được coi là "gà nhà" hơn như Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF) hay Quân đội Giải phóng Syria (SNA).

Đặc biệt là vì các nhóm có tiền thân là FSA nói trên có quá khứ "sạch sẽ" hơn những kẻ đang kiểm soát khu vực "Idlib lớn" (HTS đã bị Thổ Nhĩ Kỳ liệt vào danh sách tổ chức khủng bố từ năm 2018).