Thế nào là hạnh phúc? Là có nhiều tiền? Là được sống an nhàn hưởng thụ? Có một người để dựa vào, nâng niu và bảo vệ? Hay đơn giản chỉ cần một công việc để cống hiến hết mình cho nó?
Thực ra, con người đã đi tìm câu trả lời cho vấn đề này trong hàng ngàn năm. Thời phong kiến, tầng lớp nông dân sống nghèo khổ và thấy không hạnh phúc - rồi họ vùng lên, trở thành tầng lớp giàu có. Nhưng người giàu thì phải bon chen địa vị, cũng không phút nào được nghỉ ngơi, để rồi tiếc nuối về thuở hàn vi, cơ cực chút nhưng thoải mái, dễ chịu.
Nêu vậy để thấy, hạnh phúc không phải dễ kiếm tìm và cũng không có câu trả lời rõ ràng. Cũng bởi vậy mà khi các chuyên gia từ ĐH Harvard quyết định thực hiện nghiên cứu về nền tảng của hạnh phúc, họ cũng biết rằng đó sẽ là một quá trình dài hơi.
Chỉ có điều, chẳng ai ngờ được đây lại là cuộc nghiên cứu dài nhất trong lịch sử loài người.
Đại nghiên cứu (Grant Study) - 75 năm và 4 đời khoa học để tìm ra nền tảng của hạnh phúc
Cuộc nghiên cứu bắt đầu từ năm 1938, khi các chuyên gia theo dõi cuộc sống của những người được cho là "hạnh phúc nhất thời điểm hiện tại" - như tổng thống đương thời John F. Kennedy và Ben Bradlee - cựu tổng biên tập Washington Post. Tất cả mọi yếu tố trong cuộc sống của họ đều được đưa ra xem xét.
Nghiên cứu dài hơi của Harvard, thậm chí còn thực hiện các xét nghiệm di truyền
Nhưng như vậy thì chưa đủ, vì họ vốn là những người thành đạt. Mà hạnh phúc thì không thể chỉ tồn tại ở tầng lớp này.
Trong cùng giai đoạn đó, khoảng giữa những năm 1940, một nghiên cứu khác tương tự cũng được thực hiện tại Boston, nhưng đối tượng là các chàng trai trẻ. Đến thập kỷ 70, hai nhóm nghiên cứu cộng tác cùng nhau, qua đó so sánh thêm được các yếu tố như địa vị xã hội và nền tảng giáo dục.
Thời gian trôi với nhiều giả định được đưa ra, nhưng rốt cục vẫn chưa thể đưa ra kết luận. Đến năm 2003, nghiên cứu được Robert Waldinger - một nhà tâm thần học của Harvard tiếp nối, và cũng là nhà khoa học thứ 4 kế thừa nó.
Robert Waldinger - nhà khoa học thứ 4 kế tục Đại nghiên cứu của Harvard
Từ thời của Waldinger, sức khỏe, tâm trạng và tình hình tài chính là 3 yếu tố được xem xét kỹ nhất. Ông thậm chí còn đưa vào yếu tố di truyền, do công nghệ gene thời kỳ này đã có những bước phát triển vượt bậc.
Nhưng cuối cùng, Waldinger nhận ra tất cả những người cảm thấy hạnh phúc về cuộc sống của họ, bất kể độ tuổi hay giới tính, đều có một điểm chung duy nhất: Họ sở hữu những mối quan hệ bền vững, tốt đẹp.
Kết luận được đưa ra vào năm 2012, đặt dấu chấm hết cho một Đại nghiên cứu kéo dài 75 năm và qua tới 4 đời khoa học tiếp nối.
Nền tảng của hạnh phúc là một mối quan hệ bền vững, tốt đẹp
Duy trì những mối quan hệ tốt đẹp là cách để hạnh phúc hơn, đơn giản vậy thôi
"Những người sống tách biệt, cô đơn trái với mong muốn thường cảm thấy kém hạnh phúc. Sức khỏe giảm sút rất sớm khi đạt trung tuổi, chức năng não bộ cũng giảm nhanh hơn, và tuổi thọ của họ cũng ngắn hơn," - trích lời Waldinger trong một bài chia sẻ trên TedTalk được hơn 6,3 triệu lượt xem vào năm 2015.
"Trong khi đó, các mối quan hệ tốt đẹp dường như giúp con người quên đi gánh nặng của tuổi tác."
Mối quan hệ cần được chọn lọc và có chất lượng
Theo Waldinger, mọi người cần sớm nhận ra rằng những thứ tưởng như đem lại một cuộc sống tốt đẹp - tiền bạc, danh vọng, sự nghiệp - rốt cục cũng chỉ là phù phiếm. Chúng có thể giúp bạn sống tốt, nhưng không phải thứ quyết định đến sức khỏe hay mang lại hạnh phúc cho bạn. Ngược lại, việc nỗ lực duy trì các mối quan hệ thân thiết, bền vững lại làm được điều đó.
Tuy vậy, mối quan hệ sẽ cần phải được chọn lọc."Chất lượng cuộc sống của bạn không chỉ được quyết định bởi số lượng bạn bè bạn có, mà còn liên quan đến việc bạn có sở hữu một mối quan hệ cam kết lâu dài hay không. Chất lượng mối quan hệ là vấn đề chính", ông Waldinger khẳng định.
Nghiên cứu của Waldinger chỉ ra rằng vào cuối thập niên 30, hầu hết nam giới đều tin rằng sự nghiệp chính là thước đo quan trọng nhất để làm nên một cuộc sống hạnh phúc. Nhưng theo Waldinger, các mối quan hệ của bạn cũng đóng vai trò quan trọng tương đương. Và nếu để đem lại hạnh phúc, quan hệ còn vượt trội hơn.
Gia đình, bạn bè, tri kỷ - những yếu tố làm nên một cuộc sống viên mãn
"Tôi luôn biết điều này là sự thật, và có lẽ mọi người cũng vậy. Nhưng nhìn xung quanh xem, con người làm như thể điều đó chẳng là gì," - Waldinger cho biết. "Giờ tưởng tưởng đi, sẽ thế nào nếu bạn trở nên cô đơn, và chẳng còn ai xuất hiện trong đời bạn nữa?"
Những lời của Waldinger thực sự cũng tác động đến chính bản thân ông. Là một nhà khoa học, ông chịu đựng rất nhiều áp lực khi nghiên cứu và công bố thành quả của mình. Nhưng sau đó, ông nhận ra mình phải thay đổi, và ông đầu tư thời gian vào công việc giảng dạy - nơi kết nối con người, thay vì vùi mình vào sách vở.
Còn bạn thì sao? Hãy nhớ, nền tảng của hạnh phúc là các mối quan hệ tốt đẹp. Đó là gia đình, là bạn bè thân thiết, là tri kỷ.
Đầu tư thời gian để xây dựng điều đó, đừng để phải hối hận.