Cựu Tổng thống Mỹ Jimmy Carter đã có một bài phát biểu tại bang Georgia vào ngày 14/4 vừa qua. Tại đây, ông đã lên án chủ nghĩa quân phiệt của Mỹ và tiết lộ điều mà ông cho là đã giúp Trung Quốc trỗi dậy trên trường quốc tế.
Khi nói về việc Tổng thống Trump đã có cuộc trao đổi qua điện thoại với mình về Trung Quốc, ông Carter (nay đã 94 tuổi) đã bày tỏ sự đồng tình với những quan ngại mà ông Trump nêu ra.
“Mọi người có biết tại sao không?”, ông Carter hỏi khán giả. “Tôi là người đã quyết định bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Trung Quốc vào năm 1979. Từ năm 1979, các bạn có biết Trung Quốc đã tham chiến bao nhiều lần? Câu trả lời là: Không một lần nào cả”.
Trong khi đó, ông Carter cho biết trong khoảng thời gian này Mỹ đã “đắm chìm trong chiến tranh”. Bên cạnh việc gọi Mỹ là “quốc gia hiếu chiến nhất trong lịch sử thế giới”, cựu Tổng thống Mỹ cũng giải thích rằng: Mỹ có thói quen ép buộc các nước khác trên thế giới phải “thay đổi theo những nguyên tắc của Mỹ”. Ông Carter ước tính rằng, Mỹ chỉ có 16 năm hòa bình thực sự trong lịch sử 242 năm của mình.
Ông Carter chỉ ra rằng, trong khi Trung Quốc đang xây dựng hàng ngàn kilomet đường sắt cao tốc, thì Mỹ lại đang “lãng phí khoảng 3 nghìn tỉ USD” cho việc chi tiêu quốc phòng. “Con số này lớn hơn nhiều so với những gì các bạn có thể tưởng tượng. Còn Trung Quốc không lãng phí bất kỳ đồng nào cho chiến tranh, và vì vậy họ đang vượt mặt chúng ta gần như về mọi mặt”, ông Carter nói.
“Nếu ta lấy 3 nghìn tỉ USD kể trên và dùng chúng để đầu tư cho cơ sở hạ tầng ở Mỹ, chúng ta có thể sẽ còn thừa 2 nghìn tỉ USD. Chúng ta sẽ có đường tàu tốc độ cao.
Chúng ta sẽ có những cây cầu không bao giờ sập. Chúng ta sẽ có những tuyến đường được chăm sóc kỹ lưỡng. Hệ thống giáo dục của chúng ta sẽ tốt ngang với Hàn Quốc hay Hồng Kông”, ông Carter phát biểu.
Cựu Tổng thống Mỹ cũng nhấn mạnh rằng, ông không muốn so sánh Mỹ một cách quá tiêu cực với Trung Quốc. Và rằng, những phát biểu trên đây là do cuộc gọi mà ông vừa có với Tổng thống Trump vài ngày trước.
Ông Carter được bầu làm Tổng thống Mỹ thứ 39 vào năm 1976, và thực hiện nghĩa vụ của mình từ năm 1977 đến 1981. Ông Carter đã nỗ lực bình thường hóa quan hệ với Trung Quốc, đồng thời đàm phán với Liên Xô về việc ký kết một hiệp ước cấm thử nghiệm vũ khí hạt nhân.
Dưới thời của ông Carter, quan hệ giữa Mỹ và Iran cũng sụp đổ sau khi Quốc vương Mohammad Reza bị lật đổ vào năm 1979. Ông Carter cũng đồng thời ủng hộ CIA tiến hành những hoạt động chống phá trong cuộc chiến ở Afghanistan, khi còn là tổng thống Mỹ.
Hiện tại, Trung Quốc và Mỹ đang trải qua một khoảng thời gian căng thẳng về thương mại khi Tổng thống Trump thực hiện đánh thuế mạnh tay vào các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc để gia tăng số lượng việc làm ở Mỹ nhằm giảm bớt tỉ lệ thâm hụt thương mại giữa hai nước.
Căng thẳng giữa hai nước trên Biển Đông tại Châu Á - Thái Bình Dương cũng vẫn nóng, khi Washington tiến hành các hoạt động tuần tra để khẳng định quyền tự do đi lại trong khu vực này bất chấp sự tức giận của Bắc Kinh.