Thỏa thuận chuyển nhượng cổ phần lưới điện được ký kết vào hôm 1-9 giữa Công ty Điện lực Quốc gia Lào (EDL) và Công ty Lưới điện miền Nam Trung Quốc (CSG). Tân Hoa Xã cho biết như trên nhưng không đưa ra thông tin chi tiết về vấn đề sở hữu.
Theo hãng thông tấn Reuters, 3 nguồn tin am hiểu về vấn đề này tiết lộ Lào đã chuyển nhượng phần lớn quyền kiểm soát một công ty mới là Công ty Truyền tải Lưới điện Quốc gia Lào (EDLT) cho công ty Trung Quốc.
"Quyết định này sẽ giúp mạng lưới điện quốc gia Lào có cơ sở thương lượng tốt hơn với các nước trong khu vực và bắt đầu tạo ra lợi nhuận" - một nguồn tin cho biết. Xuất khẩu năng lượng là trọng tâm trong các kế hoạch phát triển của Lào.
Theo thông tin trên trang web của đại sứ quán Trung Quốc tại Lào, Lào sẽ vận hành đường truyền dẫn điện. Công bố này không nêu chi tiết về cổ phần nhưng cho biết "Lào có thể dần mua lại cổ phần trong quá trình vận hành".
Tân Hoa Xã trích lời Bộ trưởng Năng lượng và Mỏ của Lào, ông Khammany Inthirath, gọi thỏa thuận trên là một dự án chính mà nước này hưởng lợi từ "thế mạnh về kinh nghiệm, công nghệ và nhân lực" của công ty Trung Quốc.
Công ty mới vận hành theo quy định của chính phủ Lào nhưng sẽ tận dụng lợi thế của CSG về "sức mạnh tài chính và kinh nghiệm sâu rộng trong việc xây dựng, vận hành và quản lý mạng lưới điện", Tân Hoa Xã cho biết thêm.
Theo báo Vientiane Times của Lào, công ty EDLT trong tương lai sẽ đầu tư 2 tỉ USD vào lưới điện địa phương và các đường dây quốc tế.
Lào đầu tư lớn vào các dự án thủy điện, trong đó có nhiều dự án do Trung Quốc tài trợ với mục đích trở thành "nguồn pin của Đông Nam Á". Tuy nhiên, theo Reuters, các dự án này - cùng với đường sắt cao tốc mới của Trung Quốc - đang là tâm điểm của nợ nần.
Tổng đầu tư của Trung Quốc về năng lượng, giao thông, khu vực kinh tế biên giới và các dự án khác tại Lào đã lên đến 10 tỉ USD, theo Tân Hoa Xã trích số liệu từ Lào.
Hồi tháng 6, Ngân hàng Thế giới (WB) ước tính tỉ lệ nợ của Lào sẽ đạt 68% GDP trong năm 2020, tăng lên từ mức 59% của năm ngoái. Hãng đánh giá tín nhiệm Moody's (Mỹ) tháng trước cảnh báo Lào có "nguy cơ vỡ nợ trong tương lai gần".
Các khoản nợ phải trả của Lào trong năm 2020 vào khoảng 1,2 tỉ USD (bao gồm các khoản vay từ nhiều ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ Thái đến hạn vào tháng 9 và 10 năm nay), theo Moody's. Tuy vậy, số liệu do ngân hàng trung ương Lào công bố vào tháng 6 cho thấy dự trữ ngoại tệ của nước này chỉ còn 854 triệu USD.
Lào có thể đề nghị Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) giải cứu song hai nhà ngoại giao châu Âu nói với Reuters rằng có lẽ Lào nên tìm giải pháp với Trung Quốc, bởi thỏa thuận với IMF đòi hỏi tính minh bạch tài chính nhiều hơn.
Hai nguồn tin khác của Reuters cho hay Trung Quốc đang cân nhắc cho Lào hoãn trả một phần trong tổng nợ. Trước đó, một nghiên cứu công bố vào năm 2019 của Tổ chức Lowy đặt tại Úc tiết lộ số nợ của Lào với Trung Quốc chiếm 45% GDP của Lào. "Lào sẽ càng phụ thuộc nhiều hơn vào Trung Quốc về mặt kinh tế và đây là thực tế không thể tránh khỏi" - ông Toshiro Nishizawa, chuyên gia người Nhật từng cố vấn cho chính phủ Lào về ổn định tài chính, nhận định.