Cơ động về vị trí mới
Gần một tuần sau khi Thủ đô Phnom Penh của nước bạn Campuchia được giải phóng, xe trung đoàn đón chúng tôi về chốt phía đông cầu Sài gòn.
Bên phải vị trí dừng chân là bờ sông Mekong dốc đứng. Bên trái trải ra một bãi lầy với khu rừng thấp, ngập trong nước tù. Quân đội Kh’mer đỏ đã bỏ chạy khỏi Thủ đô.
Dù chưa có ngày lễ chiến thắng hay cuộc duyệt binh nào được tổ chức nhưng chúng tôi mừng lắm, nghĩ rằng đã hết phải đánh nhau rồi, hòa bình rồi. Đó là những ngày hạnh phúc nhất trong đời lính.
Xuân Tùng (bút danh Trung Sỹ) - Nguyên trung sỹ D4E2F9, Quân đoàn 4 tham gia Chiến tranh Biên giới Tây Nam bảo vệ Tổ quốc và là Quân tình nguyện Việt Nam ở Campuchia, tác giả cuốn Hồi ức Chuyện lính Tây Nam, NXB Thanh Niên.
Leo lên võng, trùm qua tấm đắp là có thể chìm sâu vào những suy nghĩ, tưởng tượng riêng tư. Gió đêm lạnh thoáng co vai, nhưng lại chóng lùa giấc ngủ đến nhanh.
Chớm nghe chưa hết tiếng trái chín rụng đầu đêm, bình minh đã dựng đỏ một chân trời đậm hướng quê nhà. Đã lại bắt đầu một ngày mới, trên một miền đất mới.
Ảo tưởng chiến thắng hòa bình tan biến trong buổi trưa ngày ngày 25/01/79, tức ngày 27 Tết Kỷ Mùi. Tiểu đoàn 4 nhận lệnh hành quân. Lích kích súng đạn, hành quân dọc con đường ngược sông về Phnom Penh.
Đến mũi đất phía nam sông Bốn mặt gần cầu Sài Gòn, các đại đội lần lượt tụt xuống bờ sông dốc đứng. Mấy chiếc tàu há mồm LCU đang ủi bờ chờ sẵn. Chúng tôi xuống tàu, lùi lũi ngược dòng.
Sông bốn mặt rộng mênh mông. Thủ đô Phnom Penh trải dài ven bờ phía trái tầm mắt. Mái vàng của Hoàng cung lấp lánh trong nắng. Từng vòm cây xanh ngắt ôm ấp những khu nhà ngói đỏ bé như bao diêm.
Mùa này Tonle Sap chảy xuôi. Trước mũi tàu rẽ sóng, những đàn cá linh thấy động vụt nhảy rào rào trắng xoá. Có con vọt cả vào lòng tàu qua cái mũi bè bè chưa đóng hẳn. Ph’nom Penh lùi dần lại sau lưng. Hải trình rì rì giữa hai bờ sông bên dựng bên thoải.
Trận đánh hiệp đồng quân binh chủng quy mô trên chiến trường K
Chạy được khoảng gần 2 giờ, có tiếng đạn nhọn rộ lên bên sườn bờ bên tay phải, va choang choang vào vỏ thép khiến lính tráng ngồi thụp xuống lòng tàu. Đoàn tàu kéo sập kín mũi, né sang bờ hữu ngạn, tăng tốc phả khói đen mù mịt tiếp tục ủi sóng. Nắng mùa khô hun sàn thép nóng rẫy.
Lực lượng Hải quân đánh bộ hiệp đồng đổ bộ với nhiều lực lượng trong chiến dịch đổ bộ Tà Lơn, tiến đánh giải phóng cảng Kampong Som và cảng Ream, mở đầu cho công cuộc giúp nhân dân Campuchia tiêu diệt chế độ diệt chủng Pol Pot, tháng 1/1979. (Ảnh: TTXVN)
Cả bọn lót khăn mặt dưới mũ che nắng gắt, vạ vật như gà vịt trong cái chuồng thép hai lớp.Chạy thêm 1 tiếng nữa, hải quân cập bờ trái, cày mũi trên con đường dốc phà nhỏ và ngắn. Các đại đội lần lượt đổ bộ.
Nhiều thằng nóng quá, tranh thủ nhảy ùm xuống sông cho mát. Anh nuôi đại đội 2 còn dắt dưới tàu lên một con ngựa thồ cái xoong quân dụng Liên xô. Có rất nhiều ruột tượng gạo chất ngang thêm trên lưng nó.
Địa hình ven bờ toàn bụi cây dại lúp xúp. Me tây cổ thụ mọc thành hàng trên bờ đất cao. Con đường đất chạy giữa một bên sông, một bên là đầm lầy. Trời đã mờ mờ tối. Đơn vị dừng lại cạnh một xưởng cưa bốn mái ven sông, triển khai đội hình.
Cái xưởng cưa lợp tôn trắng rất lớn. Trong đó còn nguyên máy cưa và các súc gỗ tròn. Thời bình hẳn đây là cái bến gỗ sầm uất. Lát sau lại có lệnh tiến lên tiếp, nhường vị trí xưởng cưa cho trung đội pháo 85mm đi phối thuộc. Bọn pháo quen mặt này đến đây bằng đường bộ.
Trinh sát bám lên. Địch đào những con hào chống thiết giáp cắt sâu ngang đường. Những vết đào đất còn rất mới. Lò dò quãng nữa đến cái chùa nhỏ thì dừng lại. Anh Sơn (sau này là Thượng tướng Huỳnh Ngọc Sơn, nguyên Phó chủ tịch Quốc Hội) bố trí BCH tiểu đoàn ở luôn trong chùa. Đại đội 1, đại đội chủ công hôm sau còn phải lên trên nữa.
Tôi và anh Ky rải dây lên đại đội tiền tiêu đang tiếp cận. Bọn lính Kh’mer Đỏ có vẻ phát hiện ra điều gì đó đang đến. Một vài trái DK75 xeo xéo thăm dò vọt qua đầu. Trên mặt sông Tonle Sap, mấy chiếc tàu chiến nhỏ, đen trùi trũi đi phối thuộc với chúng tôi buông neo gần bờ chếch đằng sau.
Đêm cuối tháng tối như mực, im phăng phắc. Máy 2W ngừng lên sóng. Anh Ky điều chỉnh mức chuông đổ, chỉ kêu cạch cạch nhỏ tý. Lệnh cấm đốt lửa! Chúng tôi đổ nước sông vào bịch gạo sấy hoặc xé mỳ tôm ra trệu trạo nhai sống. Xung quanh toàn cây bụi, không thể mắc võng. Cả BCH đại đội 1 và thông tin trải nilon trên cỏ nằm.
Sương đêm một lát đã làm ẩm cái tấm đắp mỏng.Trời tang tảng sáng. Tiểu đoàn giao nhiệm vụ cho đại đội 1 qua máy điện thoại xong, 2W lên máy. Anh Nhương nói qua máy, bảo chúng mày cứ nằm đấy không phải thu dây, tao cho chúng nó thu từ dưới này lên. Bộ binh bắt đầu tiến. Dưới sông, tàu hải quân ngược nước song song.
Hải quân phát hiện địch trước. Đại liên 50 hai nòng trên các tháp tàu khai hoả. Đạn nhọn đi cao, lòi trắng các cành me tây răng rắc trên đầu. Lính đại đội 1 tiến dần lên dưới tầm đại liên bắn dọa. Địa hình hẹp bề ngang, nhiều vật che khuất.
Dọc tuyến đường độc đạo ven bờ, đại liên địch khóa chặt dìm đầu chúng tôi xuống. Trên cái cồn chia đôi dòng sông, địch có một cái xe tăng PT-85 chôn âm, nguỵ trang đầy lá thốt nốt gióng nòng pháo bắn săn tàu chiến. Tàu chiến cơ động liên tục, xe tăng địch nã hơn chục phát không chiếc nào dính đạn.
Hai khẩu 85mm đi tăng cường cho tiểu đoàn trở nên vô dụng do không đẩy qua được các rãnh đào chống thiết giáp. Địch tựa vào bờ sông và cồn bên kia làm thế ỷ giốc. Bộ binh không tiến lên được. Cối 82 được yêu cầu bắn sát trước đội hình, dựng nòng thả đạn.
Dưới sông, bốn chiếc khinh hạm yểm trợ nhau lần lượt quay đuôi về phía địch thụt cối 81. Đạn cối nổ trên bờ thì ít, rơi xuống sông thì nhiều. Cá chết cồn trên sóng, trắng xóa mặt sông.
Tử sỹ được kéo về đến tiểu đoàn bộ. Vạch võng thấy vàng bệch thằng Thành, thằng Thư, rồi mấy anh em bổ sung đợt 1978 cùng đoàn.
Lực lượng Hải quân đánh bộ bí mật hiệp đồng đánh chiếm bãi đổ bộ tại chân núi Tà Lơn, mở đầu chiến dịch giải phóng Campuchia khỏi thảm họa diệt chủng của chế độ Pol Pot. (Ảnh: Tư liệu/TTXVN)
Lính mới thường mau chết sớm. Thằng Thái chết oan. Nó bị thương khát quá, cố bò xuống sông uống nước nên cũng không cứu được. Thằng Căn liên lạc chuồi xuống được lòng sông cõng nó về. Mấy chiếc tàu quân ta quần thảo được một lúc, bắn hết đạn cối rồi quay đuôi xuôi sông. Bộ binh cũng nằm luôn, không tiến nữa.
Buổi trưa yên tĩnh trở lại. Trên mặt công sự, những con kiến chăm chỉ tha những cọng mỳ tôm vương vãi đêm qua.
Đến trưa mới gọi được pháo 105mm sư đoàn bắn chi viện vào ngã ba chùa. Tiểu đoàn 5 từ hướng lộ 5 đi Ô Đông đánh sau lưng tuyến chốt. Bên kia cồn sông tiếng động cơ rồ lên. Chiếc xe tăng PT-85 địch lùi ra khỏi ụ lủi đi thật nhanh. Khẩu DK82 đại đội 4 bắn đuổi với nhưng không trúng.
Bộ đội đã vượt qua được cầu. B trưởng Hồ Sỹ Tuyển giựt khẩu B.41 thằng đi bên cạnh, phụt đại một trái xiên lên trời giục: "Lên đi các em ơi. Nó chạy rồi". Trái đạn tự hủy trên không phía trước, tung chớp khói cam vàng xám.
Ngay trước hầm địch 5m là xác thằng Năm trinh sát hy sinh hồi đêm. Súng đã bị thu mất, thi thể găm dày vết đạn. Thấy đôi dép cao su đúc của nó còn tốt, tôi tháo ra xỏ vào chân, quăng đôi giày thối xuống Tonle Sap.
Đôi dép trầy trật máu đông của bạn, phải lấy cát xoa vào hết trơn mới xỏ chân được. Lầm bầm tôi khấn mày cho tao xin đôi dép. Sống khôn thác thiêng phù hộ cho tao.
Một con bò trúng pháo nằm chết trên sân chùa Kien Kh’leng. Hôm đó là 28 Tết Kỷ Mùi năm 1979, lính tiểu đoàn 4 có món thịt bò tươi đón mùa xuân sau nhiều ngày vận động tấn công toàn ăn mỳ tôm, cơm cục với cá khô.
Một cái Tết khốc liệt không thể quên, và cuộc chiến còn dài.
