Đài Loan cần lắm một cái gật đầu từ Mỹ
Hai thượng nghị sĩ Mỹ đang thúc đẩy chính quyền Tổng thống Donald Trump bán các tiêm kích F-35 Joint Strike Fighter cho Đài Loan.
Trong bức thư gửi tới ông Trump hôm 26/3, Thượng nghị sĩ John Cornyn và James Inhofe đã thúc giục Tổng thống Mỹ bán cho Đài Loan các tiêm kích F-35B. Nếu đề nghị này không thể được thông qua, Cornyn và Inhofe cho rằng Washington nên cung cấp cho Đài Bắc các tiêm kích F-16V.
"Khả năng sống sót của F-35B và các cảm biến tầm xa hiện đại của chúng có thể giúp Đài Loan ngăn chặn tên lửa Trung Quốc, nâng cao khả năng răn đe trong thập kỷ tiếp theo.
F-35B không chỉ mang tới hình mẫu tiêm kích thế hệ 5 hiện đại mà còn giúp Đài Loan nâng cao năng lực trong môi trường tác chiến thế hệ mới" – hai thượng nghị sĩ viết trong bức thư được Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Đài công bố.
"Tuy nhiên, nếu việc cung cấp các tiêm kích F-35B cho Đài Loan được đánh giá là hơi vội vã, thì chúng tôi hy vọng các vị sẽ thay vào đó bằng cách cung cấp thêm các tiêm kích F-16V để Đài Loan đối phó với những thách thức về số lượng và chất lượng mà lực lượng máy bay chiến đấu của họ đang gặp phải".
F-35B có khả năng cất cánh ngắn/hạ cánh thẳng đứng.
Bức thư này không có gì quá bất ngờ. Đài Loan đã đề nghị mua phiên bản cất cánh ngắn/hạ cánh thẳng đứng F-35B từ năm 2002.
Vào thời điểm đó, theo Defense News, Đài Loan đã đề nghị Lầu Năm Góc cung cấp thông tin về giá cả và dữ liệu liên quan tới F-35B. Nhưng họ chỉ tích cực thúc giục Mỹ cung cấp F-35B khi thời điểm triển khai mẫu máy bay này đến gần hơn.
Mùa xuân năm 2017, các bản báo cáo cho biết Bộ Quốc phòng Đài Loan có ý định bày tỏ chính thức với các quan chức Mỹ về ý định mua tiêm kích F-35. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, chưa có dấu hiệu nào cho thấy Đài Loan đã đưa ra đề nghị chính thức, dù không rõ lý do tại sao.
Chỉ biết rằng, vào hồi đầu tháng này, khi phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Quốc phòng Đài Loan Yen Teh-fa vẫn bày tỏ sự quan tâm đến mẫu tiêm kích tối tân của Mỹ: "F-35 có khả năng cất/hạ cánh thẳng đứng. Nó phù hợp với yêu cầu của Bộ tư lệnh không quân. Vấn đề này đã được đề cập với Mỹ".
F-35B có thể mang đến cái kết hụt hẫng cho Trung Quốc?
Theo nhà phân tích Zachary Keck, cựu biên tập tạp chí National Interest, niềm yêu thích của Đài Loan đối với F-35B khá dễ hiểu.
Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, Trung Quốc có khoảng 1.500 tên lửa đạn đạo đang chĩa về phía hòn đảo này. Một nghiên cứu của tổ chức tư vấn RAND cho biết Bắc Kinh chỉ cần 155 tên lửa đạn đạo để phá hủy toàn bộ những đường băng đủ dài để máy bay chiến đấu cất cánh theo cách thông thường của Đài Loan.
Trong khi đó, phiên bản cất cánh ngắn/hạ cánh thẳng đứng như F-35B có thể phân tán nhanh chóng trong trường hợp nổ ra chiến tranh với Trung Quốc. Điều này sẽ giúp chúng không bị phá hủy ngay từ trên mặt đất. Ngoài ra, F-35B có thể được triển khai từ các đường băng thương mại với độ dài ngắn hơn, hoặc các khu vực khác tại Đài Loan.
F-35B còn có thể mang lại nhiều lợi thế khác cho Đài Loan. Như hai nhà phân tích Michael Mazza và Gary Schmitt đã đề cập trong một bài viết trên tạp chí National Interest hồi tháng 1:
"Khả năng tàng hình của F-35B giúp nó nâng cao khả năng sống sót khi phải đối mặt với lực lượng máy bay chiến đấu chiếm ưu thế về số lượng và các hệ thống phòng không hiện đại của đối phương.
Bên cạnh đó, hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến của F-35 có khả năng định vị và gây nhiễu các trạm radar, cảm biến của đối phương, tạo cơ hội cho F-16 Đài Loan chiến đấu và nâng cao khả năng sống sót".
Năm ngoái, người đứng đầu cơ quan phòng vệ Đài Loan cho biết Trung Quốc đang ngắm bắn các tên lửa tầm trung DF-16 về phía hòn đảo này.
Hiện tại, lực lượng máy bay chiến đấu của Không quân Đài Loan chủ yếu bao gồm các loại F-CK-1, F-16 và Mirage 2000.
AIDC F-CK-1 là chiến đấu cơ nội địa, được đưa vào biên chế từ năm 1989. Đài Loan đã chế tạo tổng cộng 130 máy bay loại này và đang tiến hành hiện đại hóa một số chiếc trong vài năm trở lại đây.
Mỹ đã đồng ý bán cho Đài Loan 150 tiêm kích F-16A/B Block 20 trong những năm 1990.
Dưới thời Tổng thống Obama, Đài Loan đã đề nghị mua 66 tiêm kích F-16C/D mới từ Washington nhưng bị từ chối.
Thay vào đó, Mỹ đang giúp Đài Loan nâng cấp các phi đội F-16 hiện có (khoảng 140 chiếc) lên chuẩn F-16V.
Trong gói nâng cấp này, các tiêm kích F-16 Đài Loan sẽ được tích hợp radar quét điện tử chủ động Northrop Grumman AN/APG-83 Scalable Agile Beam.
Ngoài 2 loại máy bay trên, trong những năm 1990, Đài Loan đã mua 60 tiêm kích Mirage 2000 từ Pháp. Hiện chỉ 55 chiếc còn hoạt động và Đài Loan đang nghiên cứu các phương án hiện đại hóa, cũng như nâng cao tuổi họ của chúng.
Khả năng chế tạo một mẫu máy bay chiến đấu nội địa mới cũng đang được Đài Loan cân nhắc và thảo luận.
Hiện Đài Loan đang phải đối mặt với áp lực ngày càng gia tăng từ Trung Quốc trong những năm gần đây, do Bắc Kinh đang tăng cường hiện đại hóa quân đội và có nhiều hành động quyết liệt hơn.
Mỹ phô diễn khả năng cất-hạ cánh của F-35B