Chị Tạ Thị Sinh (giáo viên, ngoài 40 tuổi) thường xuyên bị mất ngủ kéo dài, đau đầu, chóng mặt và bốc hỏa hàng đêm.
Chị cho biết: “Người tôi lúc nào cũng như say xe, có khi cả tháng trời mất ngủ triền miên, người lúc nóng, lúc rét, đợt bị nặng nhất một ngày bị choáng và ngã tới 3 lần, có khi đang đứng lớp cũng bị choáng rồi ngã luôn”.
Lo lắng cho sức khỏe, chị Sinh đã đi khám ở rất nhiều bệnh viện khác nhau, tuy nhiên chỗ thì kết luận chị bị tiền đình, chỗ thì kết luận chị bị rối loạn hệ thần kinh thực vật, uống thuốc của bác sĩ chuyên khoa thần kinh chỉ đỡ được lúc đó, hết thuốc lại bị như cũ.
Chính vì thế chị luôn lo lắng và mệt mỏi.
Theo GS. Nguyễn Đức Vy, nguyên Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, có đến 65% phụ nữ từ 40-50 tuổi gặp phải các triệu chứng bốc hỏa, mất ngủ.
Đây là những triệu chứng rối loạn vận mạch do cơ thể phụ nữ bị rối loạn thần kinh thực vật, hệ thần kinh tự động, do đó việc nhận biết nhiệt độ bị sai lệch.
Nguyên nhân sâu xa của triệu chứng này là do sau tuổi 30, buồng trứng bắt đầu giảm tiết estrogen và ngay lập tức khiến cán cân nội tiết mất thăng bằng.
Mức suy giảm estrogen có tác động trực tiếp vào vùng dưới đồi – một phần của não chịu trách nhiệm kiểm soát việc thèm ăn, chu kì giấc ngủ, hormone tình dục và thân nhiệt – khiến cho vùng này bị rối loạn và “hiểu nhầm” là cơ thể đang quá nóng trong người khiến tim bơm máu nhanh hơn, các mạch máu trong da giãn ra để lưu thông máu nhiều hơn, tuyến mồ hôi cũng vất vả làm việc để thải mồ hôi nhiều hơn và làm mát cơ thể.
Chính vì vậy nên triệu chứng thường thấy ở bốc hỏa là nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, vã mồ hôi, thở nhanh và nông.
Những năm gần đây, khoa học đã nghiên cứu về hội chứng tiền mãn kinh (Premenstrual Syndrome – PSM) và khẳng định tình trạng bốc hỏa, mất ngủ triền miên của phụ nữ trung niên là biểu hiện của hội chứng này.
Hội chứng PSM bao gồm tổ hợp nhiều triệu chứng như: rối loạn vận mạch, rối loạn về tâm thần, thay đổi về vóc dáng bề ngoài, khô hạn, giảm ham muốn, dễ mắc các bệnh tim mạch, ung thư, loãng xương…
Và quan trọng hơn cả, căn nguyên của tất cả những triệu chứng này là do thiếu hụt nội tiết tố nữ estrogen.
Theo TS.BS Lê Thúy Tươi, “bốc hỏa” được xem là sự đánh dấu cho giai đoạn tiền mãn kinh của phụ nữ. Đây không phải là bệnh mà là một triệu chứng, một rối loạn tất yếu phụ nữ phải trải qua.
Rối loạn này rồi sẽ được cơ thể tự điều chỉnh nhưng không thể hết hẳn và nếu để xảy ra tự nhiên, người phụ nữ sẽ phải chịu đựng trong một thời gian dài.
Tại các nước phương Tây, phụ nữ thường áp dụng liệu pháp bổ sung nội tiết tổng hợp cho cơ thể (hay còn gọi là liệu pháp nội tiết thay thế HRT) để giải quyết các rắc rối tuổi trung niên.
Liệu pháp này có tác dụng nhanh nhưng có nhiều nguy cơ gây ra các tác dụng không mong muốn như tăng nguy cơ quá sản nội mạc tử cung, nguy cơ ung thư cổ tử cung, ung thư vú…
Do đó, bắt buộc phải có chỉ định của y bác sĩ sản phụ khoa và có sự theo dõi chặt chẽ của bác sỹ. Ngoài ra, liệu pháp này còn làm tăng kích thước các khối u nên các bệnh nhân bị u xơ, u nang được khuyến cáo không nên áp dụng cách này.
Khoa học đã nghiên cứu về một giải pháp an toàn hơn để bổ sung estrogen cho phụ nữ, đó là sử dụng một loại hợp chất gần giống estrogen có khả năng khắc phục được các triệu chứng do thiếu hụt nội tiết tố gây nên, gọi là phytoestrogen (estrogen thảo dược, thường được chiết xuất từ tinh chất mầm đậu nành), mặc dù tác dụng chậm hơn nhưng an toàn và tự đào thải khi dư thừa.