Thực ra tư tưởng này bắt nguồn từ rất lâu rồi, từ thời cổ đại Heian (từ năm 794 tới năm 1185), nhưng mới chỉ được phổ biến trên khắp thế giới trong vong một thập niên trở lại đây.
Quan điểm sống theo Ikigai đặc biệt nổi tiếng ở vùng Okinawa, một khu quần đảo phía Nam của nước Nhật, nơi được mệnh danh là "Vùng đất của những người sống thọ" bởi vì nơi đây có tỉ lệ người sống thọ trên 100 tuổi cao nhất thế giới.
"Lí do đánh thức bạn dậy mỗi sáng"
Trong một cuộc nói chuyện trên TED talk năm 2009 có tựa đề "Bí quyết để sống thọ trên 100 tuổi", Dan Buettner, (tác giả của rất nhiều dự án nghiên cứu về sống khỏe, nghiên cứu về "Blue zones – các khu xanh".
Ông cũng là tác giả viết sách bán chạy nhất NewYork về các giải pháp sống khỏe) đã khám phá ra một số điểm chung của 5 "khu xanh" trên thế giới nơi có nhiều người sống thọ nhất, trong đó vùng Okinawa có tỉ lệ người sống thọ cao nhất.
(Sau đó video này đã thu hút được sự chú ý của rất nhiều người trên thế giới, có tới 4 triệu lượt xem).
Buettner cho biết trong khi người dân Mỹ thường phân biệt rạch ròi hai khái niệm: cuộc sống khi còn đi làm và cuộc sống khi về nghỉ hưu thì người dân Okinawa hoàn toàn không có khái niệm nghỉ hưu. Thay vào đó, người dân vùng này thường chỉ chú trọng tới khái niệm Ikigai, được hiểu ngắn gọn là "lí do đánh thức bạn dậy mỗi sáng".
Trong bài thuyết trình của mình, Buettner cũng dẫn chứng về ikigai của một số người dân Okinawa như sau: có cụ già 101 tuổi gia đình làm nghề ngư dân, dù 101 tuổi nhưng cụ vẫn tham gia đánh bắt cá cho gia đình ba lần/tuần.
Một cụ bà ở tuổi102 tuổi nhưng hàng ngày vẫn phụ giúp con cháu trong việc trông chắt của cụ và bà coi việc này là một công việc rất sung sướng); với một cụ ông dạy ka-ra-tê 102 tuổi thì xem ikigai của cụ chính là niềm đam mê trong công việc dạy võ thuật.
Mặc dù triết lý sống này đan xen nhiều yếu tố và không dễ để cắt nghĩa rõ rang cụ thể nhưng có thể hiểu rằng ý nghĩa cốt lõi của quan điểm ikigai chính là cảm giác mỗi người cảm nhận được mục đích sống của bản thân; tìm được ý nghĩa, động lực trong cuộc sống.
Khi mà mỗi sớm mai thức dậy bạn luôn ý thức được bản thân mình đang sống vì điều gì để rồi từ đó bản thân luôn tận hưởng được niềm vui trong các công việc hàng ngày thậm chí từ những điều nhỏ nhặt nhất.
Lợi ích của ikigai trong việc sống khỏe
Rất nhiều nhà nghiên cứu trong nhiều năm đã tìm ra rất nhiều lí do để có thể sống lâu, sống khỏe và câu trả lời thường là do sự kết hợp tổng hòa giữa nhiều yếu tố như đặc điểm di truyền, chế độ ăn kiêng, chế độ tập luyện...
Tuy nhiên cũng có rất nhiều nghiên cứu cho thấy chính lý tưởng sống hay ý nghĩa cuộc sống lại chính là chìa khóa để sống lâu, sống khỏe, hạnh phúc và thoải mái.
Theo nghiên cứu của đại học Tohoku năm 2008, các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu từ hơn 50,000 người tham gia (có độ tuổi từ 49 tới 79) và phát hiện ra rằng những ai có quan điểm sống theo phương pháp ikigai thì đều giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đều có tỉ lệ tử vong thấp.
Và sự thật là 95% số người tham gia sống theo triết lý Ikigai đều vẫn còn sống sau 7 năm tính từ năm 2008 trong khi tỉ lệ này ở những người sống không theo phương pháp ikigai chỉ là 83%.
Thực ra chỉ bằng nghiên cứu này thì không thể đảm bảo rằng những người theo phương pháp ikigai đều sống thọ. Tuy nhiên tất cả các kết luận đều cho thấy việc sống có mục đích, có ý nghĩa đều giúp con người ta có được cuộc sống hạnh phúc, chủ động và thoải mái hơn.
Đánh thức ikigai từ bên trong bạn
Thật không dễ dàng gì để có thể tìm thấy ikigai bên trong bản thân mỗi người, nhưng bạn có thể bắt đầu tìm kiếm ikigai của bản thân thông qua việc đặt các câu hỏi sau đây cho chính mình: Điều gì khiến bạn cảm thấy hạnh phúc? Bạn giỏi ở lĩnh vực nào? Bạn mang lại giá trị cho ai & giá trị gì cho xã hội? Điều gì tạo động lực cho bạn thức dậy mỗi ngày?
Thức tỉnh ikigai trong bản thân mỗi người là hành trình không phải một sớm một chiều và không hề dễ dàng.
Theo tác giả Ken Mogi, tác giả của cuốn sách nổi tiếng "Đánh thức nội tâm ikigai của bạn", mỗi người có thể rèn luyện để tự tìm thấy được ikigai của bản thân thông qua việc tự cảm nhận được 5 điểm cốt yếu của tinh thần ikigai và luyện tập việc áp dụng 5 điểm này vào cuộc sống hàng ngày thì cuộc sống của bạn sẽ luôn nở hoa.
1. Hãy cứ bắt đầu đi đã, kể cả là bắt đầu từ những thứ rất nhỏ
Luôn bắt đầu từ những điều tưởng chừng rất đơn giản & nhỏ nhặt nhất nhưng hãy chú trọng toàn tâm toàn ý để thực hiện điều đó & áp dụng nguyên tắc này vào mọi việc trong cuộc sống của bạn.
Ví dụ như những người nông dân hay thợ thủ công, họ sử dụng từng giây từng phút để cố gắng tạo ra các sản phẩm tốt nhất, ngon nhất cho cộng đồng. Các bác nông dân tỉ mẩn từng khâu một từ khâu chọn đất, cuốc xới, vun trồng, chăm sóc….chẳng mấy chốc từ việc bắt đầu bằng việc nhỏ nhưng đã tới lúc thu hoạch mùa vụ.
2. Hãy cố gắng giải phóng bản thân
Tại giây phút bạn giải phóng được bản thân mình chính là lúc bạn cở bỏ được những thứ làm bạn lo lắng. Lúc ấy bạn sẽ đẩy bản thân mình ra xa hơn để nhìn khó khăn, thử thách một cách rõ ràng hơn, tích cực hơn.
Nguyên tắc quan trọng nhất để giải phóng được bản thân mình chính là việc thực hành "chấp nhận chính mình", học cách hạnh phúc với chính con người thật của mình. Đây dường như là việc khó nhất trong cuộc sống mỗi người nhưng nếu bạn có thể vượt qua được thử thách này thì bạn sẽ thu được trải nghiệm cực kỳ quý giá.
3. Học cách hòa hợp & duy trì kết nối cộng đồng
Theo Ken Mogi thì bạn sẽ khó lòng đạt được nhiều mục tiêu trong cuộc sống nếu bạn luôn luôn phải chiến đấu căng thẳng với những người xung quanh. Hãy trau dồi trí tuệ, tu dưỡng đạo đức và kết nối với cộng đồng, đó chính là kim chỉ nam giúp bạn vượt qua những dấu mốc thử thách nhất trong cuộc sống.
4. Hãy tạo niềm vui cho chính mình từ những thứ nhỏ nhặt
Mỗi sáng sớm bạn hãy thức dậy với tư tưởng thức dậy để thưởng thức niềm vui từ những điều hết sức giản dị như hít thở không khí trong lành đầu buổi sáng, thưởng thức tách cà phê, hay là đón chào tia nắng sớm. Đó chính là những gì triết lý ikigai nhấn mạnh.
5. Hãy "có mặt" tại đây và ngay tại giây phút này
Nguyên tắc cuối cùng mà Ken Mogi khuyên mọi người để thức tỉnh ikigai nội tâm mỗi người có lẽ là nguyên tắc quan trọng và ý nghĩa nhất. Hãy luôn "có mặt" với từng giây phút hiện tại với sự chú tâm thực sự vào việc bạn đang làm, dù đó là những việc nhỏ nhất & hãy luyện tập thái độ này mỗi ngày, nó sẽ mang lại hiệu quả vô cùng ý nghĩa cho cuộc sống của bạn.
Nhiều vận động viên sumo Nhật cho rằng chính việc tập trung vào từng giây phút hiện tại là bí quyết rất cần thiết để chuẩn bị và chiến đấu với đối thủ; cũng chính việc đắm chìm tâm trí hoàn toàn vào hiện tại đã giúp họ có được trạng thái tinh thần tập trung nhất để có thể chiến thắng.
Ken Mogi là một nhà khoa học về thần kinh, tác giả có sách bán chạy nhất và là giảng viên ở Tokyo, Nhật Bản.
Ông đã viết hơn 30 sản phẩm nghiên cứu về khoa học thần kinh nhận thức. Những quyển sách của ông viết về khoa học phổ thông và bí quyết sống thọ đã được bán gần một triệu bản, trong đó cuốn "Đánh thức nội tâm ikigai của bạn" là cuốn sách đầu tiên được ông viết bằng tiếng anh.
*Theo CNBC