Belarus sẽ "nhúng tay" vào chiến sự Nga - Ukraine?

Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine cho biết nhiều hoạt động quân sự trên lãnh thổ Belarus đã được ghi nhận. Cụ thể, một sân bay quân sự cũ tại khu vực cách biên giới Ukraine chỉ 50km đang được quân đội Belarus khẩn trương sửa chữa để đưa vào tái sử dụng.

Một sư đoàn tên lửa phòng không S-400 cùng nhiều radar cảnh giới cũng được điều động về vị trí cách biên giới với khu vực Zhytomoyr của Ukraine chỉ 25km. Bên cạnh đó, nhiều bộ phận của một sư đoàn tên lửa đạn đạo tấn công Iskander đã được Belarus chuyển đến khu vực Osipovichi, cách biên giới với Kiev khoảng 180km.

Trước đó, Bộ Quốc phòng Belarus cũng tiến hành tổ chức tập trận quân sự quy mô lớn ở ba khu vực của nước này, trong đó có khu vực gần biên giới Ba Lan và Ukraine. Binh sĩ Belarus với sự hỗ trợ của Nga đã thực hành tình huống "giải phóng lãnh thổ bị đối phương tạm chiếm" và giành lại kiểm soát các khu vực biên giới.

Động thái này làm dấy lên những lo ngại Belarus có thể tăng cường hỗ trợ cho chiến dịch quân sự của Nga, thậm chí đưa quân vào Ukraine. Tướng Oleksii Hromov, Cục phó Cục Tác chiến Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine nhận định, các cuộc tập trận của Belarus có khả năng mô phỏng nỗ lực chiếm một số lãnh thổ Ukraine gần biên giới như Volyn, Rivne và Zhytomyr.

Một số quan điểm của giới quan sát chính trị tại châu Âu đánh giá, rất có thể Nga muốn triển khai một nhóm quân ở Belarus. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là họ sẽ trang bị những gì vì Belarus không có sẵn những hệ thống khí tài quân sự hùng mạnh cho cuộc chiến lâu dài tại Ukraine.

Được biết, quân đội Belarus vẫn sử dụng các khí tài từ thời Liên Xô cũ dù chúng đã dần mất đi giá trị chiến đấu. Đồng thời, việc tham gia vào cuộc chiến tại Ukraine sẽ bắt buộc Belarus yêu cầu tuyển quân mới hoặc điều động các đơn vị hiện có. Với lực lượng còn non trẻ, thiếu sự phối hợp và rèn luyện cùng những vũ khí lỗi thời sẽ làm gia tăng sự bất ổn cho quân đội Belarus trong một cuộc chiến với những khí tài hiện đại đang lên ngôi.

Bên cạnh đó, các lệnh trừng phạt đã làm suy yếu ủng hộ từ các đồng minh trong nước với Tổng thống Alexander Lukashenko. Cụ thể, nhiều nguồn tin cho biết một số người thân cận trong nội các của ông phản đối việc ủng hộ cuộc chiến của Nga tại Ukraine. Xung đột quân sự kéo dài ở Ukraine đã dẫn tới áp lực trừng phạt liên tục với nền kinh tế Belarus và các lãnh đạo doanh nghiệp, cũng như các lệnh trừng phạt nhắm vào các lãnh đạo quân sự nước này.

Theo The Washington Post, đa số người dân Belarus không muốn đất nước của họ tham gia vào cuộc chiến chống Ukraine. Theo một cuộc thăm dò của Chatham House được thực hiện vào tháng 8, chỉ có 5% người Belarus ủng hộ việc gửi quân đến hỗ trợ Nga, trong khi 2% muốn Belarus đứng về phía Ukraine. Khoảng 70% người Belarus cho biết họ từ chối tham gia vào cuộc xung đột.

Những lời kêu gọi hòa bình phản ánh nguyện vọng của đa số công chúng. Việc giữ quân đội Belarus khỏi cuộc chiến cho phép ông Lukashenko xoa dịu một số cơn giận dữ đang gia tăng sau cuộc bầu cử Tổng thống tại quốc gia này vào năm 2020.

Đồng thời, người Belarus cũng thể hiện tình đoàn kết với Ukraine. Ví dụ, vào ngày 26/3, khoảng 200 tình nguyện viên Belarus đã gia nhập một tiểu đoàn được đặt theo tên của Kastus Kalinouski, một nhà văn và nhà cách mạng người Belarus ở thế kỷ 19, và tuyên thệ tham gia Lực lượng vũ trang của Ukraine. Hai tháng sau, vào ngày 21/5, tiểu đoàn Kalinouski tuyên bố mở rộng và chuyển đổi thành một trung đoàn.

Nhà phân tích và sử học chính trị Valer Karbalevich nhận định, hầu hết các nhà phân tích và quan sát quân sự đồng ý rằng, mặc dù Belarus đang đe dọa Ukraine và đang cố gắng giữ cho các nước láng giềng cảnh giác cao độ, thì khả năng hành động của Belarus là khá hạn chế.

"Tổng thống Lukashenko có rất ít lựa chọn ngoài việc nghe theo những yêu cầu từ Nga. Nhưng việc Belarus tham chiến hay không lại phụ thuộc vào việc liệu Tổng thống Putin cần một đồng minh gần như độc lập làm nền tảng để lách các lệnh trừng phạt hay một "đồng phạm" bị phụ thuộc", chuyên gia này phân tích.