Bất ngờ trong tài liệu giải mật của Cục An ninh Liên bang Nga về thế chiến II

Cục An ninh Liên bang Nga mới đây đã lần đầu tiên giải mật bằng chứng cho thấy Quân đội Nhật Bản đã chuẩn bị chiến tranh quy mô lớn với Liên Xô trong Thế chiến II. Đánh giá từ nội dung của các tài liệu lưu trữ mới nhất được giải mật, Nhật Bản đã bắt đầu chuẩn bị cho cuộc chiến này ngay từ năm 1938.

Theo báo cáo của Sputnik/Nga, trong số các hồ sơ đã được giải mật này, có một bản sao của Lệnh số 70 được cấp cho Binh đoàn 3 của Đạo quân Quan Đông Nhật Bản vào ngày 9/8/1938. Mật lệnh này đã được đưa ra trong Chiến dịch hồ Khasan (29 tháng 7 năm 1938 – 11 tháng 8 năm 1938) được biết tới với tên khác là Sự kiện Chương Cổ Phong.

Cuộc thẩm vấn Otozō Yamada, tổng tư lệnh cuối cùng của Đạo quân Quan Đông cũng xác nhận rằng Quân đội Nhật Bản đã chuẩn bị chiến tranh quy mô lớn chống lại Liên Xô.Chiến dịch này là một nỗ lực đột kích vào lãnh thổ Liên Xô của quân đội Nhật và Mãn Châu Quốc.

Quân Nhật tổ chức cuộc tấn công này vì cho rằng người Liên Xô đã diễn giải sai hiệp định phân mốc biên giới trong Hiệp định Bắc Kinh được chính quyền Đế quốc Nga ký với triều đình nhà Thanh (và những thỏa thuận phụ khác về phân mốc bên giới), và họ còn cho rằng những người thảo ra bản hiệp ước đã bị mua chuộc.

Chiến dịch hồ Khasan là một trong hai trận đánh lớn của cuộc Chiến tranh biên giới Xô-Nhật.

Theo hồ sơ thẩm vấn, Otozō Yamada thú nhận rằng, ngay từ tháng 1 năm 1938, "Binh đoàn 3 đã được ban hành lệnh để chuẩn bị chiến tranh với Liên Xô." Ông thừa nhận rằng Lệnh số 70 "là bằng chứng cho thấy Nhật Bản tăng cường chuẩn bị chiến tranh với Liên Xô".

Lệnh số 70 nêu rõ "để tăng cường chuẩn bị cho cuộc chiến chống Liên Xô, một số bộ phận của Đạo quân Quan Đông đang hành quân đến khu vực biên giới phía đông".

Theo lệnh này, nhiệm vụ của Binh đoàn 3 là "Tiến lên phía trước, tập trung vào khu vực phía nam sông Tiểu Tuy Phân và khu vực phía tây giữa huyện Mục Lăng với sông Tây Lâm thuộc tỉnh Hắc Long Giang để tăng cường công tác chuẩn bị cho cuộc chiến quy mô lớn với Liên Xô".

Theo báo cáo, Binh đoàn 3 của Đạo quân Quan Đông quản lý Sư đoàn 7, các Phân đội Pháo binh dã chiến 11 và 12 và các đơn vị chiến đấu khác. Ngoài ra, Trung đoàn Hàng không 11 đã được triển khai tại Thị trấn Đoàn Sơn Tử (thuộc tỉnh Hắc Long Giang) và Phi đội 1 của Trung đoàn Hàng không 16 cũng được triển khai tại khu vực gần đó.

Tuy nhiên, cuối cùng lực lượng này vẫn án binh bất động. Đến năm 1939, hai bên tiếp tục xảy ra sự kiện Chiến dịch Khalkhyn Gol, đây là trận giao tranh nhưng không tuyên bố trong chiến tranh biên giới Xô – Nhật năm 1939.

Do hậu quả của việc Nhật thất bại trong trận Khalkhin Gol, Nhật Bản và Liên Xô đã ký một hiệp ước trung lập vào ngày 13 tháng 4 năm 1939, tương tự như hiệp ước không xâm phạm lẫn nhau giữa Liên Xô và Đức.

Sau đó vào năm 1941, Nhật Bản đã cân nhắc đến việc hủy bỏ hiệp ước khi Đức Quốc xã phát động cuộc tấn công Liên Xô (Chiến dịch Barbarossa) vào lúc bắt đầu cuộc Chiến tranh giữ nước vĩ đại, nhưng cuối cùng họ vẫn quyết định tôn trọng nó và chuyển hướng vào cuộc chiến xâm lược Đông Nam Á và Thái Bình Dương.

Nhiều sử gia Liên Xô cho rằng việc thất bại trong chiến dịch Khalkhin Gol đã khiến Nhật từ bỏ kế hoạch xâm lược Liên Xô cùng với Đức Quốc xã. Ngày 18/7/1941, Thủ tướng Nhật Konoe, thuộc phái chủ hoà, lập nội các mới, cũng đã tuyên bố trước nội các quyết định tránh gây chiến tranh với Liên Xô.

Đến ngày 6/9/1941, Hội đồng cơ mật Hoàng gia Nhật họp và đi đến quyết định tiến hành chiến tranh với Anh và Mỹ ở Thái Bình Dương, đồng thời, chỉ thị cho đạo quân Quan Đông đã triển khai trên biên giới với Liên Xô lùi lại phía sau 4 km.

Tài liệu giải mật mới đây của Nga cho thấy kết quả tương đối khác so với các tài liệu về Đạo quân Quan Đông từ trước tới nay cũng như quyết định của Nhật Bản trong việc tham chiến với Liên Xô.