Theo TS.BS. Nguyễn Huy Cảnh - Khoa Y học thực nghiệm (Bệnh viện 108), phần lớn những ung thư niêm mạc và vùng hàm mặt chưa được phân chia ranh giới rõ ràng.
Tuy nhiên, gần đây người ta quan niệm rằng ung thư khoang miệng bao gồm: Ung thư lưỡi , sàn miệng, niêm mạc má, khẩu cái mềm, khẩu cái cứng, vùng tam giác hậu hàm…
Ung thư khoang miệng chiếm khoảng từ 10 – 12% trong tổng số các ung thư.
Theo một số tác giả thì tỷ lệ các ung thư hay gặp nhất trong ung thư khoang miệng là ung thư lưỡi (52%), tiếp đến là sàn miệng (16%)…
Cũng theo TS Cảnh, nhiều tác giả cho rằng nguyên nhân gây các ung thư trong khoang miệng liên quan nhiều đến rượu, thuốc lá, do vệ sinh răng miệng kém, những nhiễm khuẩn mạn tính, những người có nhiễm virus Epstein – Bar. Tuy nhiên cơ chế đến nay còn chưa rõ ràng.
Triệu chứng nào cảnh báo ung thư khoang miệng ?
BS Cảnh cho biết, những tổn thương vùng khoang miệng thường dễ nhìn và khám trực tiếp hơn những tổn thương ung thư ở sâu như vùng hầu họng, thực quản, dạ dày… nên có thể phát hiện được sớm. Nếu bệnh nhân được thăm khám sớm thì tiên lượng điều trị sẽ tốt.
Những triệu chứng cơ năng thường xuất hiện sớm, gây ảnh hưởng đến chức năng ăn uống, phát âm, đau và dễ chảy máu. Nên nếu bệnh nhân có những triệu chứng này nên đến khám kiểm tra và theo dõi để phát hiện bệnh sớm.
Những triệu chứng thực thể quan trọng nhất để có thể phát hiện sớm thường gặp trong ung thư khoang miệng là:
Tổn thương loét: thường đáy gồ ghề, có thể loét đơn thuần hoặc có những nhú phủ trên những mảnh tổ chức hoại tử, có mùi hôi thối, dễ chảy máu, sờ thấy bờ gồ ghề, cứng chắc, ít hoặc không di động, ranh giới không rõ, và có thể thấy thâm nhiễm ra các vùng và tổ chức xung quanh.
Tổn thương sùi: thường là những nụ nhỏ, gồ, như hình súp – lơ, có thể kết hợp tổn thương loét, chảy máu.
Theo vị chuyên gia này, do tổn thương thực thể chủ yếu là tổn thương sùi, loét, chảy máu… nên người ta khuyến cáo với những người có tổn thương loét dù nhỏ mà tồn tại ở 1 vị trí cố định trên 1 tháng thì có chỉ định sinh thiết để xác định bản chất tổn thương.
"Nhiều trường hợp bệnh nhân loét miệng kéo dài chủ quan không đến khám mà để lâu, đến khi phát hiện ra bệnh thường giai đoạn cũng khá muộn do các ung thư trong khoang miệng di căn khá sớm" - BS Cảnh nói
Điều cần lưu ý khác là di căn ung thư vào các hạch đầu mặt cổ thường xảy ra sớm, đặc biệt là với những ung thư của lưỡi và sàn miệng. Sớm nhất là di căn vào các nhóm hạch vùng dưới cằm, dưới bờ hàm và hạch cổ, có thể di căn 1 bên mà cũng có thể di căn 2 bên.
Hạch di căng to dần gây chèn ép đường thở, xâm lấn vào các mạch máu lớn gây khó thở, đau đầu, và hoại tử gây chảy máu ồ ạt vùng hàm mặt dẫn đến tử vong rất nhanh.
Khuyến cáo nào để tránh cái chết từ ung thư khoang miệng?
Theo BS Cảnh, tốt nhất là phải hết sức cảnh giác trước mọi tổn thương có tính chất mạn tính, kéo dài, mọi vết loét mới xuất hiện nhất là người trên 40 tuổi mà không có nguyên nhân rõ rệt.
Hãy nghi ngờ là có ung thư và cần khám lâm sàng kỹ lưỡng, có thể làm xét nghiệm tế bào nếu có nghi ngờ, và khám ở những nơi có bác sỹ chuyên khoa, đặc biệt ở những cơ sở có kinh nghiệm để phát hiện sớm, tránh bỏ qua những trường hợp nghi ngờ để lại hậu quả đáng tiếc sau này.
"Ung thư khoang miệng có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu phát hiện sớm, nếu phát hiện muộn thì tiên lượng rất xấu do ung thư di căn sớm…." - BS Cảnh nói.