1.Nguyên nhân gây ho khan hậu COVID-19
Các di chứng hậu COVID-19 ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của người bệnh, trong đó có chứng ho khan kéo dài . Người bệnh không những ho ban ngày mà ban đêm cũng ho. Nếu không chữa trị kịp thời sẽ gây nhiều hệ lụy cho sức khỏe người bệnh.
Để hiểu nguyên nhân chứng ho khan hậu COVID-19 theo Đông y, trước tiên chúng ta tìm hiểu xem tạng Phế trong Đông y có đặc điểm như thế nào? Các tác nhân gây bệnh của nó ra sao?
Theo Đông y, Phế là một trong năm tạng, có đặc điểm là tàng tinh khí mà không tả. Phế chủ hô hấp, chủ khí, có tác dụng thông điều thủy đạo, khai khiếu ra mũi và bên ngoài hợp với bì mao (da lông). Ngoài ra Phế có đặc tính ưa thanh nhuận mà ghét táo nhiệt.
Dưới tác động của ngoại tà như phong, hàn, thử (nóng nực), thấp (ẩm ướt), táo (khô ráo), hỏa (nhiệt) hoặc nội thương mà gây ra các bệnh khác nhau.
Danh y Hải Thượng Lãn Ông cũng có nói về sự liên hệ tình chí với tạng Phế như sau: Cáu giận hại Can/ Vui mừng hại Tâm/ Buồn lo hại Phế/ Kinh sợ hại Thận/ Suy nghĩ hại Tỳ.
Lương y Hoàng Lâm Quyền
Như vậy, nguyên nhân gây ho khan hậu COVID-19 là do Phế táo. Việc bị ốm lâu ngày và phổi bị tổn thương, làm cho tân dịch của Phế bị hao suy.
Phế mất đi sự tư nhuận, dẫn đến các triệu chứng như ho khan, ho ít đàm, đàm dính khó khạc, miệng mũi khô…
Ngoài ra trên lâm sàng ở những người mắc chứng hậu COVID-19 cũng thường thấy các chứng như Phế khí hư, Tỳ hư…
2. Bài thuốc trị ho khan
Đối với chứng ho khan giới thiệu ở đây thì phương pháp chữa phải làm sao cho Phế được tư nhuận, thông suốt, hết khô táo. Ngoài ra bệnh lâu ngày thường kèm theo Phế khí hư, người mệt mỏi, sợ gió… thì cũng phải bồi bổ thêm khí để cho Phế được khỏe mạnh từ đó sẽ chóng khỏi bệnh.
Phương pháp: Thanh táo nhuận phế, bổ khí, chỉ khái
Bài thuốc: Thanh táo nhuận Phế thang gia giảm
Thành phần gồm: Nhân sâm 12g, sinh hoàng kỳ 12g, tang diệp 12g, mạch môn đông 15g, sa sâm 12g, a giao 12g, hạnh nhân 12g, bối mẫu 12g, tỳ bà diệp 12g.
Giải thích bài thuốc:
Trong bài có:
Nhân sâm đại bổ nguyên khí. Sinh hoàng kỳ ích khí cố biểu. A giao, mạch môn đông, sa sâm dưỡng âm nhuận Phế - là nhóm chủ dược. Hạnh nhân, bối mẫu, tỳ bà diệp, tang diệp hóa đàm chỉ khái, thanh táo nhiệt. Cam thảo ích phế khí, điều hòa các vị thuốc. Gia giảm: Nếu có nhiệt gia thêm sinh địa, ngọc trúc (12g). Nếu Tỳ hư gia thêm bạch truật, đẳng sâm, bạch linh (12g).
Vị thuốc quý Mạch môn tác dụng dưỡng âm, nhuận Phế
Cái hay và cái khó của Đông y là ở chỗ lý luận biện chứng, mỗi người một khác, không ai giống ai. Do đó khi chữa bệnh, ra thuốc cũng phải căn cứ vào thực tế, thực trạng của người bệnh, phải thấy được gốc rễ của nó, chứ đừng quá phụ thuộc vào một phương thang cố định nào cả.
Ho khan khác với ho có đờm , cách chữa cũng khác nhau. Uống thuốc nhầm không những không khỏi mà còn bệnh nặng thêm, do đó người bệnh nên tham vấn ý kiến chuyên môn của thầy thuốc trước khi điều trị cho mình.
Kiêng kỵ: Do tính Phế táo mà gây bệnh ho khan, nên để nhanh khỏi bệnh thì người bệnh nên kiêng các chất cay, nóng như ớt, tiêu, rượu, gừng, quế…
Ngoài ra, không chỉ bệnh nhân hậu COVID-19, mà đối với mỗi người phải biết dưỡng sinh ngay từ khi còn trẻ, biết cân bằng công việc, nghỉ ngơi hợp lý. Tránh suy nghĩ lao lực, buồn lo thái quá mà ảnh hưởng tới các tạng phủ bên trong.