Bệnh nhân suy kiệt không rõ nguyên nhân
Bệnh nhân được chuyển từ một bệnh viện tuyến dưới Bệnh viện E trong tình trạng mệt mỏi, suy kiệt, da xanh, mất thăng bằng do mất máu nhiều, mạch nhanh, huyết áp tụt… Bệnh nhân đã được nội soi dạ dày ở tuyến dưới nhưng không phát hiện tổn thương. 14 ngày điều trị bệnh nhân bị suy kiệt không rõ nguyên nhân nên đã được chuyển viện nên tuyến trên.
Ngay sau khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ đã cho bệnh nhân truyền máu, truyền dịch nâng cao thể trạng. Bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính đa dãy nhằm khảo sát mạch máu ruột non để phát hiện bất thường. Sau khi tiến hành hội chẩn, các bác sĩ khoa Nội tiêu hóa quyết định theo dõi xuất huyết tiêu hóa do nguyên nhân từ ruột non và chỉ định nội soi ruột non tìm nguyên nhân.
Kết quả nội soi ruột non bóng đôi cho thấy có nhiều giun lúc nhúc bám trên niêm mạc ruột hút máu với nhiều điểm tổn thương trên niêm mạc ruột chảy máu gây nên thiếu máu trầm trọng cho bệnh nhân.
Các bác sĩ đã tiến hành gắp giun và sinh thiết tổn thương cho bệnh nhân. Các bác sĩ tỏ ra vô cùng ngạc nhiên, ở một đoạn ruột non của bệnh nhân đã có gần 20 con giun trưởng thành bám lúc nhúc. Các bác sĩ Bệnh viện E đã gửi mẫu đến viện Sốt rét ký sinh trùng và côn trùng trung ương để định danh ký sinh trùng và kết quả khẳng định đó là giun mỏ.
Thói quen ăn đồ chưa nấu chín, ngủ dưới đất
ThS. BS Đặng Trung Thành – Phó trưởng Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện E cho biết, giun mỏ có đôi răng hình bán nguyệt sắc bén bám vào niêm mạc ruột để hút máu. Giun mỏ hút khoảng 0,03 – 0,05ml máu/ngày. Trong khi hút máu, giun tiết ra chất chống đông máu làm cho các vết tổn thương do giun bám vẫn tiếp tục chảy máu.
Không những vậy, giun mỏ hút máu liên tục kể cả khi máu đầy tràn ra theo hậu môn gây nên tình trạng mất máu nhiều ở bệnh nhân. Hơn nữa, trong quá trình ký sinh và hút máu loại giun mỏ còn tiết ra độ tố ức chế cơ quan tạo máu sản sinh hồng cầu làm trầm trọng thêm tình tràng mất máu của bệnh nhân.
Bệnh không có triệu chứng lâm sàng đặc hiệu mà chủ yếu là triệu chứng thiếu máu nên việc phát hiện, chẩn đoán được người bệnh mắc giun mỏ rất khó, dễ nhầm lẫn với một số bệnh thiếu máu do viêm loét dạ dày, tá tràng...
Chu kỳ vòng đời của giun mỏ là 10-15 năm nếu không được điều trị. Ấu trùng sống trong phân hoặc đất như: mũi đất, thân cây, ngọn cỏ, ấu trùng có thể leo cao tới 2m và có khả năng xâm nhập vào cơ thể người qua da và niêm mạc, kẽ ngón chân, cẳng chân... theo tĩnh mạch về tim, phổi.
Ở phổi, ấu trùng phát triển rồi lên họng hầu và được nuốt lại xuống ruột, ký sinh ở tá tràng và phát triển thành giun móc, giun mỏ trưởng thành. Ấu trùng giun móc, giun mỏ cũng có thể vào cơ thể qua đường ăn uống do thức ăn, nước có nhiễm ấu trùng.
Bệnh nhân cho biết, công việc chính là trồng cây quế và cây ăn quả nên thường xuyên tiếp xúc với đất, nhưng lại không mang đồ bảo hộ, thậm chí có thói quen xấu là nằm lăn ra nền đất ruộng để ngủ, ăn các loại rau rừng, măng chưa nấu chín, uống nước suối (chưa đun sôi), dù đi vệ sinh ra… suối.
Bệnh nhân không biết mắc giun mỏ lúc nào, chỉ biết cuối tháng 1/2020 có hiện tượng sụt cân, bụng thường xuyên xuất hiện những cơn đau dữ dội vùng thượng vị nên đã đi khám và điều trị ở bệnh viện tuyến dưới nhưng không đỡ, nên xin lên Bệnh viện E điều trị kịp thời.
ThS. BS Đặng Trung Thành khuyến cáo: Người dân cần đảm bảo vệ sinh, an toàn lao động, giữ vệ sinh cá nhân như rửa tay trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn, không ăn rau sống khi chưa rửa thật sạch, ăn chín uống sôi.
- Nâng cao hiểu biết của người dân về tác hại của bệnh do giun mỏ ảnh hưởng đến sức khỏe, điều trị triệt để cho những người nhiễm giun mỏ.
- Người tiếp xúc trực tiếp với đất hàng năm phải khám sức khoẻ và xét nghiệm giun mỏ ít nhất 1 lần/năm, tránh ấu trùng nhiễm vào người bằng cách có phương tiện bảo vệ: đi ủng, đeo găng tay cao su khi lao động và tiếp xúc với đất.
- Không dùng phân tươi bón ruộng, không phóng uế bừa bãi, xử lý phân hợp vệ sinh.
- Làm sạch ngoại cảnh, diệt ấu trùng bằng cách rắc vôi bột ở những nơi ô nhiễm nặng.
- Tẩy giun định kỳ theo 2 lần trong năm là ngày 6/1 và ngày 1/6.
Đối với người bệnh, khi có các biểu hiện của thiếu máu như hoa mắt chóng mặt phân đen, cần đến ngay cơ sở y tế lớn, có uy tín, có phương tiện kỹ thuật hiện đại như Bệnh viện E để khám, tư vấn, phát hiện và điều trị kịp thời.