Asian Military Review: QĐND Việt Nam tăng cường hiện đại hóa đối phó với thách thức mới

Tạp chí Asian Military Review ngày 27/6 đã đăng tải bài viết về quá trình hiện đại hóa quân đội của Việt Nam trên cả 3 lĩnh vực: Lục quân, Không quân và Hải quân.

Theo bình luận của Asian Military Review thì hơn 3 thập kỷ vừa qua, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã không ngừng nỗ lực trang bị thêm nhiều hệ thống vũ khí mới nhằm gia tăng tiềm lực quốc phòng để đối phó với những thách thức trong tình hình mới.

Số liệu thống kê từ Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) cho thấy, chi tiêu quốc phòng của Việt Nam trong năm 2018 là 5,5 tỷ USD, lớn thứ tư ở Đông Nam Á, chỉ sau Singapore, Indonesia và Thái Lan. SIPRI dự đoán đến năm 2020, con số này sẽ vượt mức 6 tỷ USD.

Hiện đại hóa Lục quân

Sách trắng Quốc phòng Việt Nam năm 2009 xác định: "Lục quân Việt Nam được trang bị theo hướng hiện đại, gọn nhẹ, có khả năng cơ động cao, có sức đột kích và hỏa lực mạnh, có khả năng tác chiến trong các điều kiện địa hình, thời tiết, khí hậu, phù hợp với nghệ thuật chiến tranh nhân dân hiện đại".

Thời gian vừa qua, Việt Nam đã tiếp nhận đầy đủ 64 xe tăng chiến đấu chủ lực T-90S/SK từ Công ty UralVagonZavod (UVZ) của Nga.

T-90S nặng 46,5 tấn, là mẫu xe xuất khẩu của dòng xe tăng T-90 và được vận hành bởi một kíp lái gồm ba người. Xe chạy bằng động cơ diesel Uraltrac V-92S2 với hộp số tự động APP-172 giúp cải thiện quá trình tăng tốc cũng như tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn tới 15% so với các biến thể T-90 trang bị hộp số cơ trước đó.

Tháp pháo và thân xe tăng T-90S được chế tạo từ giáp cuộn đồng nhất, riêng tháp pháo được bổ sung thêm giáp phản ứng nổ Kontakt-V (ERA). Các xe tăng T-90S của Quân đội Nhân Dân Việt Nam cũng đã được trang bị hệ thống phòng vệ chủ động Shtora-1 (APS) nhằm nâng cao khả năng sống sót.

T-90 được trang bị pháo nòng trơn 2A46M 125mm cùng với các vũ khí phụ bao gồm súng máy đồng trục 7,62mm 6P7K và súng máy hạng nặng 12,7mm 6P49 gắn trên nóc.

Trong hợp đồng mua 64 xe tăng T-90 của Nga, bên cạnh biến thể T-90S, Việt Nam cũng mua một số lượng không được tiết lộ các xe tăng chỉ huy và kiểm soát T-90SK.

Biến thể này có thể được phân biệt bằng một ăng ten bổ sung nằm ở phía sau tháp pháo và được trang bị hệ thống thông tin tiên tiến phát triển từ hệ thống vô tuyến tần số cao R-168-100KBE hỗ trợ liên lạc mã hóa ở phạm vi lên tới 70km khi xe đứng yên.

Quân đội Nhân dân Việt Nam tăng cường tiềm lực quốc phòng đối với những thách thức mới. Ảnh: AMR

Quân đội Việt Nam cũng đang nâng cấp một số xe tăng T-54/55 MBT huyền thoại của mình lên biến thể tiêu chuẩn T-54M3. Tuy phiên bản nâng cấp vẫn sẽ giữ lại pháo D-10T2S 100mm nhưng hỏa lực của xe đã được tăng cường với súng cối 60mm được lắp ở bên trái tháp pháo.

Bên cạnh đó, xe cũng sẽ được trang bị một hệ thống điện tử mới do Công ty Rafael Advanced Defense Systems (Israel) cung cấp cũng như một bộ kính ngắm cải tiến có kênh hồng ngoại cho các hoạt động vào ban đêm.

Hợp đồng mua T-90S/SK của Quân đội Việt Nam được xem là chương trình mua sắm lớn đầu tiên sau nhiều năm.

Ngoài ra, Việt Nam cũng đang thay thế lượng lớn súng trường tấn công Kalashnikov AK-47 cỡ nòng 7.62x39mm cổ điển của Liên Xô bằng súng trường tấn công hiện đại Galil 31/32 ACE do Israel Weapon Industries (IWI) chế tạo và cũng sử dụng đạn 7.62x39mm.

Năm 2014, Việt Nam đã ký với IWI một hợp đồng trị giá khoảng 100 triệu USD để xây dựng dây chuyền sản xuất súng trường trong nước sau cuộc đấu thầu cạnh tranh với sự tham gia của cả các nhà sản xuất Trung Quốc và Nga.

Hiện nay, cùng với ống kính quang học và súng phóng lựu dưới nòng, Galil ACE 31/32 đang được sản xuất nội địa tại Nhà máy Z111 sau khi được IWI chuyển giao công nghệ. Các khẩu Galil ACE 31/32 sản xuất trong nước sử dụng cả hộp tiến đạn của súng trường tấn công AK và có báng gập kim loại.

Nhà máy Z111 cũng đã bắt đầu sản xuất súng trường bắn tỉa hạng nặng OSV-96 12,7 mm do Cục Thiết kế Dụng cụ (KBP) của Nga chế tạo, vũ khí có thể tấn công và bắn hạ các xe bọc thép hạng nhẹ ở cự ly tới 1.800 m. KBP đã chuyển giao các công nghệ thiết kế và dụng cụ cần thiết cho nhà máy Z111 để sản xuất theo cấp phép.

Việt Nam đã tiếp nhận đầy đủ 64 xe tăng chiến đấu chủ lực T-90S/SK từ Nga. Ảnh: AMR

Tăng cường sức mạnh Hải quân

Hải quân Nhân dân Việt Nam đã ký nhiều hợp đồng mua các phương tiện chiến đấu hiện đại cả trên mặt nước và dưới lòng biển, trong đó có 4 tàu hộ vệ tên lửa 2.100 tấn lớp Gepard (Dự án 11661E) do Cục Thiết kế - Xây dựng Zelenodolsk của Nga đóng.

Hai tàu hộ vệ tên lửa đầu tiên - Đinh Tiên Hoàng và Lý Thái Tổ, đã được Việt Nam đưa vào hoạt động, lần lượt vào tháng 3 và tháng 8 năm 2011.

Các tàu này có chiều dài khoảng 102 mét, có sân đỗ trực thăng và kết cấu tàng hình giúp tàu có khả năng tàng hình trước ra đa của đối phương.

Vũ khí của tàu gồm một khẩu pháo chính AK-176M 76mm, hệ thống phòng thủ tầm cực gần (CIWS) Palma cùng 2 pháo AK-630M, bệ phóng ngư lôi 533mm và hệ thống tên lửa chống hạm SS-N-25 Uran-E. Hệ thống cảm biến gồm có radar điều khiển hỏa lực Bass Tilt và radar quét trên không/mặt biển Pozitiv-ME1.2 và sonar.

Hai tàu hộ vệ tên lửa tiếp theo của Việt Nam (Quang Trung và Trần Hưng Đạo) được thiết kế tối ưu hóa cho nhiệm vụ tác chiến chống ngầm (ASW) khi trang bị bộ ASW tiên tiến và hệ thống đẩy nâng cấp. Hai tàu này đã được Hải quân Việt Nam đưa vào biên chế tháng 2/2018.

Tháng 12/2009, Việt Nam ký một thỏa thuận mua 6 tàu ngầm diesel - điện (SSK) lớp Kilo cải tiến (Project 636.3MV) trị giá xấp xỉ 2,1 tỷ USD.

Với lượng choán nước 2.350 tấn khi nổi và 4.000 tấn khi lặn, các tàu ngầm này có thể đạt tốc độ tối đa dưới nước 20 hải lý/h (37km/h) và có tầm hoạt động lên tới 7.500 hải lý (13.890 km).

Vũ khí của tàu bao gồm các ngư lôi hạng nặng TEST-71M-NK và Type-53K-65KE 533mm cũng như tên lửa chống hạm SS-N-27A và tên lửa tấn công mặt đất SS-N-30A.

Tàu hộ vệ tên lửa Gepard 3.9 số hiệu 011 Đinh Tiên Hoàng trong Lễ duyệt đội hình Hải quân Việt Nam năm 2015. Ảnh: Báo QĐND

Tính đến tháng 2/2017, tất cả 6 tàu ngầm của Việt Nam, bao gồm tàu ngầm Hà Nội, Thành Phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Khánh Hòa, Đà Nẵng và Bà Rịa-Vũng Tàu đã được đưa vào hoạt động.

Để hỗ trợ cho lực lượng tàu ngầm của Việt Nam, Nhà máy đóng tàu Z189 đã được giao nhiệm vụ sản xuất tàu cứu hộ tàu ngầm trang bị cho Quân chủng Hải quân.

Tháng 5/2018, tại Hải Phòng, Quân chủng Hải quân và Nhà máy Z189, Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng đã cùng phối hợp tổ chức Lễ đặt ky tàu tìm kiếm cứu nạn tàu ngầm đa năng MSSARS số hiệu "9316" cho Hải quân Nhân dân Việt Nam và dự kiến ​​sẽ hoàn thành vào đầu năm 2021.

Không quân Việt Nam

Tuy vẫn tiếp tục vận hành một số lượng lớn máy bay chiến đấu cũ từ thời Liên Xô, những phương tiện được đưa vào sử dụng từ cuối những năm 1970 nhưng Không quân Quân đội Nhân dân Việt Nam đang từng bước được hiện đại hóa.

Giai đoạn từ năm 2003 - 2013 Bộ Quốc phòng Việt Nam đã đặt mua một số máy bay chiến đấu đa năng Sukhoi Su-30MK2 Flanker-F với khoảng 36 chiếc đã được chuyển giao tính đến cuối năm 2016.

Mặc dù Su-30MK2 đã tăng cường đáng kể khả năng cho Không quân Việt Nam nhưng số máy bay khác có trong biên chế, bao gồm một số lượng nhỏ tiêm kích Su-27 và tiêm kích - bom Su-22 Fitter đang dần hết tuổi thọ hoạt động. Việt Nam được cho là đang cân nhắc ký thêm các hợp đồng mua máy bay chiến đấu đa năng MiG-35 hoặc Su-35 từ Nga.

Với sự hỗ trợ kỹ thuật của Ukraine, Việt Nam đã và đang tập trung nâng cao các khả năng bảo dưỡng, sửa chữa và đại tu (MRO) nội địa để phục vụ tốt hơn phi đội máy bay chiến đấu mua từ Nga.

Cơ sở MRO chính của Không quân Việt Nam là nhà máy A32 đặt tại Đà Nẵng. Ukraine được cho là đã hỗ trợ nhà máy này cải thiện khả năng MRO cũng như công việc hiện đại hóa cho các dòng máy bay chiến đấu cùng hệ thống điện tử hàng không và động cơ của chúng, chẳng hạn như động cơ Saturn AL-31 trang bị cho Su-27SK và Su-30MK2.

Một số chương trình nâng cấp mới nhất cũng được mở rộng để nâng cao khả năng hỗ trợ của nhà máy cho dòng Su-30MK2 mới hơn.

Tiêm kích Su-30MK2 Việt Nam mang tên lửa Kh-31. Ảnh: Bình Nguyên

Phi đội máy bay vận tải chiến thuật của Không quân Việt Nam, trong đó có các máy bay An-2 và An-26 đã cũ nên rất cần thay thế mặc dù việc tiếp nhận 3 máy bay vận tải hạng trung Airbus C295 từ năm 2014 đã gia tăng đáng kể năng lực vận tải hàng không cho Việt Nam.

Bộ Quốc phòng Việt Nam dự kiến ​​sẽ mua thêm máy bay mới để thay thế cho các phương tiện đã cũ nhưng vẫn chưa tiết lộ thời gian cụ thể.

Việt Nam được cho là cũng quan tâm đến việc mở rộng phi đội máy bay trực thăng lưỡng dụng của mình. Hiện tại, Không quân Việt Nam vẫn đang duy trì một số dòng máy bay này, bao gồm Mil Mi‐8, Mi‐17, Kamov Ka-32T.

Theo Giám đốc điều hành của Công ty Trực thăng Nga (Russian Helicopters, thuộc Tập đoàn Rostec), ông Andre Boginsky, hơn 80 máy bay trực thăng do Nga sản xuất đã được chuyển giao cho Việt Nam với phần lớn trong số đó là các nền tảng quân sự.

Tháng 11/2018, Công ty Trực thăng Nga đã tổ chức bay trình diễn để giới thiệu với các đối tác Việt Nam dòng máy bay trực thăng Ansat và Mi-171A2 mới nhất của mình tại Gia Lâm, Hà Nội.

Ansat là loại trực thăng đa năng hai động cơ hạng nhẹ có thể được chuyển đổi thành máy bay chở khách hoặc chở hàng và có thể vận chuyển tới 7 người. Trong khi đó, Mi-171A2 là phiên bản cải tiến của trực thăng vận tải quân sự Mi-8/17 được thiết kế để vận tải hành khách thông thường hoặc các nhân vật quan trọng (VIP).

Hoạt động bay trực thăng của Không quân Việt Nam cũng được hỗ trợ bởi một trung tâm MRO mới thiết lập vào tháng 4/2019. Với sự giúp đỡ của Công ty thành viên UEC-Klimov thuộc Tổng Công ty Động cơ Thống nhất Nga (UEC) cơ sở này ban đầu chuyên hỗ trợ cho các động cơ cánh quạt TV3-117 và VK-2500 và được đặt tại thành phố Vũng Tàu.

"Trung tâm được trang bị tất cả các thiết bị, phụ tùng và các bộ phận lắp ráp cần thiết để hỗ trợ hoạt động sửa chữa cho các động cơ do UEC-Klimov thiết kế," Tập đoàn công nghiệp quốc phòng Nga Rostec cho biết.