Trên thế giới, nhiều bệnh nhiễm khuẩn thông thường đang ngày càng trở nên kháng các loại thuốc kháng sinh được sử dụng để điều trị, việc này dẫn đến tình trạng bệnh kéo dài hơn và tăng tỷ lệ tử vong cao hơn.
Các bệnh nhiễm khuẩn như viêm phổi cũng như HIV, bệnh lao và sốt rét ngày càng trở nên khó điều trị được do tình trạng kháng thuốc.
Việt Nam đã phải sử dụng tới kháng sinh thế hệ 3 và 4
Trong những năm gần đây, Việt Nam là một trong các nước gánh chịu mối đe dọa ngày càng lớn của tình trạng kháng kháng sinh. Thực trạng này bắt nguồn từ việc sử dụng quá mức và không hợp lý ở tất cả các cấp của hệ thống chăm sóc y tế, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi và trong công chúng.
PGS-TS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết, trong khi nhiều quốc gia phát triển đang còn sử dụng kháng sinh thế hệ 1 có hiệu quả, thì Việt Nam đã phải sử dụng tới kháng sinh thế hệ 3 và 4.
PGS-TS Lương Ngọc Khuê
Đáng lo ngại hơn, nước ta đã xuất hiện một vài loại siêu vi khuẩn kháng lại tất cả các loại kháng sinh. Phổ biến nhất là nhóm vi khuẩn gram âm đường ruột.
Kháng kháng sinh xảy ra khi vi khuẩn và các vi sinh vật khác biến đổi sau khi phơi nhiễm với thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh là một trong các loại thuốc kháng vi khuẩn phổ biến nhất được sử dụng trên người và động vật. Sử dụng thuốc kháng sinh quá mức, không đúng cách đang làm gia tăng tình trạng kháng thuốc và gây ra nhiều nguy cơ cho tất cả chúng ta.
4 nguyên tắc sử dụng kháng sinh an toàn cho từng nhóm đối tượng
Kháng kháng sinh có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai ở bất cứ lứa tuổi nào, tại bất cứ quốc gia nào. Đó là mối đe dọa với sức khỏe con người, an ninh lương thực và phát triển bền vững.
Chính vì thế, WHO đưa ra các lời khuyên cho mỗi người để sử dụng kháng sinh an toàn.
1. Với người bệnh
- Thứ nhất: Chỉ dùng kháng sinh khi có đơn thuốc của bác sĩ.
- Thứ hai: Không dùng thuốc kháng sinh thừa từ lần sử dụng trước hoặc không chia sẻ, dùng chung thuốc kháng sinh của mình cho người khác.
- Thứ ba: Phòng chống nhiễm khuẩn bằng cách thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và giữ cho cơ thể khỏe mạnh.
2. Chính phủ cần làm gì?
Thứ nhất: Chấm dứt sử dụng quá mức và sai mục đích thuốc kháng sinh bằng cách:
- Ủng hộ kế hoạch hành động quốc gia đa ngành về kháng kháng sinh.
- Xây dựng và thực thi các quy định nhằm chấm dứt việc sử dụng quá mức và sai mục đích (lạm dụng) thuốc kháng sinh ở người và động vật.
- Phổ biến thông tin về cách chấm dứt việc sử dụng quá mức và sai mục đích thuốc kháng sinh có sẵn cho người dân.
Thứ hai: Xây dựng và thực thi các quy định nhằm ngăn ngừa sự lây truyền nhiễm khuẩn thông qua:
- Giám sát sự tuân thủ của các bệnh viện và phòng khám theo các tiêu chuẩn phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn.
- Thực thi các thông lệ tốt về sản xuất nông nghiệp và thực phẩm.
- Đảm bảo các cộng đồng được tiếp cận nước an toàn và điều kiện vệ sinh.
Vi khuẩn đang ngày càng mạnh hơn con người
3. Bác sĩ thú y và chuyên gia chăm sóc sức khỏe động vật
Chấm dứt sử dụng quá mức và sai mục đích thuốc kháng sinh bằng cách:
- Kê đơn và sử dụng thuốc kháng sinh cho động vật dưới sự giám sát của bản thân và chỉ khi cần thiết.
- Lựa chọn thuốc kháng sinh hợp lý thông qua chẩn đoán chính xác.
- Giáo dục chủ vật nuôi về nguy cơ kháng kháng sinh.
Ngăn ngừa sự lây truyền nhiễm khuẩn bằng cách:
- Đảm bảo bàn tay, dụng cụ và môi trường luôn sạch sẽ.
- Tiêm phòng cho động vật và cách ly động vật mắc bệnh để phòng ngừa lây bệnh.
- Tuyên truyền các thông lệ tốt cho người nông dân và chủ vật nuôi khác bao gồm vấn đề vệ sinh.
4. Cán bộ y tế
Chấm dứt sử dụng quá mức và sai mục đích thuốc kháng sinh bằng cách:
- Chỉ kê đơn và phát thuốc kháng sinh khi cần thiết và theo hướng dẫn hiện hành.
- Giáo dục bệnh nhân về cách sử dụng thuốc kháng sinh và sự nguy hiểm của việc lạm dụng thuốc kháng sinh.
- Tiêu hủy đúng cách thuốc kháng sinh hết hạn và chưa sử dụng.
Có thể tử vong chỉ vì một vết cắt do kháng thuốc kháng sinh