Cặp đôi đi khám, tình cờ phát hiện đủ “combo” bệnh
2 người đàn ông rủ nhau đi khám các bệnh lây qua đường tình dục. Họ chia sẻ với bác sĩ rằng chỉ là bạn. Tuy nhiên, kết quả khám cho thấy 2 bệnh nhân đồng nhiễm rất nhiều bệnh lây qua đường tình dục, trong đó có giang mai, sùi mào gà và HIV.
Sau quá trình trao đổi, 2 bệnh nhân mới thừa nhận là người yêu của nhau. Khi một trong hai có dấu hiệu mắc bệnh lây qua đường tình dục, người này đã thuyết phục người còn lại đi khám.
Cặp đôi thừa nhận đều có 2 hành vi là quan hệ tình dục không an toàn và thường xuyên thay đổi bạn tình.
Khi nhận kết quả nhiễm HIV và các bệnh lây qua đường tình dục khác, cả hai khá điềm tĩnh và sẵn sàng hợp tác để có thể tiếp cận với thuốc ARV sớm.
Trong quá trình thăm khám, TS.BS Trịnh Minh Trang, Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học và Hợp tác quốc tế, Phòng khám chuyên đề các bệnh lây truyền qua đường tình dục, cho biết trong thực tế, xu hướng lây nhiễm HIV đang có sự thay đổi rõ rệt. Hiện nay, phần lớn các ca nhiễm HIV mới được ghi nhận liên quan trực tiếp đến quan hệ tình dục không an toàn.
TS.BS Trịnh Minh Trang, Trưởng phòng Nghiên cứu khoa học và Hợp tác quốc tế, Phòng khám chuyên đề các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
“Nếu như trước đây HIV được biết đến chủ yếu lây qua ba con đường là tiêm chích, quan hệ tình dục và lây từ mẹ sang con, thì hiện nay, trong nhóm bệnh nhân da liễu mà chúng tôi quản lý, con đường quan hệ tình dục không an toàn chiếm tỷ lệ cao nhất”, TS.BS Trịnh Minh Trang cho biết.
Theo ghi nhận lâm sàng, nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) là nhóm có tỷ lệ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục cao hơn hẳn so với cộng đồng chung. Đáng chú ý, nhiều bệnh nhân trong nhóm này mắc đồng thời nhiều bệnh, được các bác sĩ gọi là tình trạng “đồng nhiễm”.
“Chúng tôi thường gặp các trường hợp đồng nhiễm HIV với giang mai, herpes sinh dục, thậm chí kết hợp với HPV. Điều này làm tăng nguy cơ biến chứng và gây khó khăn trong điều trị”, bác sĩ Trang cho biết.
Đường quan hệ đặc thù tạo “cửa ngõ” cho mầm bệnh
Theo TS.BS Trịnh Minh Trang, nguy cơ lây nhiễm cao trong nhóm MSM liên quan mật thiết đến đặc thù quan hệ tình dục sinh dục – hậu môn. Đây là hình thức quan hệ dễ gây tổn thương niêm mạc ở cả hai người.
Những vi tổn thương, xây xước ở vùng hậu môn và cơ quan sinh dục trong quá trình quan hệ chính là “đường vào” của HIV và hàng loạt tác nhân gây bệnh khác như giang mai, HPV, virus herpes. Vì vậy, nhóm này được xếp vào nhóm nguy cơ rất cao.
Một thực tế đáng lo ngại là không ít nam quan hệ đồng giới có quan hệ tình dục với cả hai giới. Trong trường hợp không thực hành tình dục an toàn, nguy cơ lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục hoàn toàn có thể lan sang cộng đồng rộng hơn.
“Hành vi của mỗi cá nhân có vai trò quyết định. Nếu quan hệ tình dục an toàn, nguy cơ lây nhiễm có thể được kiểm soát. Ngược lại, thiếu kiến thức hoặc duy trì hành vi nguy cơ cao sẽ tạo ra rủi ro cho cộng đồng”, TS.BS Trịnh Minh Trang nhấn mạnh.
Kỳ thị và tâm lý chủ quan làm chậm tiếp cận điều trị
Theo bác sĩ Trang, bên cạnh yếu tố hành vi, các rào cản tâm lý – xã hội cũng góp phần khiến tình trạng lây nhiễm HIV khó kiểm soát. Kỳ thị vẫn là nguyên nhân khiến nhiều người e ngại xét nghiệm và trì hoãn điều trị.
Nhiều bệnh nhân lo sợ bị ảnh hưởng đến công việc, các mối quan hệ xã hội và gia đình. Một số người gặp khó khăn về tài chính, quá bận rộn, hoặc có tâm lý chủ quan cho rằng HIV đã có thuốc ARV nên không cần quản lý nghiêm túc. Những yếu tố này đều tiềm ẩn nguy cơ làm bệnh lây lan tiếp.
Để kiểm soát tình trạng gia tăng lây nhiễm HIV, theo TS.BS Trịnh Minh Trang, truyền thông nâng cao kiến thức vẫn là giải pháp then chốt nhưng cần thay đổi cách tiếp cận.
“Không thể truyền thông theo kiểu sách giáo khoa hay áp đặt. Nội dung phải gần gũi, thực tế, để người trong cuộc tự lựa chọn hành vi an toàn cho mình”, bác sĩ Trang nói. Việc tận dụng mạng xã hội, nền tảng số và truyền thông ngang hàng trong cộng đồng được đánh giá là hiệu quả hơn so với các kênh truyền thống.
Song song với truyền thông, xét nghiệm sớm được xem là giải pháp quan trọng nhằm phòng lây lan HIV. Hiện nay, các loại test HIV, giang mai tại nhà có độ chính xác cao, đảm bảo tính bảo mật, giúp người dân dễ dàng tiếp cận hơn.
“Khi mở rộng xét nghiệm, chúng ta mới có thể nhận diện đúng bức tranh HIV trong cộng đồng, từ đó xây dựng chính sách và biện pháp can thiệp phù hợp”, TS.BS Trịnh Minh Trang khẳng định.
Kiểm soát HIV không chỉ là vấn đề y tế, mà còn là câu chuyện của nhận thức, hành vi và sự chung tay của toàn xã hội trong việc giảm kỳ thị, tăng tiếp cận thông tin và dịch vụ y tế.
