Quả dứa dại là một loại cây rất quen thuộc ở Việt Nam, phân bố ở các tỉnh miền núi hoặc trung du phía Bắc vào đến Khánh Hòa. Cây thường mọc ở ven rừng ẩm, thường thấy ở bờ khe suối hoặc được trồng làm bờ rào ở nương rẫy.
Tên khoa học của loại cây này là Pandanus tectorius Sol, thuộc họ dứa. Cây cao khoảng 3 - 4m, lá mọc ở đầu nhánh có mép lá gai sắc nhọn dài khoảng 1 - 2m. Quả dứa dại khi chín có màu cam, mắt dứa phồng lên tạo ra các hốc ngăn nhỏ, khít lại với nhau và có mùi thơm đặc trưng.
Điều đặc biệt, hầu hết các bộ phận như nõn hoa, rễ, lá, quả của loại cây này đều có thể được sử dụng để bào chế thuốc, đặc biệt là phần quả. Chúng mang lại rất nhiều công dụng vàng cho sức khỏe, do đó đừng nên vứt đi mà hãy giữ lại làm thuốc trong nhà. Tuy nhiên, chỉ nên dùng nếu có sự hướng dẫn của thầy thuốc để đảm bảo an toàn.
1. Ngăn ngừa ung thư
Nhà khoa học Mercedes Guadalupe Lopez thuộc Cục Công nghệ sinh học sinh hóa bang Guanajuato, Mexico cho biết chất fructan được chiết xuất từ cây dứa dại có khả năng ngăn ngừa sự phát triển của bệnh ung thư ruột kết.
Theo đó, việc hấp thụ các phân tử đường có trong cây dứa dại có lợi cho bệnh ung thư ruột kết chủ yếu là do trong quá trình lên men, chất fructan này tạo ra axit butiric trong ruột già và bảo vệ các tế bào ruột kết tràng bằng cách không cho các vi khuẩn gây bệnh bám dính, qua đó giảm sự phát triển của bệnh ung thư.
2. Hạ đường huyết
Không chỉ giúp ngăn ngừa ung thư, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chất fructan từ cây dứa dại có thể kiểm soát được lượng đường glucose trong máu. Ngoài ra, chất này cũng thúc đẩy việc sản sinh ra hormone GLP-1 làm kích thích tiết insulin, hạ đường huyết sau ăn và hỗ trợ cho những người mắc bệnh tiểu đường.
3. Tốt cho tim mạch
Một đánh giá được công bố vào năm 2013 cho thấy hấp thụ chất xơ từ trái cây giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim. Theo đó, quả dứa dại rất giàu chất xơ, có tác dụng cải thiện lưu thông máu, từ đó giúp chống lại các bệnh tim mạch cũng như nhiều bệnh lý khác.
4. Chữa sỏi thận
Theo y học cổ truyền, các bộ phận từ cây dứa dại cũng là những vị thuốc giúp lợi tiểu, trị tiểu buốt, tiểu ra sỏi haychữa sỏi thận hiệu quả.
Theo đó, đọt dứa có tính hàn, vị thanh ngọt, có tác dụng tán nhiệt, tán sỏi, thải độc. Hoa dứa tính hàn, có tác dụng khá tốt cho các bệnh liên quan đến tiểu tiện, viêm đường tiết niệu. Rễ dứa rừng thường được phơi khô để sắc thuốc uống trị các bệnh liên quan đến thận, trong đó có sỏi thận.
Trong khi đó, công dụng chủ yếu của quả dứa dại là thông khí, bổ huyết, giải độc, tán sỏi, chữa bệnh sỏi thận. Chúng thường được phơi khô trước khi sử dụng. Tuy nhiên, các bài thuốc chữa sỏi thận từ cây dứa dại chỉ áp dụng cho những người bệnh nhẹ. Tức là khi kích thước viên sỏi còn nhỏ hoặc mới bắt đầu phát bệnh. Trong thời gian sử dụng, người bệnh cần kiên trì và theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu thay đổi của cơ thể.
4 lưu ý quan trọng khi sử dụng cây dứa dại
Dù dứa dại có nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên bạn không nên tùy tiện sử dụng chúng mà cần có sự hướng dẫn của bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp và phòng ngừa những rủi ro không đáng có có thể xảy ra. Đặc biệt hãy ghi nhớ những điều sau để sử dụng loại “thuốc” này an toàn và hiệu quả hơn:
- Hầu hết các bộ phận của cây dứa dại đều có tính hàn, do đó nên thận trọng khi dùng cho người bị tỳ vị hư hàn.
- Quả dứa dại có lớp phấn trắng mang độc tính cao. Nếu không được bào chế đúng cách, người dùng rất dễ bị ngộ độc, thậm chí là gây suy thận. Vì thế, trước khi sử dụng, bạn phải lưu ý rửa nguyên liệu thật sạch để đảm bảo an toàn.
- Phụ nữ đang mang thai, cho con bú hay trẻ nhỏ dưới 5 tuổi không nên sử dụng loại thảo dược này.
- Cần kiên trì sử dụng đều đặn để nhận thấy hiệu quả rõ rệt nhất.