Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố sẽ loại bỏ Hamas và bộ binh của lực lượng phòng vệ Israel (IDF) đã tiến vào Dải Gaza để thực hiện chiến dịch.
Một trong những thách thức mà Israel phải đối mặt sẽ là mê cung đường hầm bên dưới Gaza, một thế giới dưới lòng đất với những lối đi chật hẹp chứa đầy bom và bẫy cũng như các điểm phục kích.
Israel có Đơn vị Samur (có nghĩa là “chồn”) chuyên tác chiến dưới lòng đất, nhưng ngay cả đơn vị tinh nhuệ này cũng có thể chịu thương vong nặng nề khi chiến đấu với các chiến binh Hamas ở cự ly gần. Thay vì để con người phải mạo hiểm, IDF có thể sử dụng máy bay không người lái (UAV) thực hiện nhiệm vụ này.
UAV cỡ nhở Magni-X trong hệ thống Legion-X có khả năng hoạt động bên trong các tòa nhà và đường hầm. Ảnh: Getty
Thách thức của UAV dưới đường hầm
Đường hầm là nơi tồi tệ nhất có thể triển khai máy bay không người lái. Môi trường hoạt động bị hạn chế do có nhiều chướng ngại vật và bất kỳ va chạm nào cũng có thể làm gãy cánh quạt và vô hiệu hóa máy bay không người lái.
Một vấn đề khác là UAV thường dựa vào GPS hoặc vệ tinh để điều hướng, những thứ vốn không hiệu quả dưới lòng đất. Sóng vô tuyến cũng vậy, người điều khiển có thể sẽ mất liên lạc với máy bay không người lái ngay khi nó khuất tầm nhìn.
Vấn đề đầu tiên có thể được giải quyết bằng cảm biến chống va chạm và các cánh quạt được đặt trong lồng bảo vệ. Hai vấn đề còn lại đòi hỏi cần có một loại phần mềm thông minh được gọi và Lập bản đồ và xác định vị trí đồng thời hay SLAM.
SLAM rất giống với những gì con người làm theo bản năng khi bước vào một tòa nhà xa lạ: tự động tạo ra một hình ảnh trong đầu về địa điểm đó trong khi di chuyển để có thể dễ dàng tìm đường xung quanh mà không cần bản đồ. UAV hoặc robot sử dụng SLAM xây dựng mô hình 3D về môi trường xung quanh và theo dõi vị trí của chính nó trong môi trường đó. Điều này có nghĩa là nó không cần tham chiếu điều hướng bên ngoài như GPS để biết nó đang ở đâu và cũng không cần người điều khiển dẫn đường khi khám phá.
Hiện nay có một số loại UAV tích hợp SLAM, như UAV của Exyn AI (trụ sở tại Mỹ). Hệ thống này đã chứng tỏ có thể khám phá và lập bản đồ các không gian ngầm nguy hiểm mà không cần phải đưa con người tới đó. Không có gì ngạc nhiên khi công nghệ tương tự được sử dụng cho chiến tranh dưới lòng đất.
Nova 2 của Shield AI, công ty công nghệ quốc phòng có trụ sở tại Mỹ cũng có khả năng tương tự. Với sự hỗ trợ của AI, Nova 2 có thể lập bản đồ và tìm kiếm bên trong các tòa nhà trong nhà nhiều tầng cũng như các tổ hợp phức tạp dưới lòng đất một cách thông minh mà không cần con người điều khiển. Nó cũng có thể nhận ra các vật thể, bao gồm cả con người.
Theo Shield AI, Nova 2 sử dụng thuật toán lập kế hoạch đường đi và thị giác máy tính tiên tiến để tự động điều hướng trong các các tòa nhà nhiều tầng và các tổ hợp phức tạp dưới lòng đất mà không cần GPS, thông tin liên lạc hoặc con người điều khiển.
Khi Nova 2 hoạt động tìm kiếm và khám phá, con người sẽ được phát hiện và tự động điền vào bản đồ… Nó có thể lập bản đồ 3D nhiều tầng và cung cấp một bức tranh tổng thể chung về chiến trường mà chưa loại UAV nào có thể làm được. Với khả năng như vậy, binh lính luôn biết ai đang chiếm giữ một tòa nhà hoặc đường hầm trước khi họ tiến vào.
Hệ thống Legion-X của Israel
Israel đã phát triển các khả năng tương tự, đặc biệt là hệ thống Legion-X do Elbit Systems sản xuất, được tiết lộ trong một video vào năm 2022.
Legion-X là một hệ thống linh hoạt chia sẻ dữ liệu giữa nhiều robot làm việc cùng nhau. Hệ thống này có cấu trúc mở, có thể bố sung thêm số lượng bất kỳ UAV và robot khi cần thiết. Đặc biệt, chúng có thể bao gồm UAV Lanius được thiết kế để hoạt động trong các tòa nhà và dưới lòng đất.
Lanius là một máy bay không người lái dạng quadcopter có khả năng tìm kiếm và tấn công kết hợp. Ảnh: Elbit Systems
Lanius là một máy bay không người lái dạng quadcopter có khả năng tìm kiếm và tấn công kết hợp. Video về Legion-X cho thấy một máy bay không octocopter (loại có nhiều cánh quạt) cỡ lớn hoạt động như tàu mẹ cho các UAV Lanius mang cảm biến nhỏ hơn cất cánh để khám phá bên trong một khu chung cư. Ngoài các cảm biến, Lanius còn có thể mang theo lượng thuốc nổ cỡ quả lựu đạn, biến nó thành một loại đạn lảng vảng có khả năng phát huy hiệu quả cao trong không gian hạn chế.
Theo Elbit, bầy đàn Legion-X có “các hành vi tập thể, phức tạp, thích ứng để di chuyển, đưa ra quyết định và tương tác thông minh với môi trường” và có khả năng hoạt động hoàn toàn tự động.
Legion-X có thể bao gồm các robot có bánh xe hoặc có chân, như Probot, để hỗ trợ máy bay không người lái hoặc hoạt động như một rơle liên lạc để duy trì kết nối với máy bay không người lái ở sâu bên trong khu phức hợp dưới lòng đất. Bộ thiết bị này có thể đem lại phương tiện khám phá dưới lòng đất, đồng thời có khả năng xác định vị trí và giao chiến với các chiến binh Hamas.
Zachary Kallenborn, thành viên phụ trách của Chương trình Công nghệ của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho hay: “Việc cử binh lính con người đi tìm kiếm và khám phá những đường hầm đó sẽ mất nhiều thời gian và cái giá phải trả có thể rất lớn. Tuy nhiên, việc gửi máy bay không người lái để trinh sát và thực hiện các cuộc tấn công có nghĩa là có ít rủi ro hơn đáng kể đối với con người.”
Tất nhiên, điều này giả định rằng hệ thống hoạt động như dự định. Các chiến dịch quân sự thực tế không diễn ra giống như các video quảng cáo và đây là công nghệ mới.
“Elbit tuyên bố rằng Legion-X được thiết kế cho chiến tranh dưới lòng đất. Câu hỏi đặt ra là hệ thống thông tin liên lạc và định vị hoạt động dưới lòng đất tốt như thế nào”, ông Kallenborn nói.