Vì ước mơ “chữa bệnh cứu người”, người phụ nữ dân tộc Dao dành cả cuộc đời nghiên cứu cây thuốc nam

Gắn bó cùng cây thuốc Nam từ tuổi thơ theo mẹ lên núi hái thuốc

Từ nhỏ, bà Lương Thị Yên đã theo mẹ lên núi hái thuốc. Người Dao ở bản Hợp Nhất (Ba Vì) có truyền thống sống trên núi cao. Cuộc sống quanh năm ở nơi "rừng thiêng nước độc" gắn chặt cuộc đời họ với núi rừng. Người Dao sống nhờ rừng núi. Khi lâm bệnh, họ cũng vào rừng tìm kiếm cây thuốc để chữa bệnh. Truyền thống tốt đẹp ấy được "cha truyền con nối" qua nhiều đời. 

Không chỉ tự chữa chạy cho mình, người Dao còn đúc kết kinh nghiệm thành những bài thuốc dân tộc để chữa bệnh cho những người xung quanh. "Chữa bệnh làm phúc" đã trở thành việc làm tốt đẹp được người Dao ở đây truyền đời, khiến mảnh đất Hợp Nhất vô hình trở thành vựa thuốc Nam của cả vùng.

Nhắc về bước ngoặt gắn bó đời mình với cây thuốc Nam, bà Yên tâm sự: "Hồi nhỏ tôi đã theo mẹ lên núi hái thuốc, mẹ hướng dẫn chỉ dạy tỉ mỉ vị thuốc chữa bệnh gì, cách chế biến như thế nào, uống ra sao, và nguyên nhân dẫn đến bệnh là gì. Cách bắt bệnh, bốc thuốc, ngày qua ngày tôi cảm thấy yêu nghề từ lúc nào không hay. Khi mới 15 tuổi tôi đã, nắm được hầu hết các kiến thức thuốc Nam dân tộc mình. Tôi cũng đọc thêm nhiều sách tìm kiếm thêm những bài thuốc hay. Dựa trên những kiến thức được mẹ truyền dạy kết hợp với những kiến thức mình tự tìm hiểu tôi đã phát triển các bài thuốc riêng cho mình."

Tới nay, những bài thuốc mà bà Yên bào chế và phát triển, nhằm chữa trị một số căn bệnh phổ biến về xương khớp, gan, thận, sinh lý yếu... đã trở nên nức tiếng xa gần, được nhiều người biết tới.

Người phụ nữ có công phát triển, gìn giữ nghề thuốc Nam tại Ba Vì

Do kinh nghiệm được truyền lại từ gia đình, cộng thêm quá trình học hỏi và quan sát, bà Yên nhận ra rằng, những bài thuốc Nam có nhiều tác dụng chữa bệnh, có khả năng trị khỏi tận gốc các căn bệnh mãn tính.

Ở Việt Nam, trước khi có sự du nhập và phát triển của Tây y thì những bài thuốc Đông y, đặc biệt là thuốc Nam luôn là "cứu cánh" của người dân Việt, giúp ích cho mọi người rất nhiều trong việc chăm sóc sức khỏe, điều trị bệnh. Bên cạnh những bài thuốc Nam cổ phương đã được ghi chép trong nhiều y điển, chúng ta còn có kho tàng những bài thuốc dân gian vô cùng quý giá. Những bài thuốc được người dân sử dụng và đúc kết lại kinh nghiệm đó được truyền từ đời này sang đời khác, trở thành những bài thuốc quý mang lại nhiều công dụng cho sức khỏe.

Hiện tại, bà Phùng Thị Yên đang công tác tại hội Đông y xã Ba Vì, huyện Ba Vì và Hợp tác xã thuốc nam của địa phương. Hơn 40 năm tâm niệm theo nghề thuốc, lương y Phùng Thị Yên đã cống hiến không ít công sức cho việc gìn giữ và truyền nghề thuốc Nam của dân tộc. Chính vì vậy bà nhận được rất nhiều bằng khen từ các cấp.

Miệt mài học hỏi, trau dồi vì ước mơ chữa bệnh cứu người

Ngày xưa, theo kinh nghiệm của người Dao,  các vị thuốc chủ yếu dùng là thuốc tươi, còn thuốc khô là để người Dao mang đi các nơi chữa trị và bán cho người bệnh. Nhưng gần đây, người Dao đã bào chế thêm các loại thảo dược cho thuận tiện cũng như mang lại hiệu quả cao hơn. Sau khi thu hái về, dược liệu được tận tay sơ chế từng khâu rất cẩn thận sạch mà vẫn giữ được dược tính. Nhờ quá trình phơi khô tỉ mỉ, chuẩn xác nên thường cây thuốc để được rất lâu không cần bất cứ chất bảo quản nào.

Với ước mơ "trị bệnh cứu người" cháy bỏng, người phụ nữ dân tộc Dao đã miệt mài học tập để có thể phát triển thêm nhiều bài thuốc, giúp chữa lành những bệnh người Việt vốn hay gặp phải. Năm 2011, bà được cấp Chứng chỉ Y học Cổ truyền của Hội Đông Y Hà Nội. Tới năm 2019, bà đã là Ủy viên BCH Hội Đông Y xã Ba Vì, nhận bằng khen của Hội Đông Y thành phố vì những đóng góp cho công tác phát triển, bảo tồn nghề Đông Y- một phương thức chữa bệnh truyền thống của dân tộc.

Từ những kinh nghiệm tìm tòi về cây thuốc Nam của bản thân, cộng thêm động lực là giấc mơ chữa bệnh cứu người những ngày còn là cô gái nhỏ theo mẹ lên núi, con đường để bà Yên đưa những bài thuốc quý báu của mình tới với nhiều người đã ở rất gần.