Bên trong mê cung của chợ hải sản Tsukiji ở Tokyo, du khách không chỉ ngửi thấy mùi tanh nồng đặc trưng của các sản vật biển tươi sống mà còn nghe thấy những tiếng ồn ào phát ra liên tục.
Mở cửa khi trời còn chưa sáng, chợ cá lớn nhất thế giới càng trở nên ồn ã với những tiếng xe máy chuyển hàng từ chợ tới các nhà hàng cao cấp từ Ginza. Ở đây, loại phương tiện sử dụng động cơ 50cc thống lĩnh vì chúng nhỏ gọn.
Đây cũng là loại động cơ làm nên tên tuổi cho Honda Motor, nhà sản xuất xe máy lớn nhất thế giới.
Hoạt động của chợ Tsukiji vẫn phụ thuộc nhiều vào loại xe gắn động cơ 50 cc bởi chúng nhỏ gọn, dễ điều khiển. Tuy nhiên, loại động cơ này đang đứng bên bờ vực “tuyệt chủng” vì những quy định nghiêm ngặt về phát thải, dự kiến sẽ được đưa vào áp dụng vào năm 2020.
Honda, Yamaha Motor Co. và Suzuki Motor Corp đã ngừng sản xuất hàng loạt dây chuyền sản xuất các loại động cơ 50 cc trong năm nay và cảnh báo sẽ loại bỏ hoàn toàn chúng khỏi hoạt động sản xuất vì chi phí liên tục tăng lên, khiến chúng không mang lại lợi nhuận trong thị trường xe máy trị giá 1,5 tỷ USD của Nhật Bản.
Nạn nhân đầu tiên của các hoạt động cắt giảm này có lẽ là những chiếc xe máy mini mang thương hiệu Z-series của Honda, vốn thường được gọi là “những chiếc xe đạp khỉ” vì dáng người ngồi trên nó. Sau 50 năm, chiếc xe cuối cùng thuộc dòng Z-series sẽ rời dây chuyền vào tháng 8 tới.
Lượng xe 50cc sụt giảm 94% ở Nhật Bản từ năm 1982 đến 2016.
Noriaki Abe, Giám đốc phụ trách các hoạt động về xe máy của Honda, cho biết: “Bằng mọi cách có thể, chúng tôi đã cải tiến công nghệ để đảm bảo những chiếc xe phù hợp với các tiêu chuẩn về môi trường.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng đã tới hạn về mặt công nghệ nên buộc phải đưa ra những quyết định khó khăn khi không còn khả năng tạo ra sản phẩm mà khách hàng có thể hài lòng”.
Sự sụt giảm của loại xe máy dung tích 50cc là vấn đề tồn tại lâu năm ở Nhật Bản và cả các thị trường khác. Về cơ bản, Nhật Bản được xem là quốc gia duy nhất còn duy trì bán loại xe dung tích xi lanh thấp này.
Tại Việt Nam, những chiếc xe 50cc từng là niềm mơ ước của hàng triệu người. Tuy nhiên, mẫu xe từng khiến cả một quốc gia gọi xe máy là xe Honda nhanh chóng thất sủng vì không đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao. Chúng bị thay thế bởi các loại phương tiện dung tích xi lanh lớn hơn.
Theo hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản, doanh số bán xe 50cc tại Nhật Bản đã giảm 95% trong năm ngoái xuống 162.130 xe so với 2,8 triệu xe năm 1982. Khoảng 60% số xe 50cc được bán ra trong năm ngoái là của Honda. Yamaha và Suzuki chia nhau 40% còn lại.
Cú huých cuối cùng dẫn tới sự tuyệt chủng của dòng xe sở hữu động cơ 50cc chính là những quy định nghiêm ngặt hơn về khí thải. Giống như hầu hết thế giới, Nhật Bản cũng đã áp dụng các tiêu chuẩn khí thải của Liên minh châu Âu. Không chỉ là rào cản kỹ thuật, tiêu chuẩn cao về khí thải còn khiến giá động cơ đắt hơn nhiều, khiến việc sản xuất không còn lãi.
Xe máy 50cc từng là biểu tượng trong ngành công nghiệp Nhật Bản. Ra đời năm 1948, Honda thành công vang dội nhờ động cơ xe máy 50cc A-type thường có biệt danh “Bata-Bata”.
Phiên bản 50cc nổi danh thế giới có tên Super Cub, cán mốc 100 triệu xe trong năm nay. Nó từng được bán ở hơn 160 quốc gia nhưng hiện nay phiên bản 50cc chỉ còn được bán ở Nhật Bản. Dù vậy, chúng cũng sắp đến lúc “tuyệt chủng”.