Cơ thể tạo ra steroid một cách tự nhiên để hỗ trợ các chức năng như chống lại căng thẳng, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển. Nhưng một số người sử dụng thuốc viên, gel, kem hoặc thuốc tiêm, thực phẩm chức năng bổ sung steroid đồng hoá vì nghĩ rằng steroid có thể cải thiện cơ bắp, ngoại hình và thành tích thể thao. Việc này có thể gây gây nghiện và các phản ứng phụ nghiêm trọng...
1. Steroid đồng hóa là gì?
Thuốc tăng cơ bắp hay steroid đồng hóa là các hormone được sản xuất nhân tạo giống hoặc tương tự với androgen, hormone sinh dục nam trong cơ thể. Có hơn 100 biến thể của steroid đồng hóa. Androgen mạnh nhất là testosterone.
Testosterone giúp xây dựng cơ bắp và thúc đẩy các đặc điểm nam tính mà nam giới phát triển trong giai đoạn dậy thì, như giọng nói trầm và sự phát triển của lông trên cơ thể. Cả nam và nữ đều có testosterone được sản xuất trong cơ thể: Nam ở tinh hoàn, nữ ở buồng trứng và các mô khác.
Steroid đồng hóa là các hormone được sản xuất nhân tạo giống hoặc tương tự với androgen, hormone sinh dục nam trong cơ thể.
Steroid đồng hóa được chỉ định để điều trị các vấn đề về hormone ở nam giới, dậy thì muộn và mất cơ do một số bệnh. Các vận động viên thể hình và vận động viên có thể lạm dụng steroid đồng hóa trong nỗ lực xây dựng cơ bắp và cải thiện hiệu suất thể thao, thường dùng liều cao hơn nhiều so với mức được chỉ định cho một tình trạng bệnh lý. Sử dụng chúng theo cách này, khi không có tư vấn y tế có thể gây ra hậu quả lâu dài.
Các chất bổ sung steroid được quảng bá là sản phẩm hormone hoặc các chất thay thế cho steroid đồng hóa, là những chất được cho là chuyển đổi thành testosterone hoặc các hợp chất tương tự trong cơ thể. Nhiều sản phẩm trong số này được bán trên thị trường và được dán nhãn là thực phẩm chức năng làm tăng khối lượng và sức mạnh cơ bắp.
Một số người đang sử dụng thực phẩm chức năng hoạt động như tiền chất steroid mà không có bất kỳ kiến thức nào về những nguy hiểm liên quan đến việc lạm dụng chúng.
Cơ quan Quản lý Dược và Thực phẩm Mỹ (FDA) thường xuyên đưa ra các cảnh báo tư vấn sức khỏe cộng đồng về các sản phẩm thể hình có chứa steroid hoặc các chất tương tự như steroid.
2. Các chỉ định của steroid đồng hoá
Steroid đồng hóa được phát triển vào những năm 1930 để điều trị thiểu năng sinh dục, một tình trạng trong đó tinh hoàn không sản xuất đủ testosterone. Hiện tại, thuốc được kê đơn để điều trị chứng thiếu hụt hormone steroid, như dậy thì muộn và một số dạng liệt dương. Thuốc cũng được kê đơn để chống lại sự hao mòn khối lượng cơ của cơ thể do các bệnh như một số bệnh ung thư và nhiễm HIV gây ra.
Steroid đồng hóa được chỉ định cho các mục đích y tế được sử dụng theo các cách: Tiêm bắp hoặc tiêm dưới da, đường uống, bôi lên da (ví dụ như gel hoặc miếng dán). Sử dụng cho mục đích lạm dụng steroid, phổ biến nhất là tiêm và uống.
Các steroid đường uống phổ biến là: Oxymetholone, oxandrolone, methandrostenolone, stanozolol.
Thuốc tiêm Steroid bao gồm: Nandrolone decanoate, testosterone cypionate…
3. Tại sao steroid bị lạm dụng?
Trước đây việc mua bán steroid khó tiếp cận hơn. Tuy nhiên thời gian gần đây, khi nhu cầu cải thiện ngoại hình ngày càng được quan tâm, chú ý, việc buôn bán steroid ngày một nhiều và đơn giản hơn, thậm chí có thể được tìm mua trên các trang mạng xã hội như Facebook.
Khi nghiên cứu ban đầu trên động vật phát hiện ra rằng steroid đồng hóa có thể tạo điều kiện thúc đẩy sự phát triển của cơ xương, các loại thuốc này bắt đầu bị lạm dụng cho mục đích đó. Steroid đồng hóa chủ yếu được sử dụng bởi các vận động viên thể hình và những người tập luyện thể hình, những người cho rằng steroid có thể cải thiện hiệu suất thể chất của họ. Ngoài ra, những người làm công việc đòi hỏi thể lực được nâng cao cũng có thể quan tâm những loại thuốc này.
Steroid đồng hóa khi kết hợp với tập luyện đều đặn và chế độ ăn nhiều đạm sẽ giúp gia tăng tổng hợp protein , từ đó thúc đẩy nhanh kích thước và sức mạnh cơ xương. Đây là mục tiêu mà nhiều người tập thể hình mong muốn đạt được. Steroid cũng được cho là làm giảm thời gian phục hồi giữa các buổi tập, giúp người sử dụng có thể tập luyện chăm chỉ hơn và do đó cải thiện hơn nữa sức mạnh và độ bền. Một số người không phải là vận động viên cũng dùng steroid để tăng sức bền, kích thước cơ và sức mạnh của họ, đồng thời giảm mỡ cơ thể mà họ tin rằng cải thiện ngoại hình cá nhân.
Lạm dụng steroid đồng hoá để tăng cơ bắp có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
4. Nguy hiểm về thể chất và tâm lý khi lạm dụng
Ngày càng có nhiều lo ngại về các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể xảy ra liên quan đến việc lạm dụng steroid, bao gồm cả tác dụng phụ ngắn hạn và dài hạn. Các tác dụng bất lợi ngắn hạn về thể chất của việc lạm dụng steroid đồng hóa đã được biết khá rõ.
Các tác dụng phụ ngắn hạn có thể bao gồm:
- Rối loạn sinh sản và tình dục
- Giữ nước và mụn trứng cá nghiêm trọng
- Các tác động nam tính thường thấy ở phụ nữ, như giọng nói trầm hơn, cơ thể và mặt mọc nhiều lông, âm vật to và hói đầu.
4.1 Các tác dụng phụ về thể chất
Tăng cholesterol trong máu, có thể dẫn đến các vấn đề tim mạch
- Mụn trứng cá
- Rụng tóc và hói đầu
- Giữ nước
- Huyết áp cao
- Rối loạn gan (tổn thương gan và vàng da)
- Steroid có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi trong thời kỳ mang thai
- Nguy cơ lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường máu khác khi dùng chung kim tiêm nhiễm bệnh
- Rối loạn sinh sản và tình dục
4.2 Những tác dụng phụ ảnh hưởng đến tâm lý
- Thay đổi tâm trạng (bao gồm các triệu chứng giống như hưng cảm dẫn đến bạo lực)
- Suy giảm khả năng phán đoán (xuất phát từ cảm giác bất khả chiến bại)
- Trầm cảm
- Lo lắng
- Khó chịu cực độ
- Ảo tưởng
- Thù địch và gây hấn
Hầu hết các tác động của việc sử dụng steroid đồng hóa sẽ hết khi ngừng sử dụng thuốc, nhưng một số có thể là vĩnh viễn.
5. Nguy cơ gây nghiện, lệ thuộc thuốc
Một số cá nhân lạm dụng steroid đồng hóa có thể phát triển các triệu chứng nghiện thuốc như: Thèm thuốc, yêu cầu liều lượng nhiều hơn để có được tác dụng tương tự và có các triệu chứng cai nghiện nếu đột ngột ngừng dùng thuốc. Một người nghiện steroid đồng hóa sẽ muốn tiếp tục sử dụng mặc dù trải qua các tác dụng phụ khó chịu về thể chất.
Việc ngừng sử dụng steroid đồng hóa đột ngột có thể dẫn đến các triệu chứng cai nghiện bao gồm:
- Trầm cảm, thờ ơ
- Cảm giác lo lắng
- Khó tập trung
- Mất ngủ
- Chán ăn
- Giảm ham muốn tình dục
- Mệt mỏi
- Đau đầu
- Đau cơ và khớp