Trong bối cảnh Trung Quốc bước vào thời điểm nhạy cảm - kỳ họp Lưỡng hội (Đại hội Đại biểu Nhân dân toàn quốc và Hội nghị Chính Hiệp toàn quốc), nhóm IS ở miền Tây Iraq hôm 27/2 đã công bố một đoạn video kéo dài nửa tiếng, đe dọa tấn công khủng bố Trung Quốc.
Thị uy sức mạnh
Theo giới quan sát, tuyên bố của IS không thể xem nhẹ bởi trong bối cảnh hiện nay, tổ chức này có khả năng kết hợp với "ba thế lực" nội tại của Trung Quốc bao gồm: thế lực khủng bố bạo lực, thế lực chia rẽ dân tộc và thế lực cực đoan tôn giáo để gây nên "chấn động".
Hiện chính phủ Trung Quốc đã nhanh chóng triển khai kế hoạch giải quyết và ứng phó toàn diện. Trong đó có sự điều động lực lượng vũ trang và thay đổi chính sách định hướng ngăn chặn nguy cơ khủng bố.
Động thái gây chú ý gần đây nhất chính là Đại hội tuyên thệ chống khủng bố duy trì trật tự được tổ chức tại khu tự trị Tân Cương.
Ngày 27/2, cùng ngày với đoạn video tuyên truyền của IS được đăng tải, hơn 10.000 cảnh sát vũ trang và các trang thiết bị quân sự hiện đại như xe tăng, máy bay đã tập trung tại thủ phủ Urumqi tham gia đại hội.
Tại đây, Bí thư đảng ủy Tân Cương Trần Toàn Quốc kêu gọi: "Hãy chôn vùi những nhóm khủng bố và phần tử khủng bố trong trận chiến nhân dân. Hãy đánh cho chúng chỉ nghe tin đã sợ vỡ mật".
Cách đây hai tuần, ba địa phương thuộc Tân Cương là Hotan, Kashgar và Urumqi cũng đã lần lượt tiến hành những buổi diễn tập chống khủng bố.
Cảnh sát vũ trang tham gia đại hội chống khủng bố Tân Cương hôm 27/2. Ảnh: Reuters
Đáng chú ý, đại hội lần này còn có sự tham gia của Tư lệnh cảnh sát vũ trang Trung Quốc Vương Ninh.
Theo Đa chiều, có khoảng 4.000 binh lính được điều động từ Liêu Ninh, Sơn Tây, Hà Nam và Giang Tô tới Tân Cương tham gia đại hội. Do đó, tổ chức triển khai và thống lĩnh lực lượng vũ trang các địa phương tới Tân Cương là nhiệm vụ quan trọng của Vương Ninh.
Giới phân tích nhận định, động thái này phát đi tín hiệu về tình thế căng thẳng của Tân Cương trong thời điểm hiện tại và tương lai.
Theo đó, trước nhiệm vụ chống bạo động quan trọng này, chỉ dựa vào lực lượng vũ trang Tân Cương để duy trì ổn định không phải là điều dễ dàng, diệt trừ gốc rễ "mầm bệnh" lại càng khó. Nói cách khác, các cấp chính phủ và lực lượng toàn quốc Trung Quốc đang cố gắng hỗ trợ hoạt động chống khủng bố tại Tân Cương.
Song song với việc thị uy sức mạnh, chính quyền Tân Cương cũng triển khai các chính sách nhằm thanh lọc nguy cơ trong các đơn vị địa phương.
Ngày 6/2, tại hội nghị Ủy ban kiểm tra kỷ luật Tân Cương, ông Trần Toàn Quốc cho rằng, Tân Cương hiện là trận địa tiền tuyến và chiến trường chính trong cuộc chiến chống các phần tử li khai, đồng thời yêu cầu kiên quyết xử lý những "phần tử hai mặt" trong cuộc chiến này.
Ba ngày sau, 6 cán bộ cao cấp trong hệ thống công an Hontan bị bắt giữ điều tra.
Theo giới quan sát, dù phía cơ quan chức năng không thông báo rõ, những người bị điều tra trên thuộc đối tượng tham nhũng hay "phần tử hai mặt" nhưng theo hệ thống cảnh sát vũ trang Tân Cương xác nhận, họ đang có sự điều động nhân sự mạnh mẽ trong giai đoạn này.
Ngoài Tân Cương, những địa phương có nguy cơ khác như Khu tự trị dân tộc Hồi Ninh Hạ cũng đã gấp rút ban hành 8 lệnh cấm đối với lực lượng vũ trang địa phương.
Đáng chú ý, điều thứ hai trong 8 lệnh cấm này chỉ rõ: "Nghiêm cấm đảng viên cảnh sát không được cuồng tín và tham gia vào các hoạt động mê tín".
Theo đánh giá, tuy lệnh cấm chỉ nhắc lại điều lệ pháp luật Trung Quốc nhưng do đường lối chỉ đạo tương đối rõ ràng nên có thể sẽ trở thành tiêu chuẩn giải quyết vấn đề nội tại tương đối hiệu quả.
Tình hình Tân Cương cảnh báo cả Trung Quốc
Lực lượng cảnh sát và các trang thiết bị quân sự tham gia diễn tập tại Tân Cương. Ảnh: Reuters.
Các chuyên gia nhận định, thực tế tình hình Tân Cương đang phản ánh vấn đề phổ biến trên toàn Trung Quốc nhưng do đây là vùng biên cương cùng với sự tập trung của các dân tộc thiểu số đã khiến tình thế trở nên cấp bách hơn.
Nếu không thể giải quyết tận gốc vấn đề thì cục diện Tân Cương khó lắng dịu, thậm chí các khu vực khác của Trung Quốc cũng có khả năng xuất hiện diễn biến "Tân Cương hóa".
Năm 2010, báo đảng Trung Quốc Nhân dân nhật báo từng cảnh báo về nguy cơ của "ba thế lực" - thế lực khủng bố bạo lực, chia rẽ dân tộc và cực đoan tôn giáo.
"Mọi hành vi bạo lực và tội ác của 'ba thế lực' đã gây tổn hại lớn đến sự thống nhất quốc gia, đoàn kết dân tộc và an ninh xã hội của Trung Quốc", Nhân dân nhật báo nhấn mạnh.
Tờ Nhật báo Hàng Châu năm 2014 cũng cảnh báo về khả năng manh nha hợp tác của "ba thế lực" này với nhóm khủng bố IS.
Tờ này cho biết, những phần tử li khai sau khi vượt biên đã gia nhập tổ chức IS. Tại đây, họ được đào tạo khủng bố và tham gia vào các cuộc chiến tại Iraq và Syria. Sau khi được thế lực khủng bố quốc tế công nhận, họ trở về Trung Quốc lên kế hoạch triển khai hoạt động bạo lực với "vốn kinh nghiệm thực chiến" tích lũy trước kia.
Trên thực tế, truyền thông Trung Quốc vẫn thường đăng tải những bài viết nhằm cảnh báo cũng như nâng cao ý thức người dân về cuộc chiến chống khủng bố nói chung, chống các nhóm cực đoan Duy Ngô Nhĩ nói riêng.
"Bắc Kinh đang tăng cường nỗ lực chống khủng bố, tăng cường công tác tình báo để nâng cao nhận thức của công chúng về chủ nghĩa khủng bố, đồng thời cũng cần phải giúp người dân hiểu rõ, hiểu đúng về tình hình khủng bố của Trung Quốc, tìm ra mấu chốt vấn đề, hợp tác với chính quyền để duy trì an ninh", tờ Guancha (Trung Quốc) nhấn mạnh.
Trả lời về đoạn video đe dọa của IS, người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 1/3 cho biết, ông không nắm rõ về đoạn video này và khẳng định, Bắc Kinh phản đối chủ nghĩa khủng bố dưới mọi hình thức, đồng thời, sẽ tích cực tham gia hợp tác quốc tế nhằm đánh bại chủ nghĩa khủng bố
Hôm sau (2/3), tiếp tục bị truy vấn về vấn đề "Liệu có phải chính phủ Trung Quốc đã nắm được nhiều manh mối để điều tra con đường gia nhập IS của những phần tử này từ người nhà họ?", ông Cảnh cho hay, hiện vẫn chưa có thông tin mới.