Trung Dân là một trong số ít nghệ sĩ phía Nam có uy tín đặc biệt đối với đồng nghiệp và khán giả. Bên cạnh tài năng, sự cống hiến bền bỉ cho nghệ thuật suốt mấy chục năm qua thì một phần lý do là nhờ thái độ sống, thái độ làm nghề chỉn chu, tử tế cũng như kiến thức sâu rộng của Trung Dân ở nhiều lĩnh vực.
Anh là một trong số ít các nghệ sĩ còn đau đáu với nghệ thuật. Những góp ý của Trung Dân về cách làm nghề của một số đồng nghiệp đôi khi dễ gây mất lòng. Dù vậy, Trung Dân chưa bao giờ ngại nói thẳng, nói thật. Bởi lẽ, những lời ngay thật ấy xuất phát từ thiện ý muốn cho showbiz Việt càng lúc càng... trong sạch và văn minh hơn.
Và những chia sẻ dưới đây của anh không nằm ngoài mục đích đó...
Nghệ sĩ Trung Dân trong ngày giỗ Tổ nghề Sân khấu năm 2018.
Nguồn gốc và ý nghĩa thật sự của nghề sân khấu
Nghệ sĩ Trung Dân nói: "Mâm cúng Tổ nghề thường có heo quay, bánh trái, nhang đèn, trà rượu và hoa. Lễ giỗ Tổ có hai ý nghĩa: thứ nhất là để tưởng nhớ những người làm nghệ thuật sân khấu đa khuất, họ là những người đóng góp rất nhiều cho nên nghệ thuật sân khấu nước nhà. Thứ hai là để chính người nghệ sĩ đó ôn lại 1 năm qua, mình đã làm được gì và chưa làm được gì.
Bên cạnh đó, ngày giỗ Tổ của ngành sân khấu còn là dịp để anh em nghệ sĩ gặp nhau, chia sẻ với nhau. Thắp hương thì đơn giản nhưng quan trọng là ta gửi gắm điều gì cho những người đã khuất và cả thế hệ sau về nghề nghiệp mà chúng ta đang làm.
Ngày xưa, nước mình có 4 nghề chính: nghề nông (làm nông làm ruộng), nghề thương (buôn bán), nghề công (nghề chế tạo phục vụ nhu cầu xã hội), nghề trí (nghề sử dụng trí óc như thầy giáo, thầy thuốc...)
Riêng nghề sân khấu, những người đi biểu diễn mua vui cho mọi người thì không được xếp vào trong 4 nghề chính đó cho nên người ta gọi nghề sân khấu là nghề xướng ca vô loại (tức là loại nghề không có trong 4 nghề chính.
Sau này, chữ vô loại bị lái thành vô loài. Vô tình từ một nghĩa tốt không mang định kiến xã hội trở thành nghĩa rất xấu, là "xướng ca vô loài".
Tại sao lại có chữ gánh hát? Là bởi ngày xưa, ông bà làm nghề hát xướng. Họ quẩy gánh tất cả hành trang trên đôi gánh, gánh trên vai đi làm. Sau này, cao cấp hơn thì có ghe, có xe. Đó là cội nguồn xa xưa của nghề sân khấu.
Trở lại vấn đề hôm nay, nghệ sĩ bây giờ sống rất khó khăn, sống rất bấp bênh. Số lượng người có show, có chỗ làm, có thu nhập rất ít.
Truyền hình bây giờ chỉ toàn gameshow. Lượng phim truyền hình và cả kịch sân khấu cũng càng ngày càng ít. Mà gameshow thì chỉ tập trung một số ít nghệ sĩ cho nên đa phần phải làm những công việc khác.
Đó là chuyện buồn đối với giới làm nghệ thuật của chúng tôi, đặc biệt là những người làm sân khấu!
Trung Dân là một trong số ít các nghệ sĩ hiện nay còn đau đáu với nghề thật sự.
Mong khán giả khó tính để nghệ sĩ có cơ hội gạn lọc được những điều xấu xa
Đặc biệt, trong cuộc sống chúng ta bị ảnh hưởng nhiều thứ nên nhiều khi kìm lòng không được mà dễ sa ngã. Lâu lâu mở báo thấy vụ án nào dính tới MC, nghệ sĩ, tôi rất buồn. Bản thân những nghệ sĩ đó, nổi tiếng có, chưa nổi tiếng cũng có.
Thay vì họ dùng thanh sắc (giọng nói và vẻ đẹp bên ngoài) để cống hiến cho nghệ thuật thì họ lại dùng thanh sắc làm những việc bậy bạ.
Tôi nói cụ thể hơn, họ lợi dụng thanh sắc, lợi dụng tình yêu của khán giả với mình để phá hoại gia cang nhà người khác, đục khoét tài chính, đánh bài bạc, tranh giành các danh hiệu, tố xấu lẫn nhau.
Tôi nói ở đây không nhằm mục đích chỉ trích ai. Tôi kêu gọi những nghệ sĩ nào còn đang hành nghề, hãy tôn trọng cái nghề của mình và gìn giữ cái nghề này tới hơi thở cuối cùng.
Gìn giữ bằng cách sống làm sao để người ta nhìn vào đừng để họ nghĩ cái nghề này tồi tệ!
Như lúc đầu tôi nói, vì hát ca không nằm trong 4 nghề chính nên mới có câu xướng ca vô loại, bây giờ thì thành xướng ca vô loài.
Những người còn làm và còn yêu nghệ thuật, khi cầm cây nhang thắp và hướng lòng về Tổ nghề, cầu xin Tổ những điều tốt đẹp, may mắn nhưng liệu chúng ta có gìn giữ cái mà Tổ nghiệp đã dày công xây đắp hay không, đó là điều mà tôi trăn trở.
Trung Dân kêu gọi những nghệ sĩ nào còn đang làm nghề hãy tôn trọng và gìn giữ cái nghề này tới hơi thở cuối cùng bằng cách, sống để cho khán giả và những người xung quanh nhìn vào không thấy đây là cái nghề tồi tệ!
Tôi chẳng muốn nói xấu ai, bởi cuộc đời, cuộc sống này, mỗi người đều có suy nghĩ khác nhau, mục đích khác nhau để tồn tại.
Riêng cá nhân tôi lúc nào cũng hướng tới khán giả, hướng tới những giá trị tốt đẹp. Tôi cám ơn quý vị khán giả đã cho tôi cuộc sống, cho tôi nghị lực, cho tôi niềm tin, cho tôi cảm xúc để làm nghề.
Tôi cám ơn Tổ nghiệp, những người đã cho tôi nhìn thấy chân lý tốt đẹp của nghề nghiệp mà phấn đấu. Tôi mong khán giả hãy khó tính để chúng tôi có cơ hội gạn lọc được những điều xấu xa, giữ lại những điều tốt đẹp nhất cho nghệ thuật hôm nay".
* Ghi theo chia sẻ của nghệ sĩ Trung Dân.