Mới đây, Nam ca sỹ Trịnh Thăng Bình đã xác nhận anh bị liệt 1 bên mặt và đây là một trong những nguyên nhân khiến giọng hát live của anh không rõ ràng. Trước đây, ca nam ca sĩ Lou Hoàng, Hari Won hay ngôi sao quốc tế Justin Bieber cũng mắc phải căn bệnh khiến cơ mặt bị liệt một phần, gây bất tiện cho những hoạt động phát âm, cười nói. Vậy đây là bệnh gì, nguyên nhân thật sự và điều trị như thế nào?
Liệt Bell bên trái hay liệt dây thần kinh số 7, là bệnh lý thần kinh ngoại biên, khiến một bên (hoặc cả hai bên nhưng hiếm gặp hơn) cơ mặt bị yếu hoặc chảy xệ do dây thần kinh mặt bị tổn thương hoặc mất chức năng. Triệu chứng của liệt mặt là không thể nhắm kín mắt, nửa mặt bị liệt bị kéo lệch về bên lành, nếp nhăn trán bị xóa, mép miệng bị hạ thấp, má phồng lên khi thở ra.
Bệnh cũng gây khó khăn trong việc nhăn mày, nháy mắt, nở nụ cười hoặc thổi má. Bệnh nhân cũng có thể có các triệu chứng khác như đau sau tai, vị giác thay đổi, cảm giác khác lạ ở mặt hoặc cảm nhận âm thanh to hơn bình thường. Triệu chứng thường xuất hiện đột ngột và đạt đỉnh trong vòng 48-72 giờ.
Nguyên nhân của bệnh này vẫn chưa rõ ràng, nhưng có thể liên quan đến sự sưng phù và chèn ép của dây thần kinh số 7. Một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra bệnh này là tiểu đường, huyết áp cao, suy giảm miễn dịch, cúm A và các bệnh lý đường hô hấp trên, thai kỳ, viêm nhiễm virus (như herpes simplex, herpes zoster, Epstein-Barr...), tai biến mạch máu não, u trong sọ, bệnh Lyme, bệnh sarcoid hoặc không rõ nguyên nhân. Để chẩn đoán liệt mặt, bác sĩ sẽ dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng như khám tai, họng, cổ, thần kinh và chụp cộng hưởng từ.
Điều trị cho liệt Bell bên trái là sử dụng thuốc corticosteroid như prednisolone trong vòng 72 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng. Điều này có thể cải thiện khả năng hồi phục chức năng khuôn mặt lên đến 20% sau 3 tháng và 13% sau 9 tháng so với không dùng thuốc. Thuốc kháng virus (ví dụ valacyclovir) có thể có tác dụng khi nguyên nhân rõ ràng. Không nên chỉ dùng thuốc kháng virus mà không có corticoid vì không có hiệu quả.
Ngoài ra, có thể dùng vật lý trị liệu để tăng cường chức năng của các cơ mặt. Bảo vệ mắt bằng cách đeo kính râm hoặc băng bó để tránh khô và bị tổn thương giác mạc. Nhỏ thuốc nhỏ mắt nếu cần. Tham khảo ý kiến bác sĩ về các phương pháp điều trị khác như tiêm botox, phẫu thuật hoặc điện châm nếu không hồi phục hoàn toàn sau 6 tháng hoặc gây ra biến chứng như viêm tuyến nước bọt, viêm kết mạc và liệt nửa mặt.
Liệt dây thần kinh số 7 có thể tự hồi phục. Một số nguyên nhân có thể điều trị được bằng thuốc kháng viêm, kháng virus, corticosteroid hoặc phẫu thuật. Tuy nhiên, một số nguyên nhân khác như xuất huyết não, nhồi máu não, u ác tính... có thể gây ra liệt vĩnh viễn hoặc khó phục hồi. Khoảng 71% bệnh nhân liệt dây thần kinh số 7 có thể hồi phục hoàn toàn sau 6 tháng. Tuy nhiên, cần có sự theo dõi và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa để xác định tiên lượng và phương pháp điều trị phù hợp.