Sự xuất hiện của F-15X
Hôm 21/12, Bloomberg đưa tin Lầu Năm Góc đang có kế hoạch dành 1,2 tỷ trong ngân sách quốc phòng 2020 để mua 12 máy bay chiến đấu F-15X mới. Đây là phiên bản nâng cấp sâu của mẫu tiêm kích 2 động cơ được đưa vào biên chế Không quân Mỹ từ năm 1976.
Nếu được mua với số lượng lớn trong tương lai thì các tiêm kích đa nhiệm F-15X có thể sẽ thay thế cho khoảng 250 chiếc F-15C và F-15D đang được triển khai tại Mỹ, Nhật Bản và Anh. Số máy bay này sẽ bị loại biên hoặc sẽ phải trải qua quá trình nâng cấp khá đắt đỏ.
Mẫu F-15X Eagle mới sẽ được Boeing sản xuất tại dây chuyền ở St.Louis - nơi đã cho ra đời những chiếc F-15 nâng cấp phục vụ xuất khẩu trong những năm gần đây.
Tuy nhiên, vào đầu tháng 9/2018, Bộ trưởng Không quân Mỹ Heather Wilson từng nói với phóng viên Valerie Insinna của tờ Defense News rằng Không quân Mỹ không hứng thú với mẫu F-15X.
Họ cho rằng các chiến đấu cơ không có khả năng tàng hình như F-15 và F-16 sẽ có ít khả năng sống sót để xâm nhập vào vùng không phận được bảo vệ nghiêm ngặt bởi các tên lửa phòng không tiên tiến của đối phương [như S-400 của Nga].
Boeing đã đề xuất một phiên bản mới của F-15 Eagle - F-15X - với khung máy bay được nâng cấp và có khả năng mang nhiều tên lửa hơn. Ảnh: Boeing
Theo các nguồn tin của Bloomberg, đơn đặt hàng F-15X được thúc đẩy bởi các quan chức cấp cao trong Bộ Quốc phòng Mỹ, bao gồm Bộ trưởng Quốc phòng vừa từ chức James Mattis và người đang tạm thay thế ông - Patrick Shanahan.
Trong năm qua, Boeing đã đạt được 3 hợp đồng lớn, bao gồm hợp đồng cung cấp máy bay huấn luyện T-X, máy bay không người lái tiếp nhiên liệu trên không MQ-25 và trực thăng đa nhiệm MH-139.
Nếu F-15X được đưa vào sản xuất quy mô lớn thì điều đó sẽ giúp Boeing đảm bảo dây chuyền sản xuất và nguồn thu bền vững cho tới giữa thế kỷ 21.
F-15X sẽ được chế tạo như một giải pháp tiết kiệm chi phí để thực hiện các nhiệm vụ không đòi hỏi khả năng tàng hình, và có khả năng hoạt động lâu dài.
Những chiếc F-15C từ những năm 1980 [và phiên bản hai chỗ ngồi F-15D] khá đắt đỏ khi hoạt động với mức chi phí gần 44.000 USD một giờ bay. Chúng thiếu khả năng tấn công mặt đất và sẽ sớm bị loại biên do chi phí để hiện đại hóa và kéo dài tuổi thọ của chúng rất tốn kém.
Tuy nhiên, cũng cần phải ghi nhận rằng, các chiến đấu cơ Eagle có tầm hoạt động xa hơn và có thể đạt tốc độ nhanh hơn 50% so với các tiêm kích tàng hình F-35. Điều đó khiến chúng trở thành phương tiện thích hợp hơn để thực hiện các nhiệm vụ tuần tra phòng không theo lộ trình.
Các tiêm kích tầm ngắn F-16, với radar yếu hơn và tỷ lệ tai nạn cao hơn, sẽ thay thế vai trò trên nếu F-15C bị loại biên khi chưa có phương án thay thế.
Chương trình F-15X đặt ra yêu cầu chế tạo những chiếc F-15 mới với đôi cánh được tăng cường, cho phép thực hiện 20.000 giờ bay trong suốt vòng đời. Bên cạnh đó, chúng sẽ được trang bị các động cơ mới tiết kiệm nhiên liệu, giúp giảm chi phí hoạt động xuống còn 27.000 USD/giờ bay.
Hệ thống điện tử hàng không được nâng cấp bao gồm pod cảm biến hồng ngoại Legion [dùng để săn tìm máy bay tàng hình], màn hình hiển thị số hóa hoàn toàn, hệ thống điều khiển fly-by-wire, radar APG-82 với độ linh hoạt cao hơn, thiết bị gây nhiễu EPAWSS.
Máy bay còn được điều chỉnh để mang được các loại đạn không-đối-đất. Ngoài ra, F-15X sẽ mang được 20 tên lửa không-đối-không tầm xa, 2 tên lửa không-đối-không tầm ngắn có đầu dò nhiệt.
Một phần sức hấp dẫn của F-15X nằm ở chỗ: Không giống như các khung máy bay hoàn toàn mới, F-15X có thể sử dụng chương trình huấn luyện và các cơ sở hậu cần mà Không quân Mỹ đã xây dựng dành cho các phiên bản F-15 cũ.
Chưa hết, theo nhà phân tích Tyler Rogoway trên tờ Drive, Boeing có thể sẽ cung cấp F-15X với mức giá tương đối thấp bởi mẫu máy bay này tích hợp các công nghệ đã phổ biến hiện nay.
Cần lưu ý rằng, với chi phí 100 triệu USD/chiếc (theo đơn hàng 1,2 tỷ mua 12 chiếc F-15X nêu trên) đang vượt quá chi phí hiện tại của một chiếc F-35A. Tuy nhiên, mức chi phí đó có thể đã bao gồm các dịch vụ bổ sung.
Ý tưởng hoàn hảo hay sai lầm lớn?
Theo nhà phân tích Sébastien Roblin trên tạp chí National Interest, việc Không quân Mỹ phản đối F-15X là do chương trình này có thể sẽ làm giảm nguồn kinh phí dành cho F-35 và chương trình máy bay chiến đấu tầm xa thế hệ 6.
Bên cạnh đó, họ cho rằng các chiến đấu cơ thế hệ 4 không thể vượt qua các tiêm kích thế hệ 4++ như Su-35 Flanker-E của Nga hoặc J-11D Trung Quốc. F-15X còn có thể bị vượt mặt nếu Moskva hoặc Bắc Kinh triển khai số lượng lớn tiêm kích tàng hình vào những năm 2020 hoặc 2030.
Tuy nhiên, ông Roblin cho rằng, F-15 lại phù hợp hơn F-35 và F-16 khi phải thực hiện các nhiệm vụ tuần tra phòng không tầm xa. Nhờ thế, chúng có thể tạo điều kiện cho F-22 và F-35 “rảnh tay” để đảm nhận các vai trò quan trọng ở tiền tuyến.
Mặc dù Egale không phải là mẫu máy bay hoàn hảo để tiến hành các cuộc tấn công thọc sâu trong xung đột cường độ cao nhưng chúng có thể đưa một lượng lớn tên lửa tới bên ngoài bong bóng phòng không của đối phương và kết hợp với các tiêm kích tàng hình - những máy bay chỉ có thể mang 6-8 tên lửa trong thân.
Tiêm kích tàng hình có thể xâm nhập vào trong, truyền dữ liệu về “các cỗ xe tải tên lửa” F-15 để tiến hành cuộc tấn công - cho phép tiêu diệt nhiều mục tiêu hơn.
Theo ông Roblin, F-15X có thể giúp F-22 và F-35 "rảnh tay" hơn để đảm nhận các vai trò quan trọng, đòi hỏi tới tính năng tàng hình đắt đỏ của chúng. Ảnh: Air Force Magazine
Ngoài ra, hiệu quả chi phí cũng là vấn đề rất quan trọng, bởi Không quân Mỹ đã tuyên bố mục tiêu tăng từ 312 lên 386 phi đoàn, bất chấp sự thiếu hụt các phi công được đào tạo và một kho máy bay đã lỗi thời.
Theo ông Roblin, F-15X có thể mang lại phương thức tiết kiệm chi phí, giúp duy trì số lượng máy bay trong kho vũ khí và tạo điều kiện cho các tiêm kích tàng hình tập trung vào những nhiệm vụ đòi hỏi tới thứ năng lực đặc biệt và đắt đỏ của chúng nhiều hơn.
Bloomberg cho biết, Không quân Mỹ đã “chấp nhận” đơn hàng F-15X với số lượng hạn chế, mặc dù hợp đồng này sẽ không được xác nhận cho tới khi kế hoạch ngân sách được đệ trình vào ngày 4/2/2019.
Tuy nhiên, F-15X có thể sẽ tiếp tục gặp phải sự phản đối từ Không quân Mỹ, khi họ vẫn đang muốn thay thế các chiến đấu cơ thế hệ 4 bằng tiêm kích tàng hình càng nhanh càng tốt.