Theo Military Watch, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Iran và Mỹ sau khi Washington rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2018 và đặc biệt là sau sự kiện Mỹ ám sát tướng Qassem Soleimani, Tư lệnh Lực lượng Đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, Nga đang xem xét cung cấp cho Tehran thêm các hệ thống phòng không mới mạnh mẽ hơn.
Năm 2019, nhiều phương tiện truyền thông phương Tây từng đưa tin, Moscow đã từ chối đề nghị mua tổ hợp phòng thủ tên lửa tiên tiến S-400 mặc dù Nga đã phủ nhận và khẳng định nước này sẵn sàng cân nhắc hợp đồng nếu Iran đề xuất.
Về phần mình, Iran đã tỏ rõ mong muốn có được S-400 cũng như nhiều hệ thống vũ khí hiện đại khác của Nga, gồm cả các máy bay chiến đấu hạng nặng với mục đích chính là gia tăng khả năng phòng thủ.
Tổ hợp tên lửa phòng không S-300 của Iran. Ảnh: MW
Iran hiện nay đang triển khai một số hệ thống phòng không tầm xa do Nga chế tạo, trong đó có S-300PMU-2, phiên bản tiền thân của S-400.
Bên cạnh đó, Tehran cũng đang sở hữu các hệ thống tên lửa tầm xa tự sản xuất nội địa như Bavar-373 và Khordad 15 cùng các tổ hợp S-200 từ thời Liên Xô.
Trong quá khứ, các nhà lập pháp Nga từng tỏ rõ thái độ ủng hộ việc bán cho Iran các hệ thống phòng không tầm xa tiên tiến.
Gần đây nhất, sau vụ Mỹ không kích sát hại tướng Soleimani, lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do Nga thậm chí còn đề nghị Moscow ký kết với Iran một thỏa thuận hợp tác quân sự, qua đó hối thúc Nga bán cho Tehran những vũ khí hiện đại nhất để không một kẻ thù tiềm ẩn nào dám "đụng" đến Iran, trong đó có S-400 hay kể cả S-500 nhằm "khóa chặt toàn bộ không phận Iran".
Tuyên bố trên là đặc biệt đáng chú ý nếu xét tới thực tế Mỹ và đồng minh quốc phòng thân cận Israel đều đang sở hữu các máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ 5 F-35 và lại đang có các mối quan hệ căng thẳng với Iran.
Cả hai cũng liên tục huấn luyện những biện pháp đối phó với các hệ thống tên lửa tiên tiến S-300 dựa trên biến thể PMU-1 từ Ukraine và Hy Lạp.
S-300 và S-400 tham gia tập trận Vostok 2018