Tên lửa Javelin Mỹ vô dụng ở Ukraine: Sợ hãi "Gấu Nga" phải tránh xa hàng trăm km!

Tuần trước, trong cuộc họp báo với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thẳng thừng công kích người tiền nhiệm Barack Obama chỉ cung cấp cho Ukraine "gối và ga trải giường" trong khi chính quyền của ông đã giúp đỡ Kyiv các loại vũ khí chống tăng để đối phó với Nga và các lực lượng do Moscow hậu thuẫn ở miền Đông Ukraine.

Loại vũ khí mà Tổng thống Trump đề cập ở đây là tên lửa chống tăng FGM-148 Javelin, nội dung trọng tâm trong cuộc điện đàm giữa ông chủ Nhà Trắng và người đồng cấp Ukraine - Volodymy Zelensky. Sự kiện đang khiến ông Trump trở thành nhân vật bị điều tra luận tội hiện nay.

Sau khi ông Zelensky ngỏ lời muốn mua thêm các tên lửa Javelin, Tổng thống Trump đã đề nghị người đồng cấp Ukraine "giúp đỡ" một việc là tiến hành điều tra các hoạt động kinh doanh của Hunter Biden, con trai đối thủ đảng Cộng hòa Joe Biden trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng nhiệm kỳ tới.

Lính Ukraine trên xe thiết giáp trang bị tên lửa chống thăng Javelin trong cuộc diễu binh tại Kyiv ngày 24/8/2018. Ảnh: AFP

Mặc dù thương vụ Javelin rõ ràng là một động thái hỗ trợ mạnh mẽ của chính quyền Mỹ cho Kyiv nhưng những ứng dụng quân sự của loại tên lửa này trên thực tế đã bị hạn chế đi rất nhiều.

Theo các điều khoản bán hàng quân sự ra nước ngoài, chính quyền Tổng thống Trump yêu cầu Ukraine phải cất giữ các tên lửa Javelin ở miền Tây Ukraine - địa điểm cách xa biên giới Nga hàng trăm km.

"Tôi cho rằng đây chỉ là những vũ khí mang tính biểu tượng thuần túy", Samuel Charap, nhà khoa học chính trị cao cấp tại Tập đoàn Rand nhận xét.

Theo giới chuyên gia, các điều kiện trong hợp đồng mua bán khiến tên lửa Javelin trở nên vô dụng nếu xảy ra một cuộc tấn công cấp độ thấp kéo dài. Đây là hình thức tấn công mà Ukraine rất có thể sẽ phải đối mặt từ Nga.

Cận cảnh hệ thống tên lửa vác vai Javelin. Ảnh: Medium

Tuy bị chỉ trích vì đã từ chối cung cấp cho Ukraine các vũ khí sát thương, trong đó có tên lửa Javelin nhưng chính quyền Obama trước đây cũng đã hỗ trợ Kyiv hơn 100 triệu USD cho vấn đề trợ giúp an ninh cùng với 75 triệu USD nữa mua sắm thiết bị, gồm các xe bọc thép Humvee, máy bay không người lái, kính nhìn đêm và thiết bị y tế.

Nhiều chuyên gia và quan chức quân sự đồng ý rằng việc chính quyền Trump quyết định chuyển giao tên lửa Javelin cho Ukraine là một đóng góp quan trọng cho an ninh của nước này. Javelin là hệ thống tên lửa tấn công chính xác vác vai có thể dùng để tiêu diệt xe tăng cùng nhiều phương tiện thiết giáp khác.

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 3/10 cũng đã phê chuẩn thêm một hợp đồng trị giá 39 triệu USD bán 150 tên lửa Javelin cho Ukraine. Năm ngoái Ukraine đã tiếp nhận 210 tên lửa Javelin từ Mỹ.

Tuy nhiên, theo một phần điều khoản của hợp đồng, Javelin sẽ không được triển khai trên chiến trường mà phải cất giữ miền Tây Ukraine - địa bàn cách chiến tuyến Donbass hàng trăm km và quy định này có thể làm suy giảm nghiêm trọng hiệu quả răn đe của tên lửa.

"Nếu Nga biết rằng các tên lửa Javelin không có mặt ở đó thì hiệu quả răn đe sẽ không còn, cho dù chúng có thể được vận chuyển tới đây trong trường hợp xảy ra xung đột", Mike Carpenter, quan chức từng đảm trách vị trí Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ dưới thời chính quyền Obama nhận xét.

Trong khi đó, Michael Kofman - chuyên gia vũ khí của CNA coi các tên lửa Javelin như một "chính sách bảo hiểm" nhưng chẳng có mấy tác động tới cán cân sức mạnh trong xung đột.