Thiết kế của các máy bay chiến đấu tương lai chứng minh năng lực không quân không chỉ phụ thuộc vào công nghệ và sự đổi mới, mà còn phụ thuộc vào con người, trong đó có kíp bay bằng xương bằng thịt.
Tempest - máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu đang được phát triển cho Không quân Hoàng gia Anh có thể không phải là giải pháp toàn diện mà giới quân sự đang tìm kiếm. Nguồn: theaviationist.com
Theo nhiều chuyên gia, bên cạnh những thiệt hại liên tục và bi thảm về người, mức độ ảnh hưởng kinh tế của đại dịch Covid-19 chỉ có thể trở nên rõ ràng hơn vào năm 2021, và chi tiêu quốc phòng sẽ không ngoại lệ. Việc hủy bỏ, cắt giảm và trì hoãn các chương trình đều có khả năng xảy ra khi các quốc gia cố gắng khắc phục thiệt hại về kinh tế.
Các lực lượng không quân sẽ không thoát khỏi áp lực, nhưng đừng mong đợi những phát triển máy bay chiến đấu thế hệ tiếp theo bị gác lại hoàn toàn. Và theo chuyên gia Douglas Barrie thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, đừng mong đợi các dự án máy bay chiến đấu trong tương lai sẽ loại bỏ phi hành đoàn con người.
Hiện có ít nhất 8 dự án máy bay chiến đấu chiến thuật đang được triển khai - hai ở Mỹ, ba ở châu Âu và ba ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Bất kể chúng đang giai đoạn phát triển nào, buồng lái của tất cả các dự án này đều được cân nhắc chi tiết và nghiêm túc, chưa có dấu hiệu nào cho thấy kỷ nguyên của máy bay chiến đấu có kíp lái đã kết thúc.
Một số chương trình tiếp tục giữ lại ghế phóng với một hoặc nhiều phi công bên trong trong các thiết kế hiện đang được nghiên cứu. Rõ ràng, năng lực không quân không chỉ phụ thuộc vào công nghệ và sự đổi mới, mà còn phụ thuộc vào con người.