Nếu Thổ Nhĩ Kỳ quyết định phát động chiến dịch quân sự nhằm tiêu diệt các chiến binh người Kurd ở vùng địa bàn giáp biên với Syria thì hành động này có nguy cơ gây bất ổn lớn cho khu vực và làm dấy lên lo ngại rằng hàng nghìn tay súng khủng bố có thể sẽ ồ ạt tháo chạy khỏi các nhà tù hiện nay và không thể kiểm soát nổi.
Kịch bản nguy hiểm này hoàn toàn có thể xảy ra khi tối ngày 6/10 Nhà Trắng phát đi thông báo Mỹ sẽ rút các binh lính khỏi biên giới Thổ Nhĩ Kỳ - Syria sau nhiều năm tham chiến cùng với Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF) chống các phân tử khủng bố thuộc tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tại đây.
Ngày 8/10, ít nhất 150 lính đặc nhiệm Mỹ ở 3 tiền đồn quan trọng gần biên giới Thổ Nhĩ Kỳ đã bắt đầu rút về một căn cứ quân sự của Mỹ ở phía Bắc Iraq.
Động thái này được ngầm hiểu là để dọn đường cho Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào miền Bắc Syria và phát động chiến dịch tấn công SDF, lực lượng có quan hệ thân cận với các phần tử li khai thuộc đảng Công nhân người Kurd - tổ chức bị cả Thổ Nhĩ Kỳ, Mỹ và Liên minh châu Âu liệt vào danh sách khủng bố.
Lực lượng Dân chủ Syria (SDF). Ảnh: AP
Các chỉ huy của SDF ngay lập tức cáo buộc Mỹ "tráo trở", phản bội đồng minh. SDF từng là lực lượng chiến đấu chủ chốt dưới mặt đất được Mỹ hậu thuận trong cuộc chiến chống IS ở Syria. Hàng nghìn tay súng SDF đã thiệt mạng trong cuộc xung đột này.
Sau hơn một tháng đàm phán với Ankara tìm cách đẩy các tay súng người Kurd khỏi biên giới Syria và thiết lập một vùng đệm an toàn để tiếp nhận hơn 3 triệu người tị nạn Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 6/10 Nhà Trắng bất ngờ "phủi tay", ra lệnh rút binh sĩ khỏi khu vực.
Một quan chức quân sự SDF ở căn cứ gần thành phố biên giới Syria Kobani cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ đang tích cực chuẩn bị cho chiến dịch đưa quân sang biên kia biên giới. Động thái này khiến SDF và các lực lượng đồng minh buộc phải huy động lực lượng tìm cách đối phó để cố thủ, bảo vệ khu vực vẫn còn nằm ngoài sự kiểm soát của quân chính phủ Syria.
"Tất cả các chiến binh và đơn vị của chúng tôi đã được lệnh bảo vệ Rojava (địa bàn phía Nam biên giới Thổ Nhĩ Kỳ theo cách gọi của người Kurd)", một chỉ huy SDF đề nghị giấu tên cho biết.
IS có thể lợi dụng tình hình rối ren này để phóng thích hàng nghìn tay súng đang bị bắt làm tù binh.
Đại diện của SDF nói rằng, việc tập trung huy động lực lượng có thể sẽ khiến các nhà tù do SDF kiểm soát rơi vào tình trạng không được quản lý:
"Chúng tôi đang giam giữ 2.000 tay súng nước ngoài là khủng bố IS cùng hàng nghìn phần tử khủng bố khác ở cả Iraq và Syria. Những nhà tù này sẽ không thể được đảm bảo an toàn nếu chúng tôi phải chiến đấu chống lại quân đội Thổ Nhĩ Kỳ".
"Chúng tôi không đe dọa sẽ phóng thích những kẻ tội phạm này nhưng sẽ là không thực tế nếu đề nghị chúng tôi vừa chống Thổ Nhĩ Kỳ lại vừa phải trông coi tất cả các phần từ khủng bố của phương Tây".
Tuyên bố của Nhà Trắng "bật đèn xanh" cho Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào Đông Bắc Syria hàm ý cả yêu cầu Ankara sẽ chịu trách nhiệm kiểm soát tất cả các tay súng IS bị giam giữ ở những khu vực do Thổ Nhĩ Kỳ chi phối nhưng SDF cho rằng chưa có thảo luận nào như vậy diễn ra.
"Người Mỹ chỉ làm tình hình vốn đã nguy hiểm lại càng trở nên phức tạp hơn", chỉ huy của SDF nói. "Chúng tôi không thể làm cả hai việc và đương nhiên phải chọn cách bảo vệ người của chúng tôi trước".
Lực lượng SDF tuyên bố sẽ bảo vệ người dân Syria trong trường hợp Thổ Nhĩ Kỳ tấn công.